Chúc mừng 25 năm sinh nhật Linux và xem lại lịch sử phát triển

Duy Luân
22/8/2016 23:14Phản hồi: 193
Chúc mừng 25 năm sinh nhật Linux và xem lại lịch sử phát triển
Nhiều khả năng bạn đang đọc bài viết này từ một chiếc máy tính Windows hoặc Mac, tuy nhiên máy chủ web chứa Tinh tế lại đang chạy bằng Linux đấy. Không chỉ Tinh tế mà rất nhiều website và hệ thống trên thế giới cũng dùng Linux cho server của họ, từ những ứng dụng nhỏ nhỏ tạo ra cho vui đến các hệ thống điện toán siêu máy tính cũng sử dụng hệ điều hành với biểu tượng con chim cánh cụt. Linux đương nhiên có nhiều loại khác nhau, gọi là các distro, tuy nhiên về cơ bản ở phần nền của chúng thì vẫn giống nhau hết. Nhân dịp 25 năm Linux ra đời (25/8/1991 - 25/8/2016), mời các bạn xem lại lịch sử phát triển của OS này và cách mà nó đã thay đổi thế giới ra sao.

Trước khi Linux có một hệ điều hành tên UNIX, nó được làm ra bởi Ken Thompson và Dennis Ritchie từ tận năm 1969 khi họ đang làm việc cho phòng thí nghiệm Bell Labs thuộc AT&T. AT&T được yêu cầu cấp bản quyền sử dụng cho bất kì ai yêu cầu, vậy nên trong những năm 1980 nhiều dự án ra đời và được xây dựng dựa trên UNIX, cũng như cách mà iOS và macOS cũng vẫn đang dùng phần lõi UNIX để vận hành. Năm 1984, Bell Labs bắt đầu bán UNIX như là một sản phẩm độc quyền.

Song song đó, năm 1983, Richard Stallman thành lập dự án GNU Project với mục tiêu tạo ra một "hệ thống phần mềm tương thích với UNIX" được cấu thành từ những phần mềm hoàn toàn miễn phí. Công việc bắt đầu diễn ra cũng vào năm 1984. Một năm sau đó, Stallman thành lập Hiệp hội Phần mềm Miễn phí và viết Giấy phép sử dụng GNU vào năm 1989. Đến đầu những năm 1990, nhiều chương trình cần thiết cho một hệ điều hành đã hoàn tất.

1991


Năm 1991, khi đang theo học tại Đại học Helsinki, một anh chàng tên Linus Torvalds cảm thấy tò mò về hệ điều hành. Anh cũng cảm thấy không hài lòng về cách mà người ta cấp giấy phép cho MINIX, một OS tạo ra chủ yếu cho sinh viên nghịch nên chỉ dành cho mục đích giáo dục mà thôi. Chưa hết, trong một lần "nghịch dại", anh đã xóa nhầm phân vùng MINIX mà anh đã tạo. Thế là Torvalds bắt đầu tự tạo ra một kernel hệ điều hành của riêng mình.


Linus-Torvalds-1.jpg
Linus Torvalds, không phải chụp vào năm 1991

Ngày 25/8/1991, Torvalds đăng tải thông báo của mình lên MINIX Newsgroup, có thể xem như một diễn đàn của người dùng MINIX. Lúc đó, anh chỉ mới 21 tuổi. Thông báo của anh như sau:

Sau đó, các server FTP trên toàn thế giới bắt đầu dậy sóng với các phiên bản của Freax, tên gọi của hệ điều hành này trước khi được đổi thành Linux (nghe cách mà Torvalds đọc chữ Linux ở đây). Càng lúc càng có nhiều người vào đóng góp cho việc phát triển và lập trình. Phiên bản 0.01 của Linux rất khác so với những gì chúng ta thấy ngày hôm nay. Thực ra cái tên Linux là do một người bạn của Torvalds đặt cho server FTP chứa Freax mà không hỏi ý anh, nhưng sau đó anh cũng chọn tên Linux luôn.

