Hướng dẫn sử dụng Pin chuẩn Li-Po, tránh nhầm lẫn với Pin Li-Ion

Sự khác nhau giữa pin LI-Po (Lithium Polymer) và pin Li-Ion (Lithium Ion)
Pin Li-Ion và Li-Po nguyên lý đều dựa trên sự trao đổi Lithium ion giữa các cực âm và dương làm bằng Lithium cacbon. Điểm khác nhau giữa hai loại pin này là cách Cell pin được chế tạo và loại chất điện phân được sử dụng trong mỗi loại pin.

Pin Pin Li-Ion sử dụng chất điện phân lỏng, thường được bọc trong một vỏ kim loại cứng nên trọng lượng nặng hơn và không cho phép có nhiều tùy chọn khác nhau như hình dạng và kích thước.

Pin Li-Po sử dụng chất điện phân dạng Polymer khô, được kẹp giữa cực dương và cực âm của pin cho phép trao đổi Ion - (âm) do đó có tên là Lithium polymer. Phương pháp này cho phép Pin có thể làm rất mỏng với các hình dạng và kích thước của cell pin khác nhau.

Cách sạc các loại pin Li-Po
Một cell pin Lipo 3.7volt (có loại 3.8V) được sạc bằng cục sạc tiêu chuẩn 5V. Hiệu điện thế 3.7 ghi trên Pin là hiệu điện thế trung bình. Khi Pin Li-po đạt tới 4.2V (khoảng 4.3v với Pin Li-Po 3.8V) là lúc nó đầy. Nếu sạc vượt quá điện áp 4.2V này sẽ làm hư hại cell pin, và có thể gây ra cháy nổ. Thông thường mạch quản lý trên pin sẽ làm việc này để ngăn pin sạc quá 4.2V. Đó là lý do tại sao viên pin nào cũng cần mạch quản lý nguồn.

Tại sao khi sạc các bạn thấy từ khoảng 97% lên 100% lâu đến thế, đó là vì mạch trên Pin đang ngăn cản dòng điện vào Pin nhỏ lai dần để dễ quản lý điện áp đúng 4.2v thì ngắt ngay (Bạn tưởng tượng xả 1 xô nước sao cho đầy mà không được tràn, dòng nước như dòng điện. Ban đầu ta mở vòi to hết cỡ, lúc xô nước gần đầy muốn không bị tràn bắt buộc phải giảm dòng nước thật nhỏ). Nếu quá 4.2v, thậm chí là 4.21v sẽ làm tuổi thọ pin sẽ giảm đáng kể.

Một cell pin Li-Po nếu điện áp không tải (là điện áp gỡ pin ra khỏi thiết bị và dùng thiết bị đo) khoảng 3V thì viên pin sẽ giảm tuổi thọ đáng kể hoặc nặng hơn là sẽ hư không thể phục hồi lại điện áp 4.2v. Ta gọi 3v là điện áp chết của Pin Li-Po. Trong quá trình xài không được để pin quá yếu mới sạc

Thế điện áp bao nhiêu ta nên sạc lại để không làm ảnh hưởng nhiều đến tuổi thọ Pin. Câu trả lời là khi sử dụng pin Li-Po , nếu muốn Pin bền chúng ta nên tuân theo nguyên tắc "xả không quá 80%". Điều này đơn giản có nghĩa là để pin được tốt, bạn không nên dùng một viên pin Li-Po quá 80% dung lượng của nó. Một viên pin LiPo và Li-Ion đã xả mất 80% năng lượng, sẽ cung cấp một điện áp khoảng từ 3.25 volt so với lúc nó đầy là 4.2v. Và 3.25v rất gần với 3V, 3V chính là điện áp nhà sản xuất khuyến cáo chúng ta cần sạc lại, trước khi nó tuột về điện áp chết 3V.
Nếu bạn cố gắng xài thêm thì viên pin sẽ tụt áp dưới 3V, điều này là không tốt cho tuổi thọ Pin Li-Po. Nếu bạn thường xuyên xài cho Pin kiệt về 0% thì sẽ dễ làm điện áp Pin tụt về dưới 3V, khi đó Cell Pin Li-Po sẽ chết thật sự và không có cách nào kích nguồn lên được như Pin Li-Ion.

Ví dụ, nếu bạn có một viên pin LiPo 2000 mAh, bạn không bao giờ nên dùng hơn 1600 mAh của viên pin (80% x 2000), còn 400mah là phải sạc.

