[Học chụp ảnh] Bố cục trong nhiếp ảnh - Bài 01

tuanlionsg
18/3/2016 14:16Phản hồi: 83
[Học chụp ảnh] Bố cục trong nhiếp ảnh -  Bài 01
Chúng ta đã có rất nhiều bài tìm hiểu về máy ảnh, cơ cấu & nguyên lý hoạt động, các chế độ chụp. Nếu bạn đã tìm hiểu thiết bị ghi hình mà bạn đang có, hiểu rõ về nó và cách sử dụng thuần thục rồi, chúng ta tiếp tục tìm hiểu về bố cục ảnh - cách sắp xếp các thành phần xuất hiện trong khung ảnh - khi chúng ta bấm nút chụp. Camera Tinh Tế đã có một số bài về bố cục, như "bố cục ảnh - nguyên tắc vàng" hay "bố cục & những thành phần phụ trong khung ảnh". Nay, mình tổng hợp đầy đủ mọi thứ liên quan đến bố cục, bao gồm:


Bài 8: ...
Nhìn cái list có lẽ các bạn sẽ thấy dài dòng. Lâu nay, chuyện bố cục cứ tản mác đó đây, mỗi nơi một tý, nên tổng hợp và dành thời gian đọc qua một lần thì dễ tổng hợp và ứng dụng trong nhiều hoàn cảnh chụp hơn. Nhiều bạn sẽ nói rằng "mình thích tự do, chả theo quy tắc bố cục nào, thế mới là đúng", hoặc nhiều bạn sẽ nói "vẽ chuyện thôi, chứ khi chụp chả ai nghĩ cái bố cục hay quy tắc gì", hoặc "ôi, phức tạp quá, cứ giơ máy lên thấy thích, vừa con mắt là bấm phạch, xong!"... Vâng, mình chỉ xin mạo muội chia sẻ cho các bạn mới, với những cảm nghĩ của cá nhân hồi còn tập tành, rằng: "Nên thông thạo các quy luật trước, rồi sau đó phá vỡ chúng một cách thông minh."


Bài 1: Bố Cục trong nhiếp ảnh có nghĩa là gì ?
  • Từ ngữ bố cục là gì?
  • Bố cục trong nhiếp ảnh?
  • Mục đích việc sắp xếp bố cục?
  • Thực hành dành cho người mới tập chụp.
bocuc-camera.tinhte.vn--8.jpg
Ảnh tuanlionsg - Galaxy Note5 (Auto)

1. Định nghĩa tổng quát từ ngữ


Chữ “bố cục” (composition) không chỉ áp dụng đối với các nghệ thuật tạo hình, nhưng còn với âm nhạc, khiêu vũ, văn chương và hầu như với bất kỳ loại hình nghệ thuật nào khác. Trong một số lĩnh vực, như viết lách, từ ngữ "bố cục" (theo nghĩa là sắp đặt bố trí) có thể không được dùng rộng rãi, nhưng dù sao cũng phù hợp. Nói chung, từ ngữ “bố cục” có hai ý nghĩa riêng biệt, nhưng gắn liền với nhau.

Trước hết, chữ “bố cục” mô tả việc sắp xếp các đối tượng và thành phần liên quan trong một tác phẩm nghệ thuật. Như vậy, bố cục là một khía cạnh chủ yếu của một tác phẩm nghệ thuật đẹp. Hầu như không thể nêu bật được hết tầm quan trọng của bố cục. Bất kỳ nghệ sĩ nào cũng phải chú tâm đến bố cục cho tác phẩm của họ. Một bố cục được gọi là hay khi có đầy đủ chi tiết. Sẽ là dở khi có quá ít yếu tố, vì như thế sẽ làm cho tác phẩm mất đi chi tiết cần thiết để có thể đưa ra được lời diễn giải với người xem. Điều này cũng làm hỏng sự cân đối của một bức ảnh. Ngược lại, có quá nhiều yếu tố trong tác phẩm thì cũng có thể dễ gây mất tập trung, phân tán sự nhìn của người xem. Bố cục tốt đòi hỏi sự cân đối tốt. Như vậy, hãy bảo đảm mọi yếu tố cần thiết phải có mặt, hay nói cách khác cái có mặt thì phải cần thiết cho ý tưởng hoặc câu chuyện mà bạn đang tìm cách diễn đạt ngay trong tác phẩm của mình.