1992 đến 1994


Trong giai đoạn này, những công ty nổi tiếng nhất về Linux bắt đầu xuất hiện: Slackware, Red Hat và Debian. Đây là các công ty kiếm được tiền từ Linux bằng cách bán các dịch vụ đi kèm, chứ bản thân Linux vẫn miễn phí đúng như ý định ban đầu của Torvalds. Những công ty này tập hợp lại thành một liên minh Linux Foundation, họ đầu tư cho việc phát triển Linux nói chung, cũng như đóng góp phần cứng để các nhà phát triển có thể tạo ra driver hoặc góp tiền cho những ai đã cùng xây dựng nên Linux. Sau này, Dell, IBM, HP và nhiều công ty khác cũng bán server được cài sẵn Linux.

Quảng cáo



Trong giai đoạn này, kerner Linux cũng được cập nhật lên bản 0.95. Đây là bản đầu tiên có thể chạy X Window System - một bộ phần mềm cho phép Linux hoạt động với giao diện cửa sổ tương tự như Windows.

X-Window-System.png

Slackware có làm ra bản distro Linux của riêng mình, nó có nhân Linux 0.99, kết nối Internet và X Window System. Tuy nhiên, do nó có quá nhiều lỗi nên một người dùng tên Ian Murdock đã dựa vào đó để làm ra một distro khác gọi là The Debian Linux Release. Chữ "Debian" này được lấy từ tên của cô bạn gái Debra Lynn kết hợp với tên của chính Ian. Đúng là mấy anh chàng mọt máy tính luôn có những thứ rất đáng yêu.

Năm 1994, một bản Linux nổi tiếng khác ra đời, Software und System-Entwicklung, hay còn được biết đến nhiều hơn với tên S.U.S.E Linux. Tới năm 1994, anh chàng Marc Ewing tạo ra distro Red Hat Commercial Linux, trong đó Red Hat - có nghĩa là chiếc nón đỏ - được đặt theo màu của chiếc nón mà anh hay đội khi đi học Đại học.

14/3/1994, nhân Linux 1.0.0 chính thức ra mắt với 176.250 dòng code.

1995 đến 1999

Quảng cáo


Đây là giai đoạn mà những bản distro Linux nổi tiếng bắt đầu bùng nổ. Jurix Linux là một trong số đó, bản distro này có một trình cài đặt có thể lập trình được, nó cũng hỗ trợ định dạng file system EXT2, thứ mà Linux vẫn còn dùng đến tận hôm nay. Các distro Linux của Red Hat cũng được ra mắt trong giai đoạn này với các tên mã như Caldera, Mandrake, TurboLinux, Yellow Dog, Red Flag. Song song đó, nhân Linux cũng được nâng cấp từ bản 1.2.0 lên 2.2. Riêng trong phiên bản 2.0 đã có đến 41 đợt cập nhật khác nhau.

Khi Linux bắt đầu trưởng thành với nhiều tính năng quan trọng, nhiều quản trị viên IT bắt đầu chọn dùng Linux cho các hệ thống máy chủ của họ. Ví dụ, bản 2.0 hỗ trợ giao thức chạy nhiều vi xử lý, hỗ trợ kiến trúc chip PowerPC cũng như thêm khả năng chỉ đọc cho định dạng tập tin NTFS.

Tux.png

Năm 1996 cũng đánh dấu một cột mốc quan trọng khi Torvalds thông báo chọn hình tượng con chim cánh cụt làm biểu tượng cho Linux. Lý do mà ông chọn con vật này là khi đang đi nghỉ ở Úc, Torvalds bị một con chim cánh cụt cánh và nhiễm một loài vi khuẩn tên penguinitis. Theo lời của ông thì vi khuẩn này khiến bệnh nhân thức cả đêm mơ về chim cánh cụt và trở nên thích thú với chúng!!!! Còn con chim biểu tượng thì được đặt tên là Tux, viết tắt từ chữ (T)orvalds (U)ni(X).

Chưa hết, năm 1996, môi trường desktop KDE (Kool Desktop Environment) dành cho Linux ra đời và người tạo ra nó là Matthias Ettrich, sinh viên Đại học University of Tübingen. Anh đưa ra không chỉ một ứng dụng mà cả một môi trường desktop để các app chạy trong đó. Người dùng không còn phải dùng CDE hay X11 cũ nữa. Năm 1998, KDE 1.0 chính thức mở cửa cho mọi người, và bản distro đầu tiên dùng nó là Mandrake.

