Chọn chế độ chụp A (Aperture priority - ưu tiên khẩu độ) để làm chủ vùng ảnh rõ (DOF)

tuanlionsg
11/2/2016 4:7Phản hồi: 158
Chọn chế độ chụp A (Aperture priority - ưu tiên khẩu độ) để làm chủ vùng ảnh rõ (DOF)
Hôm tết, gặp gỡ một vài anh em mới thích chụp hình, câu chuyện vui vẻ của anh em ấy là về các chế độ chụp hình. Một anh cầm máy ảnh lên và nói:
- Anh chỉ chụp M, thế mới chuyên nghiệp.
- Ai bảo? P mới chuyên nghiệp, P là Professional mà!
- Hai bác đều sai, M là chụp Mò, P là tự động, chỉ có A thôi, nghe nói A là chế độ ưu tiên gì đó.
- Ha ha... M là Mò, P là Pro, A chỉ là Auto thôi. Mình luôn chụp S, là Super. Chế độ Super.


Chỉ là anh em "chém gió" vui vẻ, nhưng một anh nọ rành về chụp ảnh, nhân dịp bắt đầu giải thích, mình thấy cũng hữu ích cho anh em mới chơi, nên chia sẻ lại:

Máy ảnh số nào cũng có các chế độ chụp và người dùng tuỳ ý chọn một chế độ khi chụp. Máy ảnh số như DSLR chuyên nghiệp, Mirroless cao cấp thì ưu tiên cho các chế độ cho phép người chụp can thiệp nhiều. Các máy ảnh số tầm trung & bán chuyên thì kết hợp đa dạng các chế độ tự động và một phần can thiệp của người dùng. Máy ảnh du lịch phổ thông, điện thoại ... thì ưu tiên cho các chế độ chụp tự động. Các chế độ chụp đó đều có chung mục đích là để người dùng kiểm soát các yếu tố liên quan đến ánh sáng sao cho đảm bảo bức ảnh đúng sáng theo ý muốn của người chụp.


6323860_orig.gif

Có ba yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến lượng sáng đi vào máy ảnh:
  • Khẩu độ ống kính,
  • Tốc độ màn trập,
  • Độ nhạy sáng ISO.
Tuỳ theo mỗi chế độ chụp khác nhau, ba thông số này được điều chỉnh tự động hoặc do người chụp can thiệp điều khiển khác nhau. Ba thông số này được kết hợp theo nhiều cách khác nhau để cho ra cùng một lượng sáng như nhau, nhưng có thể khác nhau hiệu ứng ảnh theo ý đồ người chụp.

Với cùng một cường độ sáng tại một bối cảnh, có thể dụng nhiều chế độ chụp khác nhau. Chẳng hạn với độ nhạy ISO200, tốc độ trập là 1/500s với khẩu độ ống kính f/4 (1/500s - f/4) thì tương đương: 1/250s - f/5.6; 1/125s - f/8; 1/60 - f/11 .v.v... có cùng lượng sáng đi vào bề mặt film hay cảm biến ảnh. Như vậy, với một gia trị lộ sáng (exposure value) hay gọi tắt là EV (nhiều người còn gọi là thời chụp hay giá trị phơi sáng), ta có nhiều EV khác nhau tuỳ theo ý đồ chụp khác nhau.

Các cặp kết hợp các thông số trên khác nhau nhưng cùng cho một kết quả như nhau về lượng sáng. Vậy, khác nhau gì? - Khác nhau về hiệu ứng hình ảnh, và sự khác nhau đó tuỳ vào ý muốn của người chụp. Tuỳ theo ý muốn đó mà người chụp sẽ chọn một chế độ chụp trên máy ảnh khác nhau, đó là:
3549389_camera-begining-hocchupanh-tinhte.vn-.jpg


Về cơ bản, các máy ảnh có 4 chế độ chụp chính: Chúng ta sẽ lần lượt tìm hiểu.
  • P / Program
Chọn chế độ này, máy sẽ tự động thiết lập tốc độ màn trập và khẩu độ ống kính. Nhưng độ nhạy sáng ISO, bù trừ sáng và các thiết lập khác thì bạn tự thiết lập và kiểm soát. Bạn có thể để ISO thấp nhất để giảm độ nhiễu, và để chế độ P trong trường hợp chụp nhanh không cần phải suy nghĩ tính toán.
  • A / Av Aperture Priority
Đây là chế độ bán tự động cho phép bạn chủ động chọn khẩu độ (độ f của ống kính) theo ý muốn, và máy tự động chọn tốc độ màn trập cần thiết tương ứng với khẩu độ bạn chọn để đúng sáng. Chế độ này còn được gọi là “ưu tiên khẩu độ”. Ví dụ bạn muốn chụp khẩu độ f/2.8, bạn sẽ chủ động chỉnh khẩu f/2.8, tốc độ màn trập sẽ tự máy chọn với tình trạng ánh sáng hiện tại bạn chụp.
  • S / Tv / Shutter Priority
Chế độ này ngược lại chế độ A / Av ở trên. Bạn chủ động chọn tốc độ màn trập và máy tự động chọn khẩu độ tương ứng cho đúng sáng. Thường chọn chế độ này khi người chụp muốn duy trì một tốc độ cao để tránh rung lắc và khẩu độ phó mặc cho máy tuỳ chọn tương ứng.
  • M (Manual)
Chế độ này hay gọi là chế độ chụp manual, chỉnh hoàn toàn bằng tay. Bạn sẽ phải chủ động chọn tốc độ màn trập, khẩu độ cho tất cả mọi cú bấm máy. Đặc biệt, ở chế độ này, bạn có thể chụp tốc độ hoàn toàn chủ động Bulb (bấm máy và màn trập mở liên tục đến khi nào thả nút chụp thì màn trập mới đóng lại) dành cho các trường hợp phơi sáng kéo dài.

Quảng cáo



Khuôn khổ bài này, chúng ta bàn về chuyện tại sao chọn chụp chế độ A / Av?

Các điều ghi nhớ liên quan đến chế độ A trên máy ảnh:
  • A - khi chọn chế độ A không phải là chế độ chụp Auto đúng nghĩa Auto chụp hoàn toàn tự động, giao phó tất cả cho máy ảnh xử lý, mà A viết tắt là Aperture Priority, nghĩa là ưu tiên KHẨU ĐỘ ỐNG KÍNH.
  • A - khi chụp chế độ A, tức là người chụp MUỐN tự mình chọn KHẨU ĐỘ ỐNG KÍNH theo ý mình. Mà khẩu độ ống kính là yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến DOF. (DOF - viết tắt của Depth of Field mà dân chụp hay gọi là "đóp" hay "đốp". Đơn giản nó là từ để diễn tả khoảng ảnh rõ nét và những gì ngoài khoảng rõ nét đó trong ảnh. Muốn cho chủ đề của bạn rõ nét thì nó phải nằm trong khoảng DOF của ảnh. Khi bạn lấy nét, trên một trục thẳng ta thấy ngoài điểm mà bạn cần muốn nét thì một số điểm phía trước điểm đó và phía sau điểm đó cũng rõ nét, khoảng ảnh rõ nét đó gọi là khoảng DOF.)
  • A - khi chụp chế độ A, là bạn muốn có DOF như ý muốn của mình, khoảng ảnh rõ trong ảnh dày hay mỏng theo ý của mình. Tức là không bận tâm đến tốc độ màn trập tương ứng là bao nhiêu, đối tượng tĩnh hay động, thậm chí để ISO Auto để máy tự cân đong đo đếm chọn ISO tương ứng mà không quan tâm đến độ mịn hay nhiễu hạt.
  • A - Muốn làm chủ chủ DOF, chọn chế độ A, thay đổi thông số khẩu độ theo ý muốn, bấm chụp!
Nguyên tắc:
Khẩu độ càng lớn (chỉ số F càng nhỏ) thì khoảng DOF sẽ càng ít/mỏng/cạn và ngược lại. Ví dụ bạn chụp ở khẩu độ f/2.8 thì DOF sẽ ít hơn (cạn hơn, mỏng hơn) so với chụp ở khẩu độ f/22 (dày hơn, sâu hơn) nếu chụp cùng một chủ đề, cùng một khoảng cách chụp và cùng điều kiện ánh sáng. Thông thường để dễ hiểu chúng ta cần ghi nhớ đơn giản như sau:
  • Khẩu độ lớn = số F nhỏ = DOF mỏng
  • Khẩu độ nhỏ = số F lớn = DOF sâu
3549383_camera-begining-hocchupanh-tinhte.vn--8.jpg
3549487_camera-begining-hocchupanh-tinhte.vn--13.jpg
Ví dụ khác chế độ chụp A, tức là tuỳ chỉnh khẩu độ, còn lại tốc độ và ISO tự động máy chỉnh. Chúng ta thấy tấm đầu tiên khẩu rất lớn: F/1.4 nên cuộn phim Kodak màu vàng mờ nhoè; tấm tiếp theo khẩu độ f/8 thì khoảng rõ từ cuộn phim xanh Fuji đến cuộn phim vàng Kodak rõ hơn; và tiếp theo tấm thứ ba...

