Tham dự Tech Lounge

Tham dự Tech Lounge


[Bạn có biết] Déjà vu là gì?

MinhTriND
22/5/2018 8:59Phản hồi: 158
[Bạn có biết] Déjà vu là gì?
Déjà vu là cảm giác bạn thấy một tình huống dường như đã trải qua rồi, nhưng thực chất, nó chưa từng diễn ra bao giờ. Bạn vào nhà sách, cầm một quyển truyện mới phát hành và đột nhiên bạn lại cảm thấy mình đã đọc quyển truyện này rồi. Đơn nhiên, điều đó là không thể trừ khi bạn đã lên cỗ máy thời gian để đi tới tương lai trong một giấc mơ nào đó.

Vậy điều gì đã xảy ra khiến bạn có những cảm giác kì lạ đó? Tiếc là cho đến thời điểm hiện tại, khoa học vẫn chưa có một lời giải thích chắc chắn nào cho déjà vu cả. Trải nghiệm này xảy ra rất nhanh và không hề có dấu hiệu báo trước, chính vì lẽ đó, rất khó để các nhà khoa học có thể kịp theo dõi và nghiên cứu xem thật sự những gì đã xảy ra bên trong não bộ.

Déjà vu xảy ra mà không hề cho biểu hiện vật lý nào và trong các nghiên cứu, nó được diễn tả như một cảm giác hay cảm nhận. Do không có nhiều bằng chứng nên đã có không ít các suy đoán nhằm giải thích cho hiện tượng này được nêu lên trong nhiều năm qua.

Kể từ khi được đề xuất lần đầu tiên vào năm 1876 bởi nhà triết học Emile Boirac, đến nay đã có hơn 40 học thuyết khác nhau ra đời nhằm giải thích cho khái niệm Déjà vu (trong tiếng Pháp nghĩa là "đã nhìn thấy”). Tuy nhiên, những tiến bộ gần đây trong công nghệ chẩn đoán hình ảnh thần kinh và sự hiểu biết ngày càng gia tăng của con người về tâm lý học đã thắp lên hy vọng về sự ra đời của một lý thuyết chính xác nhằm giải thích cho hiện tượng này. Tại thời điểm hiện tại, có 3 lý thuyết phổ biến nhất để lý giải Déjà vu và chúng ta hãy thử tìm hiểu về chúng xem.



Lý thuyết 1: Quy trình xử lý kép.

Bây giờ, hãy hình dung về cảnh bạn đang đi vào một nhà hàng và ngồi chờ anh phục vụ mang món ăn ra cho mình. Nhưng không may, anh chàng này bị trượt chân, các dĩa thức ăn từ khay rơi xuống đất.

Khi cảnh tượng này xảy ra, bán cầu não của bạn đang xử lý một loạt các thông tin: cánh tay đang vẫy của anh phục vụ, vẻ mặt đáng thương đang cầu cứu sự giúp đỡ và mùi bít tết thì sộc thẳng vào mũi. Chỉ trong vài mili giây, hàng loạt thông tin này được tiếp nhận và tạo thành một khoảnh khắc.

Đa phần, mọi thứ trình bày nãy giờ được ghi lại một cách đồng bộ. Tuy nhiên, lý thuyết quy trình xử lý kép khẳng định déjà vu xảy ra khi có sự chậm trễ của một thông tin trong chuỗi các thông tin kia, khiến cho não bộ phân tích thông tin đó thành một sự kiện riêng biệt. Và khi thông tin đến sau này tiếp tục được xử lý, nó sẽ mô tả lại những gì đã được ghi nhận trước đó và tạo cho chúng ta cảm giác như việc này đã xảy ra rồi.

Một giả thuyết khác giải thích cho Déjà vu cho rằng nó có liên quan đến những nhầm lẫn trong quá khứ chứ không phải ở hiện tại. Nó được gọi là Thuyết ảnh 3 chiều và chúng ta hãy thử tìm hiểu về lý thuyết này qua ví dụ về chiếc khăn trải bàn.

