Tham dự Tech Lounge

Tham dự Tech Lounge


[Nhiếp ảnh CB] Thủ bản bỏ túi về: ISO - Tốc độ - Khẩu độ

tuanlionsg
26/4/2015 2:17Phản hồi: 108
[Nhiếp ảnh CB] Thủ bản bỏ túi về: ISO - Tốc độ - Khẩu độ
Thủ bản bỏ túi này giúp người bắt đầu chơi chụp ảnh. Sau khi tìm hiểu cái máy ảnh, cấu trúc hoạt động, thao tác các nút bấm... thì việc hiểu và phối hợp ISO - Tốc độ - Khẩu độ là vấn đề đeo đuổi các bạn rất lâu trong thời gian học chụp ảnh. Thủ bản không đi sâu chi tiết để nó được gọn gàng, nên minh có giải thích thêm ở trong bài viết. Các bạn có thể download file lớn của thủ bản, in ra giấy, bỏ túi để ghi nhớ khi cần.
Dowload - In ra giấy - bỏ tủi: Link này
thubanbotui_5_camera_tinhte.jpg
Nguồn: blog.hamburger-fotospots


* Ghi nhớ ngắn gọn:
  • ISO là độ nhạy sáng - nó ảnh hưởng đến độ nhiễu hạt (noise)
  • Khẩu độ là độ mở lớn/nhỏ cho ánh sáng đi qua - nó ảnh hưởng đến độ sâu trường ảnh (dof).
  • Tốc độ màn trập (shutter) là thời lượng màn trập mở để ánh sáng tiếp xúc với bề mặt cảm biến ảnh - nó ảnh hưởng đến độ sắc nét/mờ nhoè với đối tượng chuyển động.
* Giải thích dài dòng:
Khẩu độ ống kính
Khẩu độ là một lỗ hổng trong ống kính được tạo ra bởi các lá thép chồng chéo lên nhau. Các lá thép dịch chuyển tạo thành độ mở cho khẩu độ lớn hoặc nhỏ. Khẩu độ lớn thì ánh sáng đi qua nhiều, và ngược lại khép nhỏ khẩu độ thì ánh sáng đi qua ít. Khẩu độ thông thường trên ống kính có các nấc sau: 1.0 - 1.4 - 2 - 2.8 - 4 - 5.6 - 8 - 11 - 16 - 22 - 32. Số càng nhỏ thì độ mở của khẩu độ càng lớn. Mỗi nấc thường được gọi là 1 khẩu. Xoay vòng từ 5.6 -> 8 gọi là khép 1 khẩu và lượng sáng giảm 1/2, xoay từ 5.6 -> 4 gọi là mở 1 khẩu và lượng sáng tăng gấp đôi.


Khoảng cách mà chủ đề hoặc sự vật hiện rõ nét trong khung ảnh được gọi là vùng ảnh rõ, độ sâu trường ảnh hoặc gọi là chiều sâu ảnh trường (depth of field - dof). Chính khẩu độ ảnh hưởng đến chiều sâu ảnh trường này. Khẩu độ khép càng nhỏ thì vùng ảnh rõ càng sâu; khẩu độ mở càng lớn thì vùng ảnh rõ càng cạn.

Tốc độ màn trập
Tốc độ của màn trập xác định khoảng thời gian ánh sáng sẽ tác động vào bộ cảm biến và được điều chỉnh bằng một vòng chỉnh tốc độ trên thân máy (shutter dial). Các chỉ số chỉ tốc độ màn trập là con số tỷ lệ so với 1 giây, như 500 nghĩa là 1/500 giây. Các chỉ số thông thường chỉ tốc độ màn trập: 30s - 15s - 8s - 4s - 2s - 1s - 2 - 4 - 8 - 15 - 30 - 6- - 125 - 250 - 500 - 1000 - 2000 - 4000 - 8000 ...
Mỗi nấc tốc độ tương ứng thời gian màn trập mở nhanh gấp đôi nấc đứng trước nó và bằng 1/2 nấc đứng sau nó. 1/125 nhanh gấp đôi tốc độ 1/60 và 1/250 nhanh gấp đôi 1/125 chẳng hạn.

Phối hợp tốc độ và khẩu độ
Tốc độ và khẩu độ sẽ được phối hợp với nhau để điều chỉnh lượng sáng tác dụng vào bộ cảm biến. Để dễ hình dung, ta ví dụ cái ly hứng nước ở cái vòi. Vòi mở lớn, ly nhanh đầy. Vặn vòi nhỏ cho rỉ từng giọt, cái ly đầy nước sau một khoảng thời gian dài. Tốc độ và khẩu độ làm việc với nhau gần như vậy.

Với lượng sáng lớn (khẩu lớn) thì cảm biến chỉ cần khoảng thời gian lộ sáng ngắn (tốc độ nhanh) là nhận đủ lượng sáng cần thiết (đủ sáng). Với cùng một cường độ sáng, cặp thông số 1/500 - f/4, 1/125 - f/5.6, 1/60 - f/8 hay 1/30 - f/11 ... có cùng lượng sáng vào bộ cảm biến như nhau.

Như vậy, với cùng một cường độ sáng, ta có thể dùng nhiều cặp tốc độ khẩu độ khác nhau để cho cùng một lượng sáng như nhau đi vào cảm biến ảnh. Nói cách khác, với một giá trị lộ sáng (exposure value - EV), ta có nhiều tuỳ chọn thời chụp (tốc độ phối hợp với khẩu độ) khác nhau tuỳ ý đồ riêng. Chẳng hạn muốn lấy vùng ảnh rõ (dof) thật sâu thì dùng tốc độ chậm - khẩu độ nhỏ, muốn bắt dính chuyển động thì dùng tốc độ nhanh - khẩu độ lớn.
108 bình luận
Chia sẻ

Xu hướng

xyzmen
CAO CẤP
9 năm
cái này đọc miết mà cứ quên hoài à...rồi khi + hoặc - EV nữa là còn rối thêm, canh lấy nét, chỉnh chỉnh cân cân tới chừng nhìn lại chủ thể mất tiêu...hehe
@xyzmen y chang tui 😁
hồi xưa lúc học C3 gặp bài này của bác 1 lần lúc có máy thì tìm ko có ra. bh may bác post lại cho ae .
À e có 1 yêu cầu nho nhỏ là sao ad ko làm 1 mục cơ bản cho các bạn dễ tìm hơn nhỉ.
x_chien
TÍCH CỰC
9 năm
rất dễ hiểu mặc dù mình bấm dsrl ảnh toàn bị mờ.
hay quá bác, ngắn gọn, dễ hiểu!