Trong một số trường hợp, chính bố cục có thể tự nó là một tác phẩm nghệ thuật, mà tự nó đồng nghĩa với từ ngữ "bố cục". Chẳng hạn, khi nói về một sắp đặt hoặc một vũ điệu, một câu văn, thì cụm từ “tác phẩm này…” có thể được dùng đến. Định nghĩa như vậy cũng được sử dụng rộng rãi đối với âm nhạc và hội họa (người sáng tác được gọi là tác giả).

bocuc-camera.tinhte.vn--4.jpg

Quảng cáo


Ảnh tuanlionsg - EOS 6D Nikon AIS 15mm

2. Bố cục là gì trong Nhiếp Ảnh ?


Sau khi hiểu định nghĩa tổng quát của chữ “bố cục” là gì, chúng ta dễ hình dung ra ý nghĩa của nó trong nhiếp ảnh. Nói một cách đơn giản, đặt bố cục cho một khung ảnh nghĩa là sắp xếp các yếu tố / thành tố / thành phần / bên trong nó, sao cho phù hợp với ý tưởng hoặc mục tiêu cốt lõi của tác phẩm mà người chụp muốn. Việc sắp xếp các yếu tố có thể được thực hiện bằng cách bố trí các đối tượng hoặc chủ thể. Chụp ảnh đường phố thì đòi hỏi phải có sự tiên liệu, bởi lẽ người chụp không có chọn lựa sắp xếp các đối tượng, mà phải chờ các đối tượng xuất hiện ở vị trí thích hợp nhất trong khung hình. Mặt khác, để sắp xếp các thành tố trong khung ảnh, là người chụp phải tự thay đổi vị trí của chính mình trong các hoàn cảnh không cho phép người chụp tự bố trí mọi thứ về mặt vật lý của bối cảnh.

* Sắp đặt bố cục là cách hướng mắt của người chụp đến những yếu tố quan trọng nhất của tác phẩm, đôi khi theo một thứ tự rất riêng biệt. Đó là lý do tại sao đưa ra chọn lựa sắp đặt bố cục dồi dào ý tưởng trước khi chụp một bức ảnh là một trong những bước quan trọng.
  • Một bố cục tốt có thể giúp tạo ra một kiệt tác, ngay cả với những vật thể và đối tượng vô tri vô giác nhất trong môi trường đơn giản nhất.
  • Một bố cục tồi có thể hủy hoại hoàn toàn một bức ảnh, cho dẫu chủ đề có hấp dẫn đến mấy.
  • Việc cắt xén đôi lúc có thể cứu được một bức ảnh, nhưng chỉ khi việc dựng lại khung hình cho chặt chẽ hơn hoặc xóa bỏ phần dư thừa vô nghĩa, hoặc cân chỉnh lại tỉ lệ cho khung hình cân đối.
bocuc-camera.tinhte.vn--15.jpg
Ảnh tuanlionsg - Lumia 950XL (Auto)
* Sắp đặt bố cục không chỉ là đặt các đối tượng vào vị trí nào, chỗ nào trong khung ảnh là xong; hoặc cứ theo các điểm mạnh, đường mạnh mà đặt đối tượng vô đó là xong. Người cầm máy dùng tất cả mọi cách về kỹ thuật như tính toán khoảng cách lấy nét, khẩu độ, góc chụp... ảnh hưởng rất lớn đến việc sắp xếp bố cục của bạn. Có bạn sẽ nói rằng bố cục mà lôi mấy thứ kỹ thuật phức tạp vô làm chi!

Ví dụ:
Theo nguyên tắc khẩu độ ống kính ảnh hưởng đến vùng ảnh rõ (DOF): Nếu chọn một khẩu độ lớn để làm cho hậu nền và tiền cảnh mờ hơn (xoá phông nền), thì cũng có nghĩa làm giảm bớt mức độ quan trọng của các đối tượng nằm trong vùng mờ đó. Trái lại, khép khẩu độ nhỏ sẽ đưa nhiều đối tượng chụp vào vùng lấy nét và, đến lượt nó, có thể dẫn đến chỗ hình ảnh được cân bằng tốt hơn. Tại sao lại như vậy? - Vâng, “sắc nét hơn”, nhiều đối tượng nằm trong vùng lấy nét hơn thì có thể lôi kéo nhiều chú ý đến một hình ảnh, nhưng không phải lúc nào cũng vậy. Một người chụp ảnh kinh nghiệm sẽ sử dụng tất cả mọi phương tiện có sẵn để đạt được kết quả mong muốn.​

Quảng cáo


bocuc-camera.tinhte.vn--10.jpg
Ảnh tuanliong - Nikon D810 24-70 f/2.8

bocuc-camera.tinhte.vn--2.jpg
Ảnh tuanlionsg - Samsung NX1000 Kit
* Nên lưu ý là việc loại trừ khỏi vùng lấy nét những đối tượng nằm trong tiền cảnh hay hậu nền không hóa giải đóng góp của chúng vào tổng thể bố cục hình ảnh. Những hình dáng, màu sắc, phong thái, bóng tối, điểm tương phản…tất cả đều là những yếu tố mạnh mẽ của việc sắp xếp bố cục.

Ví dụ:
Hãy nhìn vào bức ảnh bên dưới. Cho dù hoàn toàn nằm ngoài vùng lấy nét, phần bức tường (màu vàng) xuất hiện ở tiền cảnh cũng là phần sáng rỡ nhất giống như phần nằm trong vùng sáng. Do đó, nó lôi kéo sự chú ý của chúng ta nhiều hơn đối tượng chính (người đàn ông với tách trà trên tay và chú chó ẩn trong bóng tối). Khung hình chữ nhật màu vàng là vật đầu tiên bạn nhìn thấy khi thoạt nhìn bức ảnh, nó có sự tương phản mạnh mẽ hơn cả. Chúng ta sẽ trình bày và phân tích chi tiết màu sắc, phong thái và các yếu tố phụ về bố cục trong loạt bài sắp tới.
bocuc-camera.tinhte.vn-.jpg
Ảnh Romanas Naryskin

Nhưng tấm sau đây, cũng bối cảnh gần như tấm trên, nhưng chủ thể lọt vào vùng sáng và màu sắc nổi bật hơn. Tiền cảnh tuy chắn ở tiền cảnh nhưng ít tương phản sáng tối và màu sắc nên mắt người xem vẫn hướng vào chủ thể là vị tu sĩ áo đỏ.​
bocuc-camera.tinhte.vn--5.jpg
Ảnh tuanlionsg - Samsung NX1000 Kit

* Cuối cùng, việc xếp đặt bố cục một bức hình là một quy trình rất tự nhiên. Hãy thực hành nhiều - nên tự nhắc nhớ bản thân không có gì có thể gọi là thực hành quá đủ – ngay cả khi bạn không cần phải suy nghĩ về việc sắp đặt các yếu tố lại với nhau. Hãy thuần thục đến lúc tiềm thức sẽ làm việc ấy giúp bạn. Ngón tay bạn sẽ điêu luyện với những cài đặt chính xác, mắt bạn sẽ dẫn dắt việc lên một khung hình. Gặp một bố cục nghèo nàn sẽ lập tức cho bạn thấy ngay rằng nó không tự nhiên và hỏng hoàn toàn như một phản xạ tự nhiên.