Khi bạn nhìn lần lượt vào từng ô vuông của chiếc khăn, một ký ức nằm sâu bên trong não bộ sẽ được đánh thức. Theo lý thuyết này, sở dĩ quá trình đó có thể xảy ra là nhờ ký ức đã được lưu trữ ở dạng ảnh 3 chiều, và trong không gian đó, bạn chỉ cần nhìn được 1 phần cũng có thể hiểu được cả bức tranh.

Não bộ có thể xác định được chiếc khăn trải bàn này có gì đó giống với cái mà bạn từng gặp trong quá khứ, có thể là ở nhà bà ngoại của bạn. Tuy nhiên, thay vì giúp cho bạn nhớ ra là bạn đã nhìn thấy cái khăn trải bàn đó ở nhà ngoại, não bộ lúc bấy giờ lại triệu hồi phần ký ức ấy lên nhưng không nhận dạng đúng thông tin đó.

Điều này khiến bạn có cảm giác quen thuộc với thứ đó, nhưng lại chẳng có tí hồi ức nào. Bạn có thể chưa từng đi đến nhà hàng này, nhưng bạn đã nhìn thấy chiếc khăn trải bàn đó trước kia, và thất bại trong việc xác định xem đã nhìn thấy nó ở đâu. Thế là Déjà vu xảy ra.

Quảng cáo



deja_vu_tinhte.jpg

Lý thuyết cuối cùng để giải thích cho Déjà vu cho rằng nó liên quan đến việc khả năng chú ý bị phân chia, đồng thời giả định hiện tượng này xảy ra khi não của chúng ta tiếp nhận thông tin từ môi trường trong tiềm thức nhưng lại bị phân tâm bởi một đối tượng cụ thể. Khi sự chú ý quay về, chúng ta sẽ cảm thấy có vẻ như mình đã đến đây trước đó rồi.

Ví dụ về tình huống bên trong nhà hàng lúc nãy, khi anh bồi bàn làm rơi đĩa thức ăn, chiếc nĩa từ đó văng ra ngoài, bạn chỉ tập trung vào chi tiết đó mà quên lãng đi những thứ xung quanh. Mặc dù não của bạn khi đó thật ra vẫn đang ghi nhận mọi thứ, nhưng thông tin được tiếp nhận không phải ở trạng thái nhận thức tốt nhất. Khi sự chú ý của bạn không còn nằm ở riêng chiếc nĩa kia nữa, bạn sẽ cảm thấy bạn đã đến đây trước đó và tình huống này cũng đã xảy ra rồi, bởi thật ra bạn đã có mặt ở đó nhưng chỉ là bạn không chú ý đến hoàn cảnh tổng thể lúc đó thôi.

Mặc dù cả 3 lý thuyết mà mình đề cập nãy giờ là những giả thuyết phổ biến nhất để giải thích cho Déjà vu nhưng thật sự không có một lời đáp nào thật sự thuyết phục. Vì Déjà vu xảy ra hoàn toàn bất ngờ và không có dấu hiệu gì báo trước nên nó không phải là chủ đề dễ dàng để các nhà khoa học có thể nghiên cứu.

Vì vậy, mỗi người chúng ta hãy thử cố lý giải xem vì sao chúng ta lại có cảm giác đó. Nếu Déjà vu xảy ra với bạn trong thời gian gần nhất ở tương lai, hãy thử suy nghĩ xem lúc đó bạn cảm thấy thế nào, bạn đã nhìn thấy vật mà bạn đã gặp trong quá khứ chưa hay cơ thể có điều gì bất thường không. Những báo cáo của bạn chắc chắn sẽ là nguồn thông tin quý giá để giúp các nhà khoa học đưa ra câu trả lời chính xác nhất cho hiện tưởng kỳ lạ này.