3549492_camera-begining-hocchupanh-tinhte.vn--14.jpg 3549494_camera-begining-hocchupanh-tinhte.vn--19.jpg 3549493_camera-begining-hocchupanh-tinhte.vn--15.jpg
Các yếu tố khác ảnh hưởng đến DOF:

Quảng cáo


Chúng ta nói đến chế độ chụp A, ưu tiên chọn khẩu độ ống kính để làm chủ DOF. Tuy nhiên, có 2 yếu tố khác ảnh hưởng đến DOF, cũng nên nói ở đây cho các bạn mới chơi: Đó là tiêu cự ống kính và khoảng cách từ vị trí đặt máy ảnh đến chủ thể được chụp.

Tiêu cự ống kín là khoảng cách từ tâm của ống kính đến bề mặt cảm biến / phim. Tuỳ theo độ dài tiêu cự ống kính, trường sâu độ ảnh sẽ cho hình ảnh không còn giống như mắt nhìn trong cảnh thực. Với ống kính trung bình, chiều sâu ảnh trường gần tương tự như mắt nhìn, nhưng với ống kính tele (tiêu cự dài) thì chiều sâu ảnh trường sẽ thu hẹp lại, hình ảnh có hậu cảnh gần hơn cảnh thực tế, các lớp ảnh sít lại gần nhau; trong khi đó với ống kính góc rộng (wide) thì chiều sâu ảnh trường bị đẩy xa ra, hình ảnh thu được có hậu cảnh xa hơn so với cảnh thực, không gian có cảm giác rộng hơn so với thực tế.

Tóm lại chỉ cần nhớ:
  • Về khẩu độ ống kính:
    • Khẩu độ lớn = số F nhỏ = DOF mỏng / cạn.
    • Khẩu độ nhỏ = số F lớn = DOF sâu / dày.
  • Về tiêu cự ống kính:
    • Tiêu cự ống kính càng dài thì khoảng DOF càng mỏng / cạn.
    • Tiêu cự càng ngắn thì DOF càng sâu / dày.
  • Về khoảng cách từ máy ảnh đến chủ đề:
  • Khoảng cách từ ống kính đến chủ đề càng gần thì DOF càng mỏng / cạn.
  • Khoảng cách này càng xa thì DOF sẽ càng sâu / dày.
Thực hành: Chọn chế độ A để làm chủ DOF. Quan sát các thông số để rút ra nguyên tắc, để chủ động tuỳ chỉnh theo ý mình, không phải xin cái thông số để chụp lại y thông số đó là ra được ảnh giống y như thế đâu.
  • Thiết lập máy ảnh chế độ chụp A - ưu tiên khẩu độ ống kính.
  • Chọn 1 chủ thể để chụp, nên là chủ thể tĩnh như góc nhà, hàng cây, ....
  • Xoay vòng xoay chỉnh khẩu độ từ chỉ số f nhỏ đến lớn, chẳng hạn: f/2.8 - 4, 5.6, 8, 11, 16 ... và chụp cùng 1 chủ đề, lấy nét tại cùng 1 điểm, tại 1 vị trí đặt máy và cùng tiêu cự.
  • Chép hết ảnh vào máy tính, xem lại thông số chụp, nhất là chỉ số F - khẩu độ ống kính.
  • Quan sát DOF
Chẳng hạn:
Chụp gần close-up, muốn dof mỏng, mở khẩu khá lớn f/3.2 vừa đủ thấy miếng chanh ớt mờ, không hoàn toàn mờ nhoè không còn nhận ra, ống kính 105mm
dof-camera.tinhte.vn--8.jpg
dof-camera.tinhte.vn--3.jpg

Chụp xa, nhưng muốn dof mỏng, mình dùng ống 200 f/2.8 nhưng gắn converter 2x thành tiêu cự 400mm và dĩ nhiên khẩu lớn nhất là f/5.6. Ảnh chụp 2008.
dof-camera.tinhte.vn--7.jpg dof-camera.tinhte.vn--4.jpg

Chụp phong cảnh thì thường muốn cảnh vật có độ sắc nét sâu, các lớp ảnh rõ nét. Muốn thế thì khép khẩu nhỏ (hay gọi là siết khẩu, khép khẩu, khẩu bé...). Ở đây mình dùng F/11, khoảng cách từ trong bờ ra với tiêu cự 98mm.
dof-camera.tinhte.vn--5.jpg
Screen Shot 2016-02-11 at 10.49.43 AM.png
3549528_camera-begining-hocchupanh-tinhte.vn--24.jpg

Chúc anh em có nhiều ảnh DOF như ý.
158 bình luận
Chia sẻ

Xu hướng

Máy mình còn có thêm chế độ chụp Sv và TAv nữa, mà chưa bao giờ dùng đến

😃
@ntdieu Pentaxian?
@truongthanhdo Chính nó đó 😃
@ntdieu TAv cực kỳ hữu dụng khi chụp trong điều kiện trong nhà hay trời tối, mình vừa kiểm soát được khẩu, vừa set được thời gian chụp tối thiểu tốt nhất mà không bị rung nhòe (có thể hy sinh iso). Trong điều kiện ánh sáng yếu mà để Av thỉnh thoảng tốc độ chụp không được tốt làm hỏng ảnh. Còn ngoài trời thì cứ để Av vô tư thôi 😁
Cảm ơn bác 😁 em đang bước vào nhiếp ảnh cần mấy bài kiến thức này của bác. Bác khi nào làm tiếp đi?
Muốn chụp xóa phông thì chụp thế nào? (chỉ thông thường đừng nói lý thuyết khó hiểu quá?)
@minhtrinh08 1. chọn ống kính có khẩu lớn như f/1.4 hay f/1/8 chẳng hạn (và thường những ống kính này có độ dài tiêu cự ngắn, nhỏ hơn 50 mm)
2. chọn vị trí sao cho vật càng gần ống kính và phông càng xa ống kính.
tri5800xpm
TÍCH CỰC
6 năm
@minhtrinh08 Bác chịu khó đọc lý thuyết thì sẽ vung hơn. K khó hiểu như bạn nghĩ đâu. Chứ chỉ thì bạn chỉ sài đc trong 1 vài trường hợp, trường hợp chưa chỉ là chịu á hehe. Mình cug mới tập chụp. Chúc vui vẻ
@tri5800xpm Đã đọc và không hiểu bạn à!
@goodfathertn Thì thôi bạn!
vatlitre
TÍCH CỰC
8 năm
Em mua con dslr bên nhật về có chế độ JAV mà ko hiểu đó chế độ gì
snicker740
TÍCH CỰC
8 năm
@vatlitre Muốn xoá phông phải không? Ko lý thuyết gì sất nhé.
Mua lens từ 50mm đến 85mm. Chụp khẩu lớn nhất (1.4 hoặc 1.8) Vậy thôi.
:eek:
hieudatinh
ĐẠI BÀNG
8 năm
Các anh em nào mới chơi chụp ảnh nên xem clip của chú em này.. Rất thực tế và dễ hiểu ^_^ Chúc anh em năm mới có nhiều hình đẹp
cao siêu quá . không biết khi nào mình có tiền để học cái cao siêu này vậy ta
kietbull
TÍCH CỰC
8 năm
Ảnh cuối chụp ở đâu dạ nhìn đẹp quá..
leefongsh
ĐẠI BÀNG
8 năm
Bữa giờ trải nghiệm con canon eos kiss X5. Chụp AV mà sao chụp thiếu sáng máy chụp ảnh lâu và nhòe quá. Còn ở ngoài trời thì thôi rồi. E mới sử dụng được 10h lần đau cầm máy .
Vmemory
CAO CẤP
8 năm
@leefongsh Av ưu tiên khẩu độ, trong hoàn cảnh thiếu sáng bắt buộc tốc độ trập phải mở lâu (thời gian chụp dài) do đó rất dễ bị rung nếu cầm không chắc. Thời gian chụp lâu hơn 0.5 giây thì cầm rung là chắc chắn, vì vậy ảnh sẽ nhòe.

Bạn có thể khắc phục bằng cách tăng ISO, mở khẩu lớn (F2.8 chẳng hạn, F1.8 càng tốt), xài tripod. Đánh flash thì xem xét ý đồ chụp mà tận dụng
leefongsh
ĐẠI BÀNG
8 năm
@Vmemory Thanks bác nhé tại e mới trải nghiệp lần đâu còn mấy chế độ như phụ kia chỉnh sao bác. Như chỉnh sao bật đèn flash mà da trắng đó.
Vmemory
CAO CẤP
8 năm
@leefongsh Đèn flash bây giờ cũng hạn chế dùng lắm, chỉ những trường hợp mẫu gần mà ánh sáng không tốt (mẫu càng xa đánh flash lại càng tối). Bạn có thể tăng thêm EV để tăng sáng, ngoài ra còn 1 thông số ảnh hưởng đến màu của ảnh là cân bằng trắng. Nhiếp ảnh thì chụp nhiều mới có kinh nghiệm được chứ lý thuyết chỉ là hỗ trợ thôi
Khó hiểu quá, cho hỏi ở đâu có mở lớp day chụp k?
VietT
TÍCH CỰC
8 năm
@NhiLamTran93 Google + mua cái máy về chụp thử là biết liền
@NhiLamTran93 Bạn đầu tư tiền bạc để học tập nhé 😁
Bạn xem ảnh này rồi Gọi điện liên hệ nhé :p
Nếu học riêng "Song kiếm hợp Bích" cùng Thầy thì Bạn ghé qua chỗ thầy Bình Ở Hà Nội sđt 0912092345 🆒🆒🆒
Khoa-hoc-nhiep-anh-khoa-hoc-chup-anh-co-ban-tai-Ha-Noi.png
Nếu dùng ios thì tải mấy phần mềm tính toán rất hay. Có luôn phần mềm đo sáng để chỉnh sơ bộ các thông số khi chụp chế độ M.
Fulbright
ĐẠI BÀNG
8 năm
@thucthicongly Bác biết phần mềm tên gì không ?
@Lizard Alexandros Để tính toán thông số mình dùng trueDOF-intro. Đo sáng hay dùng Light meter, phần mềm này khá nhiều. Bạn có thể chọn cái hợp nhất với mình.
E toàn chụp A thôi mấy bác ạ. Thỉnh thoảng mới dùng M và S. Còn P thì thà Auto cho lành
slbadguy
TÍCH CỰC
8 năm
Để A iso tự động cũng khó kiểm soát, nhất là chụp đêm, chuyển động
Mình toàn để P, khẩu độ bán tự động (xoay chuyển máy nó tự chỉnh, mình chỉnh lại cũng đc), iso khi cần vẫn auto/manual được, chú ý mỗi tốc độ chup đủ lớn để khỏi rung là ok
vlcdng
TÍCH CỰC
8 năm
Mình thì đa phần chụp Ưu tiên khẩu khi lang thang (A) ưu tiên tốc khi sinh hoạt trò chơi! Còn M thì ít dùng... đa số là khi chụp cho ng khác 😁
VietT
TÍCH CỰC
8 năm
@vlcdng Nói như bạn thì bạn xài hết cả 3 Mode của máy rồi còn gì nữa 😃 Cứ tùy trường hợp mà xài mode cho phù hợp như bạn là chuẩn ko chỉh rồi
vlcdng
TÍCH CỰC
8 năm
@VietT Mình chỉ quen xài có 3 mode thôi bạn ơi! Tùy trường hợp vs nhu cầu mà đổi qua đổi lại thôi...
cuda123
