“Facebook nộp bằng sáng chế giúp nghe lén bằng điện thoại của người dùng”,
“Facebook ẩn thông điệp không thể nghe được trong quảng cáo TV”,
“Facebook nộp bằng sáng chế kích hoạt mic điện thoại để đọc thông điệp ẩn từ TV” hay
“Bằng sáng chế mới của Facebook có thể bật microphone điện thoại của người dùng và lén ghi âm”,…
Đó là những gì mà 2 ngày nay người ta nói về bằng sáng chế mới của Facebook vừa đệ trình cho cơ quan bản quyền. Thoạt nghe thì rõ ràng là vi phạm nghiêm trọng quyền riêng tư của người dùng. Nhưng khoan đã, có phải bản chất sự việc là như vậy hay chỉ là góc nhìn cường điệu và phiếm diện của một số người? Hãy lật lại nguyên gốc bằng sáng chế mà họ vừa nộp và có vẻ như mọi chuyện đã bị đẩy đi quá xa bởi lẽ: không có từ nào có liên quan tới “điện thoại” hoặc microphