Một nhóm nghiên cứu tại đại học Sheffield University (Anh Quốc) vừa thông báo đạt được một bước tiến lớn trong việc điều trị bệnh điếc bằng cách sử dụng các tế bào gốc con người để phục hồi lại một phần khả năng nghe ở loài vật (loài chuột nhảy - gerbil). Theo nhóm nghiên cứu, mức độ hồi phục khả năng nghe tương đương với việc trước đó không thể nghe tiếng xe tải chạy trên đường nay lại có thể nghe được cuộc nói chuyện bình thường trong phòng. Thật kỳ diệu! Được biết đây là lần đầu tiên trên thế giới con người thực hiện thành công việc khôi phục thính giác, dù hiện tại mới chỉ trên loài vật. Việc chuyển nghiên cứu từ loài vật sang người sẽ được tiến hành trong thời gian tới dù sẽ còn nhiều khó khăn, thách thức đang chờ đợi. Có lẽ ngày các bệnh nhân điếc khôi phục lại thính giác không còn quá xa vời như chúng ta từng nghĩ.
Cơ chế nghe và nguyên nhân gây bệnh điếc
Trước khi đi sâu vào nội dung chi tiết nghiên cứu, chúng ta hãy dành một chút quay trở lại tìm hiểu cơ chế nghe của chúng ta và hai trong số những nguyên nhân gây điếc chính. Về cơ chế thu nhận âm thanh, nếu bạn muốn nghe âm nhạc hay giọng nói, tai bạn sẽ phải chuyển đổi sóng âm thành tín hiệu điện mà não chúng ta có thể hiểu được. Quá trình này xảy ra ở tai trong, nơi mà các dao động sẽ làm dịch chuyển những sợi lông rất bé (có tên tế bào lông tai trong) tạo ra tín hiệu điện nhờ sự rung động của các sợi lông đó. Sau đó, các tế bào thần kinh có tên nơron hạch xoắn (spiral ganglion neuron) sẽ tiếp nhận các tín hiệu điện này và dẫn truyền lên não. Được biết, khoảng 1/10 người bị bệnh điếc nặng có nguyên nhân đến từ tổn thương của các tế bào nơron hạch xoắn. Trong khi phần lớn số còn lại đến từ các hư hại của các tế bào lông tai trong.
Mục tiêu, phương pháp, quy trình và kết quả nghiên cứu
Nhắm vào 1/10 số người có nguyên nhân đến từ tổn thương nơron hạch xoắn*, nhóm nghiên cứu tại đại học Sheffield muốn thay thế các tế bào bị tổn thương bằng các tế bào mới, đó là trọng tâm chính và là mục tiêu ban đầu trong nghiên cứu đột phá của nhóm.
Bằng cách sử dụng tế bào gốc từ phôi người, loại tế bào có khả năng trở thành bất kỳ loại tế bào nào khác trong cơ thể con người từ da thịt đến tế bào thần kinh hay cơ xương..., nhóm nghiên cứu đã bổ sung thêm một hợp chất hóa học để biến các tế bào gốc này thành dạng giống như nơron hạch xoắn. Sau đó, họ cẩn thận bơm chúng vào tai trong của 18 con chuột nhảy bị điếc.
Thật ngạc nhiên, bằng liệu pháp này, sau 10 tuần khả năng nghe của những chú chuột thí nghiệm đã cải thiện rõ rệt. Cụ thể, có 1/3 số chuột đáp ứng tốt với điều trị, một số khôi phục đến 90% khả năng nghe trong khi một số khác chỉ đơn thuần nghe được. Theo nhóm nghiên cứu, tính trung bình khoảng nghe của chúng đã được khôi phục lại khoảng 45% vào thời điểm trước khi thí nghiệm kết thúc. “Đây không phải là một cách điều trị hoàn hảo, chúng sẽ không thể nghe được tiếng thì thầm, nhưng chắc chắn rằng chúng có thể nghe được một cuộc trò chuyện trong phòng” trong khi trước đó “chúng không thể nghe được tiếng một chiếc xe tải đang chạy trên đường”, Tiến sĩ Marcelo Rivolta, một thành viên nhóm nghiên cứu cho biết. Thật tuyệt vời phải không các bạn?
Giải thích cho lý do chọn chuột nhảy làm vật thí nghiệm, các tác giả công trình cho biết nguyên nhân là bởi chúng có cùng khoảng tần số nghe giống như con người, không giống như chuột thường chỉ có thể nghe các âm có cao độ lớn, và nhờ đó các nghiên cứu sau này trên con người cũng thuận tiện hơn. Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu cũng cho biết họ đo đạc khả năng nghe của chuột nhảy bằng cách đo các sóng não của chúng.
...và những khó khăn có thể cản bước thành công trên con người
Khó khăn thứ nhất và cũng là lớn nhất liên quan đến mặt kỹ thuật. Trên con người, tai trong là một bộ phận phức tạp, nhỏ, và khó tiếp cận. Do đó, việc đưa các tế bào gốc vào tai trong để thay thế cho phần nơron hạch xoắn đã bị hư hỏng là một thách thức thực sự.
Khó khăn thứ hai liên quan đến mức độ an toàn và các khía cạnh đạo đức của tế bào gốc. Như các bạn biết, hiện nay chỉ có một số nước cho phép nghiên cứu/điều trị bệnh bằng phương pháp tế bào gốc, lý do là bởi chúng thường được lấy từ phôi người mà nhiều người cho rằng đó đã là một sinh linh thực sự.
Thay cho lời kết
Vẫn biết còn nhiều việc phải làm trước khi nghiên cứu áp dụng thành công trên người, nhưng với đột phá này, chúng ta hoàn toàn có thể hy vọng một ngày không quá xa xôi, nhờ các tiến bộ y học, hàng triệu người điếc trên thế giới sẽ vỡ òa trong hạnh phúc khi âm thanh vang lên bên tai họ. Đó cũng chính là mặt nhân văn của nghiên cứu tế bào gốc bên cạnh khía cạnh đạo đức ta đã nói ở trên.
Hiện tại, nghiên cứu này đã được xuất bản trực tuyến trên tạp chí danh giá Nature vào ngày 12/09 vừa qua tại địa chỉ này. Bạn nào quan tâm có thể vào đọc và tìm hiểu thêm.
*Theo các nhà khoa học, số người bị bệnh điếc còn lại do nguyên nhân hư hỏng các tế bào lông tai trong không thể khôi phục thính giác theo cùng phương pháp thay thế các tế bào này bằng tế bào gốc được, bởi lẽ việc đưa chúng vào đúng vị trí cần thiết là cực kỳ khó, gần như không thể làm được. Nhiệm vụ này phi thực tế đến nỗi mà việc nuôi dưỡng và cấy ghép hoàn toàn một chiếc tai mới còn dễ dàng hơn!