Gửi từ iPhone của tôi sử dụng Tinhte.vn
tks bài viết hữu ích 😃
@thienquang07 Bạn đã bao giờ nhìn vào khung cảnh tối chưa? Khi ánh sáng không đủ thì bạn sẽ thấy khung cảnh xung quanh cứ mờ mờ. (Có câu: Lờ mờ tối - là vì thế) Bạn đã bao giờ tự hỏi là tại sao khi bạn nhìn vào buổi tối thì tại sao nó không tối thì cứ tối đi, nhưng vẫn nét căng vật nào ra vật đó (như 1 bức ảnh chụp ban ngày và chỉnh cho tối đi) được ko? Không bao giờ được như thế bạn ạ! Đã tối thì nó phải mờ. Bởi vì khi đó mắt bạn phải căng ra để nhìn buổi tối. Khi ánh sáng ko đủ thì lượng thông tin thị giác từ mắt gửi đến não không đủ để phân tích hình ảnh rõ ràng (Giống máy ảnh phải "căng ra" - tăng ISO - độ nhậy sáng của cảm biến để chụp ảnh) nên ảnh sẽ bị nhiễu.
KevinBui1111
ĐẠI BÀNG
9 năm
@maithang215 Bác nói dài dòng, trình bày lủng củng, rồi chẳng giải thích được vì sao bị nhiễu.
@thienquang07 hiểu đơn giản thế này, nó tăng độ nhạy tức là nó sẽ nhận luôn cả những tín hiệu không mong muốn, các tín hiệu ngoại lai này gọi là nhiễu.
Ví dụ tương tự như cắm microphone nối với loa, nếu tăng volume loa gần maximum (giống tăng ió) thì bạn nghe thấy tiếng ù ù (tạp âm nhiễu) do loa phát ra dù bạn ko nói gì vào micro (tất nhiên là mở micro nhé)
@thienquang07 Bạn tưởng tượng iso cao giống như ta dùng mic và tăng độ nhạy cho mic để bắt tiếng nói rõ hơn. Tuy nhiên môi trường xung quanh ko chỉ có tiếng của bạn mà còn các tạp âm như mọi người đi lại, nói chuyện... sẽ bị thu vào mic khi ta tăng độ nhạy, đó chính là nhiễu. Iso tăng cao ta thấy ảnh sáng hơn nhưng đồng thời một số tia sáng ko mong muốn cũng lọt vào ảnh do lúc này cảm biến đang rất nhạy với ánh sáng -> tạo thành nhiễu hạt.
Victor Luu
TÍCH CỰC
9 năm
@KevinBui1111 Mình phải login để like cái comment này của bạn 😃
Muốn hiểu rõ cái này thì phải nhìn từ góc độ kỹ thuật của máy ảnh số.
Mình có tìm hiểu qua và tóm gọn trong hai câu sau, chi sẻ với các mem, hiểu dc đến đâu thì phụ thuộc "căn cơ" từng người:
ISO cao = thời gian sensor hấp thu ánh sang ngắn (không phải tốc độ màn trập nhé) => tín hiệu điện sản sinh từ sensor bé, tỉ số S/N thấp (S là tín hiệu điện do sensor ảnh tạo ra, N là tín hiệu do sóng điện từ trong môi trường đi mạch khuyếch đại) => đi qua khuyếch đại (tự nó tạo ra một cơ số nhiễu nữa) => tín hiệu ra rất "méo mó", cả S và N đều tăng => chuyển đổi sang dạng số, lọc làm mờ nhiễu (các phép toán ma trận) => nén (tạo ra một cơ số nhiễu do mất mát thông tin), lưu vào file ảnh: N biểu hiện ra những vùng khác màu (dân gian gọi là hạt, rỗ)

ISO thấp thì ngược lại, S/N cao, kết quả là các vùng rỗ bị lấn át nên mắt người không nhìn thấy chúng. Cơ mà nếu bạn in ra ảnh với khổ lớn, dung kính lúp soi thì vẫn thấy được.