Càng kinh nghiệm, bạn càng đưa ra được chọn lựa tốt nhất. Cách hay hơn cả để phát triển thành một người chụp ảnh, không phải là đưa ra dồn dập những quyết định của mình và khăng khăng tin tưởng vào tiềm thức của mình, mà là học hỏi nhiều cách thức mới trong việc sắp xếp bố cục cho bức ảnh. Hãy bảo đảm mang lại cho bố cục một số ý tưởng, trải nghiệm, chụp một vài bức ảnh và phân tích chúng trong lúc xử lý hậu kỳ. Xem cái gì mang lại kết quả tốt, cố gắng hiểu cho được lý do vì sao chọn bố cục đó và tiếp tục trải nghiệm nhiều thêm, chắt lọc lại thành phong cách riêng của mình.

bocuc-camera.tinhte.vn--18.jpg
Ảnh tuanlionsg - Lumia 950XL (Auto)

3. Mục đích của việc sắp xếp bố cục


Người ta có thể cho rằng bố cục tốt là một bố cục làm thích mắt. Do đó, mục đích của việc sắp xếp bố cục tốt là nhằm trình bày đối tượng hoặc chủ đề chụp của bạn đầy tính hấp dẫn và làm hài lòng về mặt thẩm mỹ. Nhưng ý kiến như thế thì hơi nông cạn. không phải bất cứ tác phẩm nghệ thuật nào cũng được cho là nhằm làm hài lòng hay đẹp mắt người xem. Một số nghệ sĩ tìm cách thể hiện khác đi, những ý tưởng mạnh mẽ hơn và chủ đề của họ cũng như các chọn lựa bố cục giúp họ thực hiện tác phẩm. Mục tiêu cuối cùng của một bố cục tốt là nhằm giúp cho bày tỏ được ý tưởng của người chụp bằng tất cả những gì có thể.


4. Thực hành dành cho người mới chụp ảnh


Thực hành đơn giản này là dành cho những người mới chập chững học chụp ảnh.
Chụp một tấm ảnh có một chủ thể và một hậu cảnh.
Chụp một tấm ảnh có một chủ thể và một tiền cảnh.
Chụp một tấm ảnh có một chủ thể, một tiền cảnh và một hậu cảnh.​
Sắp xếp bố cục giữa các thành phần đó trong bức ảnh, và cố gắng giải thích tại sao.

544924_290027527866001_4497905895327885138_n.jpg
Ảnh tuanlionsg - Nikon D3 Lens 70-200 f/2.8 Nano

bocuc-camera.tinhte.vn--16.jpg
Ảnh tuanlionsg - Lumia 950XL (Auto)

Bài 2: Quy tắc một phần ba là gì? Ứng dụng thế nào?
83 bình luận
Chia sẻ

Xu hướng

ctrung02
ĐẠI BÀNG
8 năm
xách cặp đi học
@ctrung02 đi với
quithuan1996
ĐẠI BÀNG
8 năm
Hóng bài tiếp theo
doanphucgt
ĐẠI BÀNG
8 năm
Rất thích đọc bài của bác @tuanlionsg.
@doanphucgt Cảm ơn bạn khích lệ, có động lực cặm cụi viết. 😃
@tuanlionsg thấy a nghiêm túc, e thấy thương 😃) anh thì bài viết nào e cũng đọc
ANHLE479
TÍCH CỰC
8 năm
Cám ơn mod, nhờ mod mà mấy thanh niên đã hiểu sơ về chụp ảnh. Thời nay ra đường thấy mấy thanh niên cầm máy lên là chụp, góc thì ngã nghiêng, bố cục không rõ, chụp ảnh người thì như chụp ảnh thẻ :rolleyes:
@ANHLE479 Có những người như bác xã hội này không phát triển được 😁

@Mod: Em xem mấy video clip trên youtube demo về các lớp học của anh Hà, giờ mới được tận mắt xem các tác phẩm của bác. Có những người như bác "không giấu nghề" thì khai thông tầm mắt và kiến thức cho newbie bọn em rất nhiều ! Ủng hộ bác viết tiếp những bài học như thế này ạ !

