MacBook chỉ có cổng USB-C, không chỉ 1 mà tới 4 cổng lận, ngoài ra bạn không còn bất kì một cổng nào khác để giao tiếp với thế giới bên ngoài. Điều đó có nghĩa là gì? Hoặc là bạn phải đổi hết mớ phụ kiện của mình thành USB-C, hoặc bạn phải mua thêm mớ dock tốn tiền và lỉnh kỉnh xách theo bất kì nơi nào bạn tới. Nhưng thật ra mọi chuyện không nghiêm trọng và không "nát" tới như vậy, sau một thời gian vui vẻ với em MacBook Pro 2016 thì mình có một vài trải nghiệm khá thú vị về cái sướng, cái khổ khi sử dụng hoàn toàn cổng USB-C muốn chia sẻ với anh em, cũng như những cách anh em có thể làm để không phải mua mấy cái adapter chuyển rồi xách theo kè kè bên người.
Sướng: một cổng làm được tất cả
Nói về cái sướng trước đi, cái khổ của USB-C thì chúng ta có nhiều topic thảo luận rồi. Cái sướng trước tiên đó là bạn có thể cắm sạc bên trái hay bên phải, cắm cổng 1 hay cổng 2 hay cổng 3, 4 đều được hết. Cứ cắm vào là sạc, không cần suy nghĩ gì thêm. Với những anh em hay ngồi cố định thì không vấn đề gì, nhưng anh em nào hay la cà cà phê hoặc phải đến văn phòng đối tác sẽ hiểu được cái sướng của vụ này. Do dây cục sạc có giới hạn, việc phải kéo dây sang tận bên trái đôi khi không khả thi nếu bạn phải cắm sạc ở xa chỗ đang ngồi. Lúc đó chỉ một khoản ngắn đi chừng vài chục centimet là đã đủ ổn rồi.
Cái sướng thứ hai tất nhiên nằm ở chỗ anh em có thể cắm mặt nào của cáp cũng ổn cả, không nhất thiết phải suy nghĩ về mặt trên hay mặt dưới. Cái này không chỉ áp dụng với sạc mà còn với tất cả những sợi dây khác mình cần cắm vào máy: HDMI, USB của màn hình, thậm chí cả ổ cứng rồi hay ổ USB và cáp sạc điện thoại cũng vậy. Những trải nghiệm này chẳng có gì là lớn lao, nhưng vì đây là thứ mà anh em phải là rất nhiều lần mỗi ngày nên cảm giác rất thoải mái và nhẹ nhàng. Cũng y như việc sạc điện thoại với cổng USB-C, tuy một ngày anh em sạc có 1 lần thôi nhưng ngày nào cũng làm, vậy nên đơn giản được khúc nào thì hay khúc đó.
Cái lợi thứ ba nằm ở chỗ anh em có thể đổi được phụ kiện với người khác. Trong công ty mình có một bạn xài Dell XPS 15 đời 2016, nó sạc qua cổng USB-C nên chỉ cần một cục sạc đặt trong phòng họp thôi, lúc xách máy vào ngồi thì thằng nào hết pin có thể xài cục sạc chung đó mà không cần nghĩ gì thêm. Những ai không xài laptop USB-C cũng có thể tận dụng cục này để sạc cho điện thoại của họ nữa, tất cả chỉ cần 1 cổng duy nhất. Sướng nhất là ở chỗ này, chúng ta không cần phải nghĩ về chuyện máy A xài cổng gì, máy B xài cổng gì, anh X đó đang xài máy cổng gì. Chỉ USB-C, cắm vô là chạy.
Sướng: một cổng làm được tất cả
Nói về cái sướng trước đi, cái khổ của USB-C thì chúng ta có nhiều topic thảo luận rồi. Cái sướng trước tiên đó là bạn có thể cắm sạc bên trái hay bên phải, cắm cổng 1 hay cổng 2 hay cổng 3, 4 đều được hết. Cứ cắm vào là sạc, không cần suy nghĩ gì thêm. Với những anh em hay ngồi cố định thì không vấn đề gì, nhưng anh em nào hay la cà cà phê hoặc phải đến văn phòng đối tác sẽ hiểu được cái sướng của vụ này. Do dây cục sạc có giới hạn, việc phải kéo dây sang tận bên trái đôi khi không khả thi nếu bạn phải cắm sạc ở xa chỗ đang ngồi. Lúc đó chỉ một khoản ngắn đi chừng vài chục centimet là đã đủ ổn rồi.
Cái sướng thứ hai tất nhiên nằm ở chỗ anh em có thể cắm mặt nào của cáp cũng ổn cả, không nhất thiết phải suy nghĩ về mặt trên hay mặt dưới. Cái này không chỉ áp dụng với sạc mà còn với tất cả những sợi dây khác mình cần cắm vào máy: HDMI, USB của màn hình, thậm chí cả ổ cứng rồi hay ổ USB và cáp sạc điện thoại cũng vậy. Những trải nghiệm này chẳng có gì là lớn lao, nhưng vì đây là thứ mà anh em phải là rất nhiều lần mỗi ngày nên cảm giác rất thoải mái và nhẹ nhàng. Cũng y như việc sạc điện thoại với cổng USB-C, tuy một ngày anh em sạc có 1 lần thôi nhưng ngày nào cũng làm, vậy nên đơn giản được khúc nào thì hay khúc đó.