Trong khi đó, Gnome thì được tạo ra bởi Miguel de Icaza và Federico Mena, nó cũng là một môi trường desktop cho Linux luôn và được sử dụng đầu tiên trên Red Hat. Gnome nhanh chóng trở thành môi trường desktop được nhiều người dùng ưa thích vì nhanh, nhẹ và thân thiện với người dùng bình thường. Lúc này, Oracle và Sun cũng tuyên bố hỗ trợ Linux vì càng lúc càng có nhiều người hơn sử dụng OS này.

2000 đến 2005


Trong giai đoạn này người ta đề cập đến Live Linux, bản Linux có thể chạy ngay không cần cài đặt. Knoppix, bản distro Linux dựa trên Debian, là một trong những OS Linux đầu tiên có thể chạy lên ngay từ đĩa CD. Bạn có thể nhét nó vào bất kì chiếc máy tính nào vào một bản Linux đầy đủ sẽ xuất hiện, nó còn hỗ trợ nhiều phần cứng khác nhau và có thể truy cập vào gần như bất kì mạng nào được phép. Knoppix như một tấm gương để các distro khác noi theo.

Trong thời gian này, dự án Linux From Scratch (LFS) cũng được tạo ra. Cùng với một cuốn sách được Gerard Beekmans viết, LFS chỉ cho người dùng cách tự làm ra một bản Linux của riêng mình từ mã nguồn mở.

Linux_Foundation.jpg

Linux chính là biểu tượng của sự tự do, và nó cần phải được phát triển bởi các công ty nhưng cũng phải được bảo vệ bởi một nhóm nào đó nhằm giúp Linux vẫn còn đứng độc lập sau một thời gian dài. Thế là, vào năm 2000, Linux Foundation được thành lập để hỗ trợ cho công việc của Torvalds cũng như của cộng đồng lập trình viên. Linux Foundation cũng chịu trách nhiệm bảo vệ Linux và đảm bảo nó luôn là một sản phẩm mã nguồn mở cho tất cả mọi người.

Nhân Linux 2.4 được ra mắt vào tháng 4/2001 là một điểm nhấn khác. Bản này hỗ trợ USB, card PC, chuẩn Play and Play ISA, sau đó được thêm vào Bluetooth, RAID ổ cứng, định dạng file system EXT3. Bản 2.4.x cũng là kernel được hỗ trợ lâu dài nhất, đến tận năm 2011 mới chấm dứt.

Red Hat sau khi lên sàn chứng khoán quyết định sẽ kiếm nhiều tiền hơn từ Linux. Thế họ là tách việc phát triển của mình làm 2 nhánh: Red Hat Enterprise Linux 2.1 chạy nhân Linux 2.4.9 có tính ổn định cao và hỗ trợ lâu dài cho khách hàng doanh nghiệp, còn Fedora Core thì dành cho cộng đồng. Red Hat cũng mở hết mã nguồn của mình ra và tạo thành nền tảng để ra đời một loạt distro nổi tiếng khác như CentOS, Oracle Linux, CERN, Scientific Linux.

Và có lẽ bạn cũng đã nghe đến Ubuntu. Khi mà Linux đang dần đạt tới trạng thái ổn định nhất của mình kể từ khi ra đời, người ta bắt đầu so sánh nó với Windows. Linux vẫn bị cho là khó xài, chủ yếu nhắm tới doanh nghiệp và lập trình viên hơn là người dùng bình thường, thế là Ubuntu ra đời. Được phát triển dựa trên Debian, Ubuntu nhắm tới mục tiêu tạo ra một bản Linux desktop dễ dùng để những người ít kinh nghiệm với Linux cũng có thể xài được. 20/10/2004, bản Ubuntu 4.10 ra mắt, hiện thực hóa giấc mơ này.

2006 đến 2012


Chúng ta đã đến gần hơn với thế giới hiện đại. Các bản distro Linux mới vẫn xuất hiện ngày một nhiều, nhưng các tên tuổi lớn như Red Hat, Debian, Fedora thì vẫn còn đó. Bản Linux Mint mới nổi thì đi theo con đường của Ubuntu để tạo ra một thứ dễ dàng và liên tục lắng nghe người dùng để cải thiện nhanh chóng.

