Điện thoại giờ có chụp ảnh AI, nhận dạng hình ảnh bằng AI, học hỏi thao tác sử dụng bằng AI, thậm chí Android P còn có tiết kiệm pin bằng AI nữa. AI khắp mọi miền quê. Nhưng có đúng thật đây là AI hay các nhà sản xuất chỉ đang đánh lừa chúng ta?
Về cơ bản: AI có nghĩa là bạn cho máy học một tập dữ liệu mẫu, nó sẽ tìm ra một hoặc một số quy tắc chung trong tập dữ liệu đó. Khi đi vào thực tế, máy sẽ áp dụng quy tắc này cho các dữ liệu đầu vào thực để quyết định xem nên làm gì. Ví dụ, bạn có một tập ảnh, bạn dạy nó đây là con chó, kia là con mèo, và khi đưa camera lên chụp thật sự thì nó có thể biết đâu là chó, đâu là mèo. Hoặc máy biết được bạn hay chạy app A, app B, còn app C thì lâu lâu mới chạy, vậy nên nó sẽ ưu tiên tắt app C đi khi không cần thiết để tiết kiệm pin. Nếu muốn tìm hiểu kĩ hơn, mời bạn vào đây xem: Trí tuệ nhân tạo, machine learning, deep learning - giải thích dễ hiểu cho bạn.
Quay trở lại với việc áp dụng AI trên thiết bị di động, dưới đây là vài ví dụ mà các nhà sản xuất đang dùng:
Một mẩu quảng cáo của Oppo nói về AI. Thím nào nói quảng cáo cắn phát chết luôn 😁
Đa số những ví dụ nói trên liên quan đến 3 khái niệm con của AI, đó là:
Về cơ bản: AI có nghĩa là bạn cho máy học một tập dữ liệu mẫu, nó sẽ tìm ra một hoặc một số quy tắc chung trong tập dữ liệu đó. Khi đi vào thực tế, máy sẽ áp dụng quy tắc này cho các dữ liệu đầu vào thực để quyết định xem nên làm gì. Ví dụ, bạn có một tập ảnh, bạn dạy nó đây là con chó, kia là con mèo, và khi đưa camera lên chụp thật sự thì nó có thể biết đâu là chó, đâu là mèo. Hoặc máy biết được bạn hay chạy app A, app B, còn app C thì lâu lâu mới chạy, vậy nên nó sẽ ưu tiên tắt app C đi khi không cần thiết để tiết kiệm pin. Nếu muốn tìm hiểu kĩ hơn, mời bạn vào đây xem: Trí tuệ nhân tạo, machine learning, deep learning - giải thích dễ hiểu cho bạn.
Quay trở lại với việc áp dụng AI trên thiết bị di động, dưới đây là vài ví dụ mà các nhà sản xuất đang dùng:
- Google Photos và Apple nói họ dùng AI để nhận diện gương mặt, cảnh vật trong ảnh
- Google nói họ dùng thuật toán AI để điều chỉnh ảnh trên chiếc điện thoại Pixel cho đẹp hơn, thậm chí trang bị chip riêng để xử lý thuật toán AI
- Oppo nói họ dùng AI cho camera selfie của Oppo Find X, F Series...
- Sony nói họ dùng AI cho tính năng Xperia Actions tự học hỏi thao tác và điều chỉnh lại thói quen của bạn
- Apple nói họ dùng AI cho tính năng nhận diện gương mặt của iPhone X, trong SoC Apple A11 Bionic có một vùng xử lý AI riêng
Một mẩu quảng cáo của Oppo nói về AI. Thím nào nói quảng cáo cắn phát chết luôn 😁
Đa số những ví dụ nói trên liên quan đến 3 khái niệm con của AI, đó là:
- Machine learning: đưa dữ liệu cho máy học, tìm ra nguyên tắc chung rồi áp dụng ngược lại vài dữ liệu mới
- Deep learning: sử dụng một mạng neuron nhân tạo để học nhiều lần (nhiều lớp) trước khi tìm ra nguyên lý chung, sau đó cũng áp dụng nguyên lý này để quyết định dựa trên dữ liệu mới
- Computer vision: có thể dùng cả machine learning và deep learning nhưng tập trung vào phân tích hình ảnh, có gì trong đó, cảnh này là gì, gương mặt này của ai...
- Ngoài ra còn có voice recognition (nhận diện giọng nói), natural language processing (NLP)... đều là những kĩ thuật AI được dùng
- Cách ngày xưa: lập trình viên chỉ định một số tham số về màu, ánh sáng, đường nét, diện tích... Nếu ảnh có bộ tham số trong khoảng X thì cảnh đó là biển, nếu bộ tham số có giá trị Y thì đó là cảnh chụp chân dung. Với từng bộ giá trị, máy sẽ tự điều chỉnh thông số phơi sáng, màu sắc.