btw, javascript trên cái site tinhte này như *bip* ấy, gõ comment mà nó cứ xử lý lờ dà lờ đờ.
  • Mình thấy gắn gọn như này hơi thiếu! Tất cả các thằng trên đều ảnh hưởng đến ánh sáng (Nếu để hiểu hết về cơ chế của các thông số - chế độ chụp M) .....
  • ISO - nhạy sáng - càng cao ảnh càng sáng - nhưng nhiễu.
  • Khẩu - càng to ảnh càng sáng - và xóa phông càng nhiều.
  • Tốc - phơi càng lâu ảnh càng sáng (tốc độ trập chậm) - Nhưng nhòe.
- Ngoài ra các thông số này còn liên quan đến nhau. Vd: khi tăng ISO thì máy đã đủ sáng chẳng hạn nên ko cần phải giảm tốc cho đủ sáng nữa nên ảnh ko bị nhòe khi chụp thiếu sáng.
Khi tăng khẩu ảnh cũng sáng hơn nên ko cần phải tăng iso cho đủ sáng nữa (muốn giữ nguyên tốc cho khỏi nhòe) nên ảnh không bị nhiễu chẳng hạn. ............ vv....v....v.. (Nói chung là nếu các bạn mới chụp thì cứ nhìn vào vạch đo sáng - Nó đúng vào tâm ở giữa là ngon 😁 - không phải lăn tăn các thông số :D)
- p/s: xóa phông không chỉ ảnh hưởng bởi khẩu. Nó còn phụ thuộc vào tiêu cự. (Càng zoom càng xóa phông ác). Nó còn phụ thuộc vào khoảng cách đến vật cần chup - lấy nét. (Càng gần càng xóa phông ác). Yếu tố cuối cùng khổng chỉnh được là kích thước cảm biến. (càng to càng xóa phông ác)
hôm qua vừa thấy pic này trên 9gag. Công nhận hữu ích với 1 tên gà mờ như mình 😁
Rất cần thiết cho những bạn mới tập bấm máy
Nhìn cái hình ai mới nhập môn chắc set khẩu f32, tốc 1/1000, iso 50và kết quả là hình ... tối thui
dochicuong
TÍCH CỰC
9 năm
@twin snakes Thủ thuật trên không phải để người sử dụng máy ảnh set một cách máy móc theo hàng dọc để chụp ảnh.
Các thông số hướng dẫn được trình bày trực quan theo hàng ngang để người đọc hiểu, so sánh chúng với nhau để ghi nhớ và vận dụng vào từng hoàn cảnh cụ thể.
Nhờ anh Tuấn @tuan_lionsg viết thêm bài có liên quan "DOF" để tham khảo ạ. Cám ơn anh! 😃
vuongnam40
ĐẠI BÀNG
9 năm
@twin snakes đủ sáng chắc gì đã tối hihi
@twin snakes Khẩu bé, tốc nhanh để cho rõ mà không nhòe ý, ha ha ha, như đêm 30 luôn 😁
99v9.9999
TÍCH CỰC
9 năm
Oánh dấu
Đúng cái mình cần tìm. 😃. Cám ơn anh
em cũng mới tập chụp ảnh nhưng chưa biết chọn máy nào cả trên điện thoại thì không có mấy cái này chỉ có HDR chụp tối hay chụp chân dung, hoa... vậy nên mua máy nào để chỉnh được các thông số trên
@daotruong94 Trên điện thoại thì đa số cho chỉnh ISO, một số máy thì cho chỉnh tốc độ màn trập (Phơi sáng) Còn khẩu và tiêu cự của điện thoại là cố định (trừ 1 số dòng Android có 2 camere cho chỉnh khẩu bằng xử lý phần mềm - nhưng rất xấu).
Máy ảnh thì bạn cứ chọn DSLR hoặc mirrorless hoặc máy chụp phim (không có ISO - tùy vào nhậy sáng của phim). Máy cho thay đổi ống kính là có ngay thôi!
6445022
TÍCH CỰC
9 năm
@maithang215 Có phải ở điện thoại lấy nét vào vật xa, gần thì khẩu độ thay đổi ko bác? hay khẩu độ nó vẫn thế nhưng chỉ có chỗ lấy nét bị thay đổi ? 😁
VietT
TÍCH CỰC
9 năm
@daotruong94 mua máy DSLR (Google nhé)