Nguồn: TED-Ed

Quảng cáo

158 bình luận
Chia sẻ

Xu hướng

20cent
TÍCH CỰC
6 năm
mình cũng hay có cảm giác này... thấy nó rất đặc biệt! Chưa bao giờ nghĩ nó là 1 đề tài khoa học cũng như có tên gọi như trên
zonzongl
TÍCH CỰC
6 năm
@NguyễnDuyĐạt sau khi mơ bác có phải đi thay quần k?
khangtn
TÍCH CỰC
6 năm
@20cent Deja tiếng Pháp nghĩa là đã, rồi Giống already Vu là thấy, giống seen Deja vu là "đã thấy rồi"
@20cent =)))) Ông Đạt sau giấc mơ sẽ phải thay quần. Lâu dần sẽ thành " Đạt không chín " =)))))
@Thanh winner150 Tizi
Đúng cái mình thắc mắc và đã post lên hỏi Tinhte chiều nay, thanks mod nhiều nhé. 😃

Cái post đó không biết bị ai xóa rồi 😃
@manchirua Cái này tinhte năm ngoái cũng nói 1 lần rồi mà b
bkpro185
TÍCH CỰC
6 năm
@manchirua @cuhiep Tên một nhà hàng trên phố Hàng Bài nhé. Mấy lần đi qua thấy cái tên này mà ko để ý ý nghĩa của nó là gì.
Mình rất hay gặp. Đi đá phò mấy lầN thấy có mấy em rất quen hình như có gặp qua ở đâu rồi =))
hoiclub
ĐẠI BÀNG
6 năm
@Nhất Linh 93 em lạy bác
@Nhất Linh 93 là bạn gái của mấy thằng rủ vợ ông đi đem chứ ai
@Nhất Linh 93 giống mình quá 😁
MinhHaikr
ĐẠI BÀNG
6 năm
Cái này mình trải qua vài lần rồi. Cảm giác như rõ ràng cái này rất quen, mình đã gặp ở đâu đó rồi. Giống như là tương lai gần được dự báo từ trước rồi đến lúc mình trải qua và nhận ra vậy =)))
Déjà vu là Vú Dê Già 😆
cyan.1618
TÍCH CỰC
6 năm
mình đọc bài này rồi thì phải
@cyan.1618 Deja Vu right here...
De javu là giấc mơ tương lai
Chứ ko phải cảm giác
@NguyễnDuyĐạt Chứng cứ không bác?
Kelvin1992
TÍCH CỰC
6 năm
@NguyễnDuyĐạt De javu không có nghĩa là "đã nhìn thấy". Dịch đúng ra là "cảm giác ngờ ngợ". Đó là cảm giác như đã từng nhìn thấy ở đâu rồi, nhưng không nhớ là ở đâu.

Mình cũng đã từng có cảm giác này nhiều lần. Như hồi bài hát Faded của Alan Walker mới ra mắt, mình nghe và nhận ra ngay rằng giai điệu này rất quen thuộc và gần như chắc chắn đã nghe bài này nhiều lần cách đây cả năm trời rồi.
damthanh123
ĐẠI BÀNG
6 năm
@NguyễnDuyĐạt Đa phần là gặp trước trong giấc mơ sau đó gặp lại ở hiện thực. Tất cả chỉ liên quan đến giấc mơ >> hãy giải mã giấc mơ sau đó đi sâu vào giấc mơ tương lai. một ngày nào đó ta sẽ biết chính xác Vietlot ngày mai là số mấy
lepdien
ĐẠI BÀNG
6 năm
@Kelvin1992 Mình cũng có cảm giác đó khi lần đầu nghe bài Faded nên mình nghĩ nó k phải Deja Vu. Mình nghĩ có một đoạn nhạc nào đó trong bài khá giống với một đoạn nhạc nào đó mình từng nghe.
@Kelvin1992 mình cũng có cảm giác này khi nghe bài Đừng như thói quen của Dương Khắc Linh 😁
Một mai qua cơn mê, xa cuộc đời bềnh bồng...