Cái lợi thứ ba nằm ở chỗ anh em có thể đổi được phụ kiện với người khác. Trong công ty mình có một bạn xài Dell XPS 15 đời 2016, nó sạc qua cổng USB-C nên chỉ cần một cục sạc đặt trong phòng họp thôi, lúc xách máy vào ngồi thì thằng nào hết pin có thể xài cục sạc chung đó mà không cần nghĩ gì thêm. Những ai không xài laptop USB-C cũng có thể tận dụng cục này để sạc cho điện thoại của họ nữa, tất cả chỉ cần 1 cổng duy nhất. Sướng nhất là ở chỗ này, chúng ta không cần phải nghĩ về chuyện máy A xài cổng gì, máy B xài cổng gì, anh X đó đang xài máy cổng gì. Chỉ USB-C, cắm vô là chạy.
Anh em coi video này sẽ hình dung rõ hơn về cái sướng của cổng USB-C khi sạc
Nếu anh em nào có dùng màn hình rời để gắn vào laptop, hẳn là anh em cũng biết sự bừa bội của hàng tá dây nhờ cần để hệ thống này vận hành. Chúng ta cần một sợi HDMI hay DisplayPort nối PC với màn hình, cần thêm một sợi USB nữa để bạn xài được cái USB hub trên monitor, và ít nhất là thêm sợi dây sạc laptop. 3 sợi dây trên một cái bàn, vừa mất thời gian cắm, vừa bừa bộn. Trong khi đó, nếu anh em nào chịu chơi có thể đầu tư một số màn hình 4K mới của LG và Dell, nó chỉ dùng duy nhất 1 sợi USB-C cho tất cả mọi thứ: data + hình ảnh + cấp nguồn, vậy nên chỉ việc đặt máy xuống, cắm 1 sợi dây duy nhất là bạn đã sẵn sàng để làm việc.
Không xài adapter? Hoàn toàn có thể!
Lúc MacBook mới ra đời, lời than phiền mà chúng ta nghe nhiều nhất đó là bạn sẽ phải cầm theo một mớ adapter chuyển đổi từ cổng USB-C sang các cổng phổ thông: USB-A, VGA, HDMI, DisplayPort. À, MacBook lại còn cắt luôn khe thẻ nhớ của cậu nữa chứ, nên sẽ cần thêm một adapter cho vụ này.
Đây cũng là điểm đầu tiên mình suy nghĩ tới khi mua MacBook 2016 về, nhưng mình mới nghĩ thêm: tại sao cứ phải phụ thuộc vào adapter? Chúng ta có giải pháp nào khác hay hơn, xịn hơn, mà giá rẻ hơn hay không? Một cục adapter cũng 30$ tới 100$ tùy loại, riêng cục adapter của Apple đã 69$ rồi mà cổng cũng không đa dạng thì mua phí quá.
Thế là mình mới nhìn vào những thiết bị ngoại vi cần kết nối với máy tính và nhận ra rằng tất cả những thứ này đều có dây cáp gỡ ra được! Vậy tức là nếu mình đổi tất cả những sợi cáp này với cáp đầu ra USB-C là giải quyết được vấn đề thôi. Thật ra ban đầu mình cũng hơi nhát, sợ mua cáp về mà không tương thích là vỡ mồm mất, nhưng thôi kệ, cứ thử đi, cùng lắm thì trách số em xui, lại có thêm kinh nghiệm.
Quảng cáo
Những sợi cáp mình cần mua và công dụng cũng như giá cả ước tính như sau:
- Cáp HDMI ra USB-C: đầu HDMI gắn vô màn hình rời mình xài mỗi ngày, giá tầm 10$, xịn thì 20$
- Cáp USB-A ra USB-C: đầu USB-A cũng gắn vô màn hình để làm USB hub, giá tầm 10$
- Cáp Micro B ra USB-C: đầu Micro B gắn vào ổ cứng rời, cái này liên quan tới dữ liệu quan trọng không dám chơi liều với cáp dỏm, vậy là mua cáp Belkin xịn giá 30$
- Một đầu chuyển USB-A sang USB-C, đề phòng có ai đó đưa USB hay ổ cứng cho mình chép dữ liệu: mua loại 10$ hai cổng của Aukey xài tạm, cái này không thường dùng lắm
Chọn đầu HDMI ra thằng USB-C như thế này, gọn gàng và không cần qua cục trung gian nào cả
Cái cuối cùng phải chi mà mình cảm thấy hơi "thốn" đó là mua đầu đọc thẻ USB-C. Đầu SD card USB-C thì đầy, Anker, Aukey và nhiều hãng Trung Quốc khác đều có, tuy nhiên như @cuhiep có trải nghiệm thì những cái đầu đọc thẻ này đều khá chậm. Thế là mình quyết định đầu tư mua hẳn một cái của SanDisk. Tiếp tục thốn, cái đầu đọc ngon lành này lại chẳng được SanDisk bán ở Việt Nam, thế là phải lọ mọ nhờ @sonlazio trong chuyến đi Nhật mua giúp. Giá của đầu đọc thẻ này là 60$ (mắc!!!!), nhưng ngay dịp mình mua được Apple trợ giá cho tất cả phụ kiện USB-C nên tiền phải bỏ ra chỉ là 30$.