@daotruong94 Mua 1 con DSLR cùi như 30D (3-4tr) và 1 lens zoom đa năng như 17-50 f2.8 (Tamron hay Sigma tầm 3-5tr) là đủ để tốt nghiệp PTTH môn nhiếp ảnh rồi bạn ạ !
ĐT thì chỉ gọi là học vần hay viết chữ đẹp thôi 😁
@6445022 Tất nhiên là khẩu vẫn thế bạn! Khẩu chỉ liên quan đến ánh sáng chứ đâu có liên quan gì đến lấy nét đâu bạn! Bạn đang nhầm với tiêu cự rồi! Mà tiêu cự thì cũng ko ảnh hưởng bởi điểm lấy nét lắm! p/s: Điện thoại luôn luôn cố định khẩu và tiêu cự bạn ạ! Nếu máy ảnh ko hệ thấu kính to, không có zoom quang thì ko thể chỉnh được khẩu và tiêu cự!
T-Kid
ĐẠI BÀNG
9 năm
Ồ hay ghê, hiểu sơ sơ ko biết đúng ko:
Hình 1: Khẩu càng lớn xóa phông càng mạnh.
Hình 2: Tốc độ màn trập nhanh khi chụp đối tương di chuyển sẽ ko bị nhòe.
Hình 3: Độ nhạy sáng càng cao ảnh chụp ra sẽ bị nhiễu hạt.
VietT
TÍCH CỰC
9 năm
@T-Kid Bạn hiểu "chuẩn k cần chỉnh" rồi 😃 Và thêm nữa thì 3 thông số này sẽ hỗ trợ cho nhau để cho hình đc "đủ sáng" (đủ sáng nghĩa là hình k quá sáng & cũng k quá tối)
Vd nho nhỏ: Bạn cần chụp model ngoài trời có xóa phông nên bạn sẽ mở khẩu ra hết cỡ (1.8 chẳng hạn) nhưng như vậy thì hình sẽ quá sáng (vì cộng thêm việc muốn hình đc trong nên bạn đã hạ ISO xuống 100) nên bắt buộc bạn phải chỉnh tốc nhanh lên để ""trừ" bớt đi ánh sáng ===> cứ vậy mà áp dụng cho các trường hợp khác thôi 😃 Quan trọng là người chụp phải biết đc thanh đo sáng của máy của mình ở nấc nào thì "đủ sáng" (cái này gọi là "quen máy" 😃 ) để mà điều chỉnh 3 thông số trên khi bấm máy thì hình đc chụp ra sẽ ở "nấc" đó của thanh đo sáng. tất nhiên là sau khi chụp cũng có thể tăng hoặc giảm khẩu độ lại hoặc chỉnh level...trên PS (Photoshop) nhưng photographer "dữ" thì hình gốc nhìn đã "đủ sáng" trước khi qua tay PS òi ;)
xài 1520 chỉnh mún lòi mắt chụp ra tấm hình xấu không thể tả 😁 :D
@cardmanhinh.com Đang hóng một em Lumia có khả năng chỉnh khẩu độ, và phơi sáng hơn 4s như hiện tại. 😃
@Duy_P900 còn lâu lắm bác ơi, ai xài mấy con 1520 mà chả hóng....😁 :D :D :D
@Duy_P900 phơi 4s có lumia 730 đấy, giờ giá rẻ có 640XL phơi sáng cũng được 2s, xem mấy cái đánh giá camera ống kính zeiss khá là tốt
slipknot
ĐẠI BÀNG
9 năm
Đọc mấy cái này mấy lần mà chả nhớ được gì, cơ bản là không hiểu rõ vì không có máy để thử mặc dù rất thích chụp hình 😁
alex2006
ĐẠI BÀNG
9 năm
Biết rồi dễ mà nói mãi. Hehe em cứ in 1 cái nhét túi đã dễ nhưng khó thực hiện
Onesec
ĐẠI BÀNG
9 năm
Nhìn thanh đo sáng chụp xong về mở ảnh xem lại những j đã làm những lần sau tự chuẩn


Sent from my iPhone using Tinhte.vn
CÁC THÔNG SỐ ẢNH.png Mình xưa nay toàn làm theo mẹo này. Nghiệp dư nhưng cũng đủ dùng. :p
hiep06_01
TÍCH CỰC
9 năm
Quá bổ ích, thanks tác giả nhiều!

Xu hướng

Bài mới









  • Chịu trách nhiệm nội dung: Trần Mạnh Hiệp
  • © 2024 Công ty Cổ phần MXH Tinh Tế
  • Địa chỉ: Số 70 Bà Huyện Thanh Quan, P. Võ Thị Sáu, Quận 3, TPHCM
  • Số điện thoại: 02822460095
  • MST: 0313255119
  • Giấy phép thiết lập MXH số 11/GP-BTTTT, Ký ngày: 08/01/2019