Ps: Thích tấm cuối bác chụp bằng Lumia quá !
ANHLE479
TÍCH CỰC
7 năm
@JD's Photo Chú phát triển quá nhỉ, chắc con nít mới vào lại thích nổ to
@ANHLE479 Bác ơi ! Bác không hiểu ý tôi muốn nói trong cái ms tôi gửi cho bác sao ? Có thể bác giỏi chụp ảnh nhưng có đem chia sẻ 1 cách có tâm như chủ thớt không ạ ? Hay giữ cho riêng mình rồi khi thấy có người share lại mở miệng phán xét ? Không phải có những người như bác mới lòi ra những người như trong cmt của bác sao ?
bài hay, minh đang đinh mua con 100d học chụp
sieudaigai2
ĐẠI BÀNG
8 năm
rất hữu ích.
ndta13
CAO CẤP
8 năm
Bài của bác @tuanlionsg rất hay và chất.
Anh em tinhte chân thành cám ơn bác đã khai sáng thêm cho đầu óc mụ mị của tụi em 😁
anhtu_1990
ĐẠI BÀNG
8 năm
bài này em cần nhất hổm h.
1520nokia
ĐẠI BÀNG
8 năm
Rất hay nhưng mình hơi lười đọc. Toàn lướt qua rồi xem hình.
hoang511
ĐẠI BÀNG
8 năm
Rất mong chủ xị có hướng dẫn thêm phần đặc rỗng trong bố cục tỉ lệ ntn thì phù hợp
I.Corp
TÍCH CỰC
8 năm
Mấy tấm bác chụp hết a. Ngắn gọn thôi. Mê:mad:
công nhận nhìn đẹp thật
Phuc81
ĐẠI BÀNG
8 năm
Rất bài bản.
cag
Trứng
8 năm
Lưu vào đẻ học thuộc thôi .
Mình cũng mê nhiếp ảnh, nhưng khổ nỗi kinh tế eo hẹp nên toàn chụp bằng điện thoại, nhiều khi ức chế dễ sợ, chỉ dám mò vào đây đọc và áp dụng vào con lumia 730 cùi thôi,cũng ráng tham gia vào mấy trang facebook nhiếp ảnh học chụp cho lên tay nhưng toàn gặp những tay máy đụng gì chụp đó không có đầu tư rồi quăng lung tung lên riết cũng nản.
anhtuan96lt
ĐẠI BÀNG
8 năm
@Hien_Long An Em cũng như bác, coi mấy trang trên face mà toàn chụp gái thôi. Cứ kiếm em nào đẹp đẹp rồi chụp tá lả xong quăng lên. Nên từ giờ chỉ coi chia sẻ ở Tinhte và vài trang youtube quen thuộc
dinosau
ĐẠI BÀNG
8 năm
học hỏi thôi
@dinosau
rất bổ ích ạ
vuvanhon
ĐẠI BÀNG
8 năm
Ko biết bức này tiền ảnh đã ổn chưa? DSC_0259.JPG
dotatthang
ĐẠI BÀNG
8 năm
@vuvanhon ý kiến cá nhân của mình thì là thế này: tiền cảnh quá sáng nên hút hết ánh nhìn vào nó và hơi nhức mắt, càng tệ hơn khi mẫu chính ở vị trí ngay trước 1 cái cây cũng tối + cái ô che sáng làm đổ màu hồng lên mặt mẫu và tạo ra các mảng sáng tối không nên có.
hậu cảnh là rất rộng tuy nhiên vô tình bạn chỉ lấy đđược 1 chút ở mé bên phải. theo mình thì trong trường hợp này bạn có thể chọn tiền cảnh thấp đi 1 chút, mẫu đứng ở vị trí bố cục 1/3, lấy được khung cảnh rộng và sâu ở phía sau, cái ô đảo ngược về phía bên trái hoặc cho ra sau 😁

Xu hướng

Bài mới









  • Chịu trách nhiệm nội dung: Trần Mạnh Hiệp
  • © 2024 Công ty Cổ phần MXH Tinh Tế
  • Địa chỉ: Số 70 Bà Huyện Thanh Quan, P. Võ Thị Sáu, Quận 3, TPHCM
  • Số điện thoại: 02822460095
  • MST: 0313255119
  • Giấy phép thiết lập MXH số 11/GP-BTTTT, Ký ngày: 08/01/2019