Ngày 23/9/2008, một hệ điều hành di động dựa trên Linux ra đời, đó chính là Android. Ngày nay, Android đang được sử dụng bởi hơn 80% người dùng smartphone trên thế giới mặc dù họ chẳng biết bên dưới nó chính là Linux. Có lẽ đây là distro Linux được nhiều người xài nhất từng được công bố. Android 1.0 xuất hiện trên chiếc điện thoại HTC Dream nhưng còn nhiều lỗi, và phải đến bản 1.5 Cupcake thì Android mới bắt đầu tỏa sáng.

HTC-Dream.jpg

Sau nhiều năm dừng ở bản 2.6.x, cuối cùng bản Linux 3.0 cũng được ra mắt vào năm 2011. Theo lời Torvalds, bản 3.0 này "CHẲNG CÓ GÌ MỚI. Không có gì cả!". Thực chất việc ra mắt bản 3.0 này là để các con số 2.6.x không leo lên quá cao mà thôi, vậy nên Torvalds mới quyết định tăng hẳn thành con số mới cho dễ gọi.

Lúc này, cùng với sự phổ biến của Internet, Linux bắt đầu bùng nổ trên mảng server. Nhiều máy tính hiệu năng cao cũng như siêu máy tính bắt đầu chạy Linux, mang hàng triệu website đến với người dùng mà không phải trả chi phí bản quyền đắt đỏ của Windows. Thậm chí, một số dịch vụ hosting còn cung cấp website miễn phí chạy trên máy chủ Linux cho người dùng nữa kìa.

Có lẽ đến đây đã hết thứ để nói về Linux rồi. Linux vẫn đã đang và sẽ tiếp tục trưởng thành hơn, nhất là mảng server. Năm 2015, Linux và các hệ điều hành giống Linux đang chiếm khoảng 67,8% thị phần server website public, còn Windows chỉ chiếm 32.3% mà thôi (số liệu của W3Techs). Ở mảng PC thì Linux vẫn còn thua khá xa Windows và Mac. Chúng ta hãy cùng chờ xem Linux sẽ có những bước tiến mới nào trong tương lai nhé.