Đó, anh em thấy không, giải pháp nghĩ ra và chọn thì dễ lắm, nhưng mua được chúng ở Việt Nam là rất khó khăn. Giờ thì đỡ rồi, sau này mình nghĩ các anh em thương gia cũng sẽ đánh hàng về nhiều hơn, các công ty cũng sẽ nhập nhiều loại cáp USB hơn về nước ta.
Quảng cáo
Về tiền bạc, đúng là bạn sẽ phải bỏ tiền mua thêm một ít phụ kiện để xài được máy thoải mái nhất, không như những chiếc laptop bình thường mua về là có đầy đủ các cổng cứ gắn vào mà xài thôi. Thế nên mới nói những cái máy tính xách tay mà chỉ có cổng USB-C là thứ dùng để đón tương lai, và để hưởng được cái sướng của tương lai đó thì bạn phải chi thêm tầm 1 tới 2 triệu đồng thì mới sướng được.
Hạn chế hiện tại của USB-C
Trước khi kết thúc, xin chia sẻ với anh em một số hạn chế tính đến thời điểm hiện tại của USB-C. Trước hết là về tính tương thích. Không phải mọi sợi cáp USB-C đều như nhau, không phải mọi cục sạc USB-C đều giống nhau. Để sạc cho laptop USB-C, cục sạc của bạn cần phải có công suất lớn tầm 40-80W, trong khi sạc điện thoại chỉ cần 10W là đã chơi được luôn cả tablet rồi. Với những ai không rành, việc mua một cục sạc công suất thấp về gắn vào máy để rồi pin sạc quá lâu là chuyện hoàn toàn có thể diễn ra. Nói cách khác, nếu bạn xài cục sạc laptop đầu USB-C sạc cho smartphone thì không vấn đề, nhưng nếu xài cục sạc của điện thoại cho laptop thì sẽ không bao giờ lên pin nổi.
Đó mới là cục sạc thôi, bản thân sợi cáp cũng phải chịu được cường độ dòng điện đủ lớn nữa. Ví dụ, bạn xài cáp USB-C của Anker, nó sạc ngon lành cho điện thoại nhưng nếu cắm vào MacBook thì chẳng có chuyện gì xảy ra. Ngược lại, nếu xài cáp USB-C mà Apple bán kèm MacBook thì bạn có thể sạc cả điện thoại và laptop mà chả bị gì cả, thậm chí còn chuyển được dữ liệu giữa hai máy luôn.
Đây là lý do vì sao chuẩn USB Power Delivery (PD) ra đời. USB PD là cách đảm bảo mọi thiết bị đều có thể sạc được bằng cục sạc hay dây sạc chung, không gặp phải vấn đề kể trên. Nếu bạn có 1 cục sạc USB PD và 1 sợi dây USB PD, bạn có thể an tâm rồi đó. Cục sạc USB-C 5 cổng của Anker và cục sạc + dây sạc MacBook là những thiết bị hỗ trợ USB PD nên bạn có thể xài nó để sạc bất kì thiết bị USB-C nào luôn. Hay như cục sạc bé tí này của Anker cũng có PD nên sạc tới bến.
Chưa hết, tính tương thích không chỉ nằm ở chuyện sạc mà còn cả chuyện chuyển dữ liệu. Đa số cáp USB-C mình từng thử qua đều chạy tốt trong việc kết nối smartphone Android của mình với máy tính, nhưng @cuhiep đã từng dính một vụ không chép được data vì cáp USB-C dỏm. Khi thử đổi sang cáp USB-C của Belkin hay Anker là tình trạng này mất hẳn. Bạn thấy đó, cùng là USB-C nhưng có hãng làm dây chuyển được dữ liệu có hãng thì không. Với một người tiêu dùng phổ thông, chuyện phải suy nghĩ về những thứ này khi đi mua sắm là không đáng và không nên tồn tại.
Hai hạn chế cuối cùng đó là phụ kiện USB-C khó mua và đắt hơn so với phụ kiện USB-A ở thời điểm hiện tại. Lý do dễ hiểu: USB-C vẫn còn mới mẻ lắm, nó vẫn đang trên đường trưởng thành mà thôi. Việc này sẽ hạn chế khả năng tìm kiếm hay nâng cấp thiết bị ngoại vi của anh em. Như mình có nói ở trên đó, chỉ vài ba sợi cáp đơn giản thôi mà phải ship tận bên Mỹ về Việt Nam mới có hàng để xài.
Mời anh em chia sẻ thêm trải nghiệm của anh em với cổng USB-C nhé, vẫn còn nhiều thứ chúng ta có thể bàn về nó lắm.