- Cách AI: đưa 1 tập dữ liệu vào huấn luyện, nói cho máy biết ảnh này là biển, ảnh kia là trời, ảnh nọ là chụp chân dân. Máy sẽ hình thành nên một mô hình (model) để dự đoán ảnh mới xem nó có điểm gì tương tự với các ảnh được học hay không và đưa ra kết luận ảnh đó đang chụp cái gì. Giá trị của bộ tham số khi đó do máy quyết định, không phải do lập trình viên chỉ định. Nếu đủ tốt, AI có thể tách lớp từng chủ thể trong ảnh, đó là bài toán phân lớp khác nữa.
Hôm trước mình có đọc 1 bài viết nào đó nói rằng các nhà sản xuất đang dùng chữ AI theo cách lừa người dùng (quên nguồn rồi), mình không đồng ý với chuyện đó. Cùng 1 bài toán nhận diện hình ảnh nhưng cách giải quyết truyền thống và cách giải quyết bằng AI khác nhau, hiệu quả cũng khác nhau. Mình cho rằng cách dùng AI sẽ tốt hơn vì nó nhận chính xác và bao quát hơn so với việc lập trình sẵn bộ tham số. Nhưng cũng cần phải nói rằng hiệu quả thì chưa được chứng minh rõ ràng vì chưa có bài test nào được thực hiện kĩ càng cả.
Có một số bạn thường hay hỏi mình là nếu máy không tiếp tục học thì có gọi là AI không. Đó vẫn là giải pháp AI, chỉ khác là thay vì máy phải được huấn luyện lại thì nhà sản xuất dùng các mô hình đã được huấn luyện sẵn (pre-trained model). Các mô hình pre-trained thường áp dụng cho những thứ không thay đổi thường xuyên, ví dụ như cảnh vật. Còn với những thứ hay thay đổi như thói quen của người dùng, gương mặt trong ảnh, các gợi ý tìm kiếm... thì phải được huấn luyện lại (re-train) định kỳ. Có những thứ mà khi retrain sẽ cực kì lâu và tốn CPU, RAM nên chỉ có thể thực hiện trước theo dạng pretrain.
Ngoài ra, AI có thể áp dụng cho cả phía server của app lẫn ngay trên app, tùy vào mức độ phức tạp của mô hình. Ví dụ, mô hình nhận diện gương mặt khá nhỏ, có thể xử lý ngay trên máy, nhưng mô hình gợi ý tìm kiếm như Google đang dùng thì quá phức tạp chẳng thể nào chạy trên điện thoại bé tí nổi. Với các tính năng AI chạy ngay trên máy thì không có gì, còn khi cần dùng AI trên phía server thì app sẽ gọi lên server và server trả về kết quả tương ứng.
Các hãng làm phần mềm cũng đang cố gắng giúp lập trình viên càng lúc càng làm việc với AI dễ hơn. Google đã đưa TensorflowLite, một thư viện AI cho Android, trong khi Apple thì có ML Kit. Nó sẽ giúp lập trình viên xây dựng model và triển khai nó nhanh chóng hơn, dễ hơn, ít cần kiến thức về machine learning, deep learning hơn.
Nhưng đứng ở khía cạnh marketing, mình đồng ý rằng các nhà sản xuất đang lạm dụng chữ AI. Có những thứ mà gắn chữ AI vào sẽ khiến người dùng cảm thấy nó nghiêm trọng hơn, hay hơn, ví dụ như vụ nhận diện cảnh nói trên chẳng hạn, hay tính năng selfie AI. Dù sao thì cũng khó mà trách được các nhà sản xuất, đây là nghề của team marketing mà. Nói nhưng không sai sự thật thì vẫn không sao :D
AI vẫn sẽ là xu hướng không thể chối cãi trong thế giới di động, nó sẽ được áp dụng ngày càng rộng rãi hơn, cả ở phía server của các app lẫn trong nội bộ các ứng dụng đã cài lên máy. Một số khác còn chạy ở cấp hệ điều hành nữa. AI sẽ được sử dụng để cải thiện những thứ mà chúng ta đã đang dùng chứ chẳng phải gì cao xa cả. Và trong thời gian tới, AI sẽ tiếp tục là từ khóa được các hãng dùng để quảng bá cho điện thoại của mình.
Thêm cái video AI dựa trên chip Snapdragon
Quảng cáo
Ảnh đầu bài: Android Authority