Nguồn: TechRadar, Wikipedia (1), (2), (3)
193 bình luận
Chia sẻ

Xu hướng

costan
ĐẠI BÀNG
8 năm
so về độ bảo mật thì Linux với Win ai hơn vậy nhỉ 😁
@djcheat Windown mà dính mã độc ah....
djcheat
TÍCH CỰC
8 năm
@trainhangheo1990 cũng khó nói, đa số do thói quen dùng phần mềm không đăng kí bản quyền, tải phần mềm ....., cài xong là dính, windows defender chưa kịp detect thì xong rồi, quảng cáo lên liên tục hoặc bắt install vô tội vạ.
@djcheat Cái đí là lỗi người dùng mà.... Em tưởng bình thường mà bị hơi khó
Luongmau
ĐẠI BÀNG
6 năm
@costan như nhau, tuy nhiên Linux ít người dùng nên ít bị tấn công, với cả nếu bị tấn công thì vì là mã nguồn mở nên cộng đồng fix nhanh hơn so với windows phải đợi bác microsoft fix
CentOS xài cho VPS ngon lành cành đào, Ubuntu Server cũng vậy. Nói chung nếu đã quen gõ dòng lệnh thì dùng khá sướng.
25 cái xuân xanh Bảo vệ toàn diện 😁
Giờ mới biết các loại khác nhau của Linux gọi là distro. Vãi cả hàng. Server dùng Linux chứ biết cm gì về nó đâu.
Mac os thấy nhiều cái giống linux phết
@Tiếp tục cuồng Chả biết ai não to.
Nhân của Mac lấy từ freeBSD có tí chỉnh chọt rồi rename cũng gọi là "dựa theo" được.
Linux nó copy cấu trúc nhân unix nhưng ít ra còn thay hết code.
@magic_stardj Bọn fan táo thì cãi làm gì cho mệt. Phải tắt não đi mới hiểu được tụi nó =))
https://en.wikipedia.org/wiki/Darwin_(operating_system)
@magic_stardj Có bị chập điện ở não bộ , đọc nhận xét của ông Duy Luân đi. Mac lấy từ freeBSD ...còn linux copy nhân unix chứ copy nhân mac à. Hãy nói chính xác linux dựa theo nhân unix . Tá cái os theo cái nhân unix đó sao không nói linux dựa theo mấy cái đó. Có vấn đề đọc hiểu mẹ nó rồi , linux nó copy thằng cha freebsd . Thằng bsd có một thằng con riêng tên là mac os. Có thằng cuồng vào nói linux dựa theo thằng con , trong khi nó dựa theo thằng cha.
Mà hình như ông này éo hiểu tôi nói gì thì phải , tôi đang chửi mấy cái thằng phát biểu linux dựa trên nhân mac os. Với chúng nó mac là bố là tổ tiên là lẽ sống ...cuối cùng cũng chỉ là cc.
Ông Duy Luân không khai ngộ cho cái rum này bớt cuồng à ?
nhanvatit
ĐẠI BÀNG
8 năm
@magic_stardj Ơ cả mac và linux là cùng dựa trên UNIX mà linux dựa theo Mac hồi nào vậy?
djcheat
TÍCH CỰC
8 năm
Người dùng windows : game v phần cứng hỗ trợ đầy ra Linux v Mac hít khói đê
Người dùng Linux : anh không cần game, anh gõ trên terminal cho giống hắc cơ trong phim
Người dùng Mac : anh không quan tâm các chú ntn, chất lượng phần cứng của anh rất sang chảnh và rất tốt 😁
vutranloc1
ĐẠI BÀNG
8 năm
@hieu282828 chạy từ hồi 2013 rồi :v
x_chien
TÍCH CỰC
8 năm
@Tú art Sorry bac, nhung ma nguyen bo office thoi la da thay mac duoi suc ma duoi theo roi chu chua noi cai khac
tranluan
ĐẠI BÀNG
8 năm
@x_chien Cái câu "mac đuối sức mà theo đuổi" của bạn mình không rõ lắm, nhưng mình biết là hdh Mac có 1 bộ iWork hỗ trợ cho dân văn phòng (Page = soạn văn bản, Number = bảng tính, Keynote = slide thuyết trình) khá mạnh, đặc biệt là link được với các thiết bị chạy iOS rất mượt mà. Nên nó cũng chẳng mặn mòi gì với Office của con hàng xóm Microsoft là chuyện đương nhiên thôi.
PS. Mac OS thiên hơn về các phần mềm đồ họa, dựng phim. Công ty mình thiết kế từ 2D - 3D, composite phim đều xài Mac OS.
x_chien
TÍCH CỰC
8 năm
@tranluan thi ban bao so sanh mà, nếu so phần mêm̀ thi mac ko lai window dc, đơn cử cứ lâý vn làm vi dụ đi, bạn vô đại 1 cái văn phòng nào đó thì khó mà ko thay win dc.
hieunhaque
TÍCH CỰC
8 năm
Đang có 1 con laptop chạy Ubuntu 😃
Linux mint 18 Kde quá ngon và quá đẹp
lilw
TÍCH CỰC
8 năm