Giấc mơ chỉ là giấc mơ...
kubinqa
ĐẠI BÀNG
6 năm
Đã lên google search từ ngày biết xài máy tính
king leoric
ĐẠI BÀNG
6 năm
Cái này gặp hoài. Hồi xưa mỗi lần tới deadline mệt mỏi là thấy
m.khoi
ĐẠI BÀNG
6 năm
@king leoric Mình cũng hay thấy lúc mệt, cứ sáng không ăn gì đến gần trưa là thấy. Trước khi thấy thì âm thanh tai nghe được rất lạ như là nghe qua 1 bộ lọc vậy.
Mình thị bị deja Vu mỗi ngày lun ... cảm giác cứ như mình đi trx tương lai ấy ... nhìu lúc cũng thấy sợ
lepdien
ĐẠI BÀNG
6 năm
@Hoành Ngáo Ồ Mình thì không, nhưng gần giống vậy.
Cứ mỗi giấc mơ mình nhớ được thì nó sẽ diễn ra trong ngày, không phải y hệt mà theo kiểu có liên quan, ví dụ mơ thấy câu cá thì có người rủ chơi cá cược, kiểu giấc mơ đang chơi chữ với mình v đó.
@Hoành Ngáo Ồ Vậy mình nghĩ bạn nên hiến mình cho các nhà khoa học nghiên cứu nha, thay mặt trái đất cám ơn bann trước =]]
Bá Hỷ
TÍCH CỰC
6 năm
@Hoành Ngáo Ồ Ok vs quả tên này thì mình tin bạn mà, cơ mà có liều lượng tý nha bạn, chứ ko bạn đi thì thế giới mất một nhân tài.
@Bá Hỷ Công nhận quả tên bá đạo =)). Nhìn thôi cảm giác đã bị Deja Vu đến nơi =))
uniquedzu
ĐẠI BÀNG
6 năm
Theo em hiểu thì đây là một cảm giác của mình đối với một sự việc, sự kiện nhất định mà vào thời điểm nó diễn ra, mình nhận thấy “có vẻ như láng thoáng” mình đã gặp sự kiện, sự việc đó 1 lần hoặc nhiều lần trước đó rồi. Hơi creepy. 😆))
@uniquedzu Mình gặp khá nhiều. Bọn văn vẻ tán gái thì : Ôi, dường như anh gặp em từ kiếp trước rồi.... nhưng bọn nó bốc phét. Còn hiện tượng trong bài nêu đúng là có thật, gặp khá nhiều. Nhưng thường là cảnh vật chứ ko phải người. Nếu mình gặp ai mà ngợ ngợ như đã gặp ở đâu thì thường là đã gặp thật hoặc nhìn nhầm người. Nhưng có khung cảnh đúng là lần đầu, chẳng hạn cái căng tin mới xây, được trang trí... ko thể là đã gặp vì là xây lần đầu
@TYA Hiện tượng này mình gặp khá nhiều lúc còn nhỏ đến mười mấy tuổi là k gặp nữa
Kelvin1992
TÍCH CỰC
6 năm
@TYA Theo khoa học thì do não bộ đã từng ghi nhận 1 hình ảnh tương tự trước đó vào tiềm thức. VD như người bạn gặp đầu tiên nhưng có thể mắt/mũi/miệng hay 1 phần nét mặt của họ hao hao giống 1 người bạn đã gặp trước đó, hoặc căn tin mới xây có 1 phần kiến trúc hoặc cách trang trí nào đó giống với 1 kiến trúc hoặc cách trang trí bạn đã xem trước đây...
@Kelvin1992 Các sự vật, cảnh vật giống nhau khá nhiều. Vd cảnh làng quê Vn khá là giống nhau cho dù có đi tới vùng miền nào. Nhưng mọi người sẽ cảm nhận "ôi sao làng này/chỗ này giống quê mình thế..." chứ ko mang lại cảm giác là đã gặp hay là đã tới nơi này. Như vd căngtin của cty thì cái cảm giác của mình là từng gặp ở chính chỗ đó, cảnh vật đó nhưng từ khi nó chưa hề xây. Mình cũng ko phải nhóm tke căngtin đó. Nó ko phải là giống cảnh nơi nào đó mà là giống như chiêm tinh hơn. Tức là dự liệu trước một điều gì khi chưa xảy ra
Lần đầu tiên biết đến cụm từ này là đợt 199x qua bài hát "My deja vu" của nhóm nhạc Thuỵ Điển lừng danh Ace of Base, sau đó vài năm tiếp tục nghe nói đến cụm từ này qua bộ phim "Deja vu" (hình như dịch sang Tiếng Việt là "Ký ức ảo giác") do diễn viên gạo cội Denzel Washington đóng! Tất cả chỉ có vậy 🆒
 Sent from CRAZYSEXYCOOL1981 using BlackBerry Mercury 
@crazysexycool1981 Tặng bạn thêm mấy bài hát Deja Vu nữa:
Có vẻ đây cũng là một chủ đề quen thuộc. Có điều mình kg hiểu là đôi khi nó xảy ra với mình, mình còn đoán trước sự việc diễn ra như nào. Mấy giải thích trên kia chưa lý giải đc điểm này.
duytran79
TÍCH CỰC
6 năm
Cũng có cảm giác vậy,đi du lịch lần đầu tên cứ có cảm giác là mình đã đến chỗ này rồi😃
Giống như khi ta đang ngủ mơ, ta làm rớt một vật gì đó, chẳng hạn một chiếc cốc thủy tinh, thì khoảnh khắc chiếc cốc vừa chạm xuống đất thì lúc đó chuông điện thoại hoặc đồng báo thức chợt reo lên để đánh thức ta dậy. Cái thú vị ở đây là tại sao các hoạt động trong mơ gần như đồng bộ cùng lúc với hoạt động đời thực? Hoặc ngủ mơ thấy mình vung chân đá quả bóng, chân vừa chạm bóng thì lúc đấy mình đá vào vách tường cái rầm làm giật mình tỉnh giấc, cái hay là tại sao hành động đá quả bóng diễn ra trong mơ nó gần như được sắp đặt cùng lúc với hành vi đá vách tường? Rất khó lí giải.
P/s: cái chữ "Déjà vu" mới đầu đọc lướt qua tưởng là vú dê chứ 😃
RCHobby365
TÍCH CỰC
6 năm
@Apple_nguyen Từ nhỏ đến giờ tất cả giấc mơ lúc ngủ dậy mình đều nhỡ rõ chắc ko sót chi tiết nào. Mình cũng ko biết có phải do hên xui ko mà đều bị đánh thức bởi yếu tố đời thực vào lúc cao trào nhất, có nhiều lần tiếc quá ngủ tiếp và chắc phải tầm 50% giấc mơ được tiếp diễn.
Kelvin1992
TÍCH CỰC
6 năm
@Apple_nguyen Bạn có nhầm lẫn không? Khi bạn mơ là bạn không ngủ sâu, bạn đã rơi vào trạng thái NGỦ SÂU thì không thể mơ được. Một giấc ngủ ngon là một giấc ngủ không mộng mị. Thường sẽ rơi vào từ 1->3h sáng. Nếu không thể ngủ sâu vào giờ này thì sáng dậy sẽ mệt và buồn ngủ, cho dù bạn có ngủ tới 8-9h sáng đi chăng nữa.
Apple_nguyen
ĐẠI BÀNG
6 năm
@Kelvin1992 Mình ko nhầm
Khi bạn ngủ sâu rồi thì bạn mới tới giai đoạn ngủ mơ (REM) được.