TÍCH CỰC
8 năm
các bác cho mình hỏi chụp ưu tiên khẩu độ như thế nhưng do mình chưa quen lúc chụp ngắm vào ống ngắm thấy rõ nét chụp xong nhìn lcd cũng thấy nét nhưng thật ra khi xem trên máy tính thì mới thấy đã bị out nét vậy có cách gì để ngắm chuẩn hơn hay ko vì hình ảnh ống ngắm cũng ko to gì mấy !
@cuda123 Bác để chế độ lấy nét nào, tự động đa điểm hay đơn điểm? Nếu để tự động đa điểm hoặc lấy nét liên tục (continuous / servo) thì nó dễ nhảy điểm lấy nét ra chổ khác lắm ạ 😁, đặc biệt khi để khẩu độ lớn thì càng dễ bị out nét :D
vatlitre
TÍCH CỰC
8 năm
@cuda123 Chụp live viêw đi. Lật gương lên ngắm qua lcd zoom 10x căn nét rồi chộp
Nên chụp với quay tay.
@cuda123 Muốn an toàn hơn thì bạn để khẩu tầm F2.2 hoặc F2.5 là rõ mặt, dof sẽ dày hơn tẹo^^
VietT
TÍCH CỰC
8 năm
@cuda123 Bạn xem xem có chỉnh cái vòng +- hay ko (cái đó là bù trừ cho người bị khúc xạ ở mắt): nếu có & mắt bạn k có bị tật khúc xạ (cận hay viễn gì đó) thì chắc chắn là bạn lấy nét k chuẩn rồi 😃 LCD máy thì nó nhỏ nên bạn nhìn cứ nghĩ là nét nhưng nếu zoom lên (bằng máy chụp) thì có thể quan sát đc là out nét hay ko liền. Nói tóm lại là ngắm qua ống ngắm là chuẩn nhất (với điều kiện k chỉnh cái +- mình đã nói ở trên nhé)
cuda123
TÍCH CỰC
8 năm
@Penguin Pingu mình lấy nét bằng tay ! thật ra ko phải nhảy điểm lấy nét mà do mắt mình nhìn chưa chuẩn nên mới thế,cùng phần do hình nhỏ nhìn trên máy chỉ khi xem trên man hình to mới phát hiện ra mất nét,thi thoảng bị thế thôi !:D
dinosau
ĐẠI BÀNG
8 năm
vụ này phải ngâm cứu, mới tậu 1 em để chụp tết mà chỉ biết dùng auto thôi. 😔
Dùng lens MF máy mình chỉ cho chụp chế độ M 😁
Chụp = đt ko biết chụp nên mình cứ để auto cho chắc rồi dùng Snapseed edit lại là xong😁
Ko bao giờ dùng camera360
zhongjun
ĐẠI BÀNG
8 năm
Mình cũng hay sử dụng chế độ A khi chụp ảnh. Dùng mảy ảnh tốt, hiện đại thì phải tận dụng hết sự thông minh của nó chứ chụp mà phải tính toán nhiều quá thì cũng không hay ☺

Xu hướng

Bài mới









  • Chịu trách nhiệm nội dung: Trần Mạnh Hiệp
  • © 2024 Công ty Cổ phần MXH Tinh Tế
  • Địa chỉ: Số 70 Bà Huyện Thanh Quan, P. Võ Thị Sáu, Quận 3, TPHCM
  • Số điện thoại: 02822460095
  • MST: 0313255119
  • Giấy phép thiết lập MXH số 11/GP-BTTTT, Ký ngày: 08/01/2019