Chỉ đến khi nào Linux thực sự hỗ trợ thật tốt phần cứng của mảng PC thì nó mới chiếm nổi thị phần của PC Windows. Mình thích dùng linux vì mình gõ thì nhanh hơn là ngồi bấm chuột, nhưng ngặc nổi xài lâu thì quá nóng máy, nóng hơn cả sử dụng windows. Cứ chạy được chừng 2-3 tiếng là phải chuyển qua windows để nguội máy. Bây giờ thì tạm hài lòng chạy các distro linux trên vmware.
hoanghaitq
ĐẠI BÀNG
8 năm
@tw2ts Tại vì bạn phải chia 2 phân vùng khác nhau mới có thể cài dc cả win lẫn linux. 2 phân vùng dc định dạng khác nhau nên khi chuyển sang chế độ linux đầu đọc phải di chuyển nhiều hơn ,ổ cứng kêu, ảnh hưởng xấu đến ổ cứng. Về lâu dài ổ dễ bị hỏng hơn, nếu ổ của bạn là SSD thì bình thường nhé 😃
lilw
TÍCH CỰC
8 năm
@hoanghaitq Mình cài 2 HĐH lên 2 ổ SSD khác nhau bạn ạ. Không thằng nào dính đến thằng nào. Còn việc chia 2 phân vùng cài 2 HĐH khác nhau thì trước đây mình đã nếm trải rồi. Nên mình chẳng dại làm lần nữa, làm thế mau bị bad sector và xài cũng không bền.
@tw2ts Nóng máy là chắc do máy bạn! tôi dùng Arch XFCE nên cho dù chạy các tác vụ nặng máy vẫn mát như thường.
lilw
TÍCH CỰC
6 năm
@Darklord.Py Bài viết 2 năm rồi còn reply kéo lên chi vậy bác 😆 bác bảo nóng máy là do máy mình làm mình không biết nói sao luôn 😃) linux nhiều khi không hỗ trợ phần cứng tốt thì nó thế thôi bạn ạ, một phần cũng do thiếp lập bios của nhà sản xuất nữa.
Nào giờ chưa xài chim cánh cụt
IMG_1088.PNG IMG_1089.JPG
der_titan
TÍCH CỰC
8 năm
Đang dùng song song Kali với Windows!! HPBD linux
kungfu9
CAO CẤP
8 năm
Sai lầm của windows là ko dẹp mẹ tụi linux từ thuở sơ khai đi (lúc đó tiềm lực microsoft hoàn toàn dư sức)🆒
nói vậy thôi chứ ngán bản quyền windows đắt lòi đi được:p hút máu và hút máu
Rex JYJ
ĐẠI BÀNG
8 năm
@kungfu9 Vụ bản quyền này ở Vn chỉ là muỗi thôi bác. Nước ngoài có lẽ nó chặt hơn chứ ở Vn thì 1 là mua máy sẵn bản quyền, 2 lên page nào đó nhờ activate hộ, còn tỷ lệ mua bản quyền thì hơi thấp.
Vậy nên cucunxg chả nói gì đắt rẻ ở VN cả.
amdfanboy
ĐẠI BÀNG
8 năm
@kungfu9 dẹp thế nào được mà dẹp ........M$ muốn dẹp thì phát hành mã nguồn và miễn phí như Linux may ra làm Linux chậm phát triển. Nhưng mà làm thế Bill với bộ sậu tư bản cá mập lấy đâu tiền mà đi du thuyền mỗi tay một em gái trẻ đẹp. Có thằng Apple phá sản đến đít còn không đạp chết nó luôn được đòi dẹp thằng tự ăn tự hưởng.
KHTN Nobita
ĐẠI BÀNG
8 năm
@Rex JYJ Ông đùa tôi à hả ông thần. Nghĩ sao mà nói thế được, khi thím thương mại hoá phần mềm mà thím còn chơi kiểu đó đến lúc nó kiện mà khóc à. Khi thím dev hay còn xây dựng thì không sao thím đưa lên sever hay public thương mại làm thế nó phạt cho mà chết à.
Chỉ nghe thôi chứ chưa sử dụng OS này bao giờ.
cuthuyen
TÍCH CỰC
8 năm
Từng dùng con HTC G1 đến giờ vẫn dùng các loại HTC, chất lượng tốt. Giao diện đẹp.
Little Chick
ĐẠI BÀNG
8 năm
Không biết mình có nhớ nhầm không, nhưng với triết lý của GNU, Free Software không có nghĩa là "Miễn phí" mà là nó mang nghĩa "Tự do" thì đúng hơn. Tự do tạo, phân phối, chỉnh sửa và sử dụng.
happygrass
TÍCH CỰC
8 năm
@Little Chick Bác Duy Luân chưa có kinh nghiệm về Linux mà! Từ free trong "Free Software" có nghĩa là Freedom (tự do). Nếu dịch phần mềm miễn phí thì phải dùng từ freeware mới đúng.
Gamer: Windows vô đối
Cty/Developer: Linux vô đối
Graphic/Video/Movie Designer: Mac Vô đối

Xu hướng

Bài mới









  • Chịu trách nhiệm nội dung: Trần Mạnh Hiệp
  • © 2024 Công ty Cổ phần MXH Tinh Tế
  • Địa chỉ: Số 70 Bà Huyện Thanh Quan, P. Võ Thị Sáu, Quận 3, TPHCM
  • Số điện thoại: 02822460095
  • MST: 0313255119
  • Giấy phép thiết lập MXH số 11/GP-BTTTT, Ký ngày: 08/01/2019