REM là trạng thái ngủ sâu nhất mà con người có, và giấc mơ chỉ xuất hiện ở giai đoạn này mà thôi.

Định nghĩa GIẤC NGỦ NGON nó khác, ko phải ngủ mơ thì là ngủ ko ngon 😁
Apple_nguyen
ĐẠI BÀNG
6 năm
@RCHobby365 vậy thì tốt roi
hohoangtrung
ĐẠI BÀNG
6 năm
Có những chuyện xảy ra và bất chợt mình nhớ là đã mơ về nó rồi, chợt trong kí ức nhớ lại là đã mơ thấy và những hình ảnh, cảm xúc đã từng trải qua.
jedi9
TÍCH CỰC
6 năm
triệu chứng tự huyễn hoặc bản thân đó hay còn gọi là self-delusion :p
Xhieu94
ĐẠI BÀNG
6 năm
Trải qua rất nhiều lần là đằng khác.

Xu hướng

Bài mới









  • Chịu trách nhiệm nội dung: Trần Mạnh Hiệp
  • © 2024 Công ty Cổ phần MXH Tinh Tế
  • Địa chỉ: Số 70 Bà Huyện Thanh Quan, P. Võ Thị Sáu, Quận 3, TPHCM
  • Số điện thoại: 02822460095
  • MST: 0313255119
  • Giấy phép thiết lập MXH số 11/GP-BTTTT, Ký ngày: 08/01/2019