Như vậy khi Pin Li-po còn 20% dung lượng so với lúc nó đầy bạn nên sạc pin và quy tắc 20% sẽ giúp để viên Pin Li-Po được tuổi thọ tốt nhất. Tuyệt đối không nên sài kiệt Pin. Bạn cũng có thể sạc pin bất cứ lúc nào trên 20% và rút sạc bất cứ lúc nào mà không làm ảnh hưởng tới tuổi thọ Pin Li-Po

Tuổi thọ Pin Li-Po khoảng hơn 1000 vòng sạc xả (một vòng sạc xả khác hoàn toàn một lần sạc xả), tùy theo cách sạc và dùng Pin mà sau khoảng 300 vòng sạc xả dung lượng thực tế của Pin sẽ suy giảm khoảng 20% so với ban đầu. Ví dụ: Viên Pin còn 50%, sau đó sạc lên 100%, như thế là 1/2 vòng sạc xả. Sau đó các bạn xài đi về 50%, rồi lại sạc đầy lại. Tính luôn 2 lần sạc là 1 vòng sạc xả.

Dòng Sạc Pin Li-po
Lựa chọn đúng dòng sạc cũng rất quan trọng khi sạc pin LiPo. Quy tắc luôn phải tuân thủ ở đây là "không bao giờ Sạc pin LiPo hoặc Pin LiIon lớn hơn 1 lần so với dung lượng của Pin"

Ví dụ viên pin trên lumia 1520 có dung lượng 3400 mAh có thể sạc với tối đa dòng sạc là 3400 mA hoặc 3.4A. Không bao giờ sạc cao hơn nếu không tuổi thọ pin sẽ bị giảm đáng kể, pin sẽ nóng lên và có thể phồng lên. Tuy nhiên mạch quản lý nguồn của các viên pin sẽ giúp bạn làm điều này

Rô đai viên Pin Li-po mới
Đối với Pin Li-Po và Pin Li-Ion ngày nay, các bạn không cần tuân thủ 3 lần đầu sạc xả sâu nữa (nghĩa là sạc 8h liên tục và xài hết sạch và lại lặp lại, điều đó là không cần thiết và chỉ làm cho pin mau hư thêm nếu pin không tự ngắt dòng sạc).

Thay vào đó Chạy Rô đai viên pin Lipo mới là phương pháp được cho là tốt, mặc dù nhiều người nói rằng bạn không cần phải làm điều đó. Cũng giống như một động cơ mới, không nên ép Pin LiPo mới của bạn bằng việc cày những tác vụ nặng như game nặng chơi dài, quay phim 4k,…nói chung các tác vụ làm máy nóng bỏng lên tại vị trí CPU ở những lần dùng đầu tiên và nhớ không dùng pin xuống thấp quá 50% dung lượng pin, nên sạc ở mức dung lượng này những lần đầu. Nhất là khi mới thay pin, thường thì viên pin luôn nằm ở mức 50% do đây là mức điện áp bảo quản. Các bạn nên sạc đầy rồi sử dụng.

Cách làm này có thể không cần thiết với các thiết bị như Smartphone, nhưng nó lại cần thiết với các loại Pin Li-po to và rất mắc tiền giành cho dân chơi mô hình máy bay, mô hình xe, hay thiết bị hỗ trợ thám hiểm....

Cách lưu trữ pin Li-Po khi không sử dụng
Về cơ bản, tuổi thọ của Pin Li-po (trong thời gian cất trữ) được dựa trên nhiệt độ bảo quản và trạng thái sạc. Chúng ta chỉ được cất trữ một viên Pin Li-Po “đầy” tối đa 4 ngày ở nơi mát mẻ, tốt nhất là ngăn mát tủ lạnh sau khi đã gói kín (đây là cách bảo quản ngắn khi Pin đầy, thường áp dụng cho máy chụp hình, mô hình điều khiển như xe mô hình và máy bay...), khi sử dụng nên để về nhiệt độ phòng. "Không bao giờ cất trữ pin LiPo sạc đầy" ở nơi nóng trong một thời gian dài vì sẽ làm giảm tuổi thọ Pin Li-Po.


Một viên Pin Li-po mới mua luôn đạt điện áp 40-60%, vì đây là điện áp bảo quản Pin nhà sản xuất áp dụng và khuyến cáo. Một viên pin Li-po tự xả rất chậm chứ không nhanh như Pin Li-Ion, nghĩa là bạn sạc 50%, để không gắn vào thiết bị, sau một năm nó chỉ mất đi khoảng 1 hay tối đa là 2% đối với Pin mới.

Để tối ưu hóa tuổi thọ pin Li-Po cất trữ trong thời dan dài không sử dụng, bạn để nó ở nhiệt độ phòng và sạc khoảng 40-60% pin, tốt nhất là 50% pin và khi đó nó sẽ đạt điện áp đạt khoảng 3,85V, đây là điện áp cất trữ ở nơi thoáng mát lâu dài mà nhà sản xuất khuyến cáo. Pin Li-Po không tự xả rất chậm không nhanh như Pin Li-Ion nên bảo quản được lâu và tốt hơn, định kỳ 6 tháng bạn nên sạc đưa pin về 3.85V (50%) thì tuổi thọ pin sẽ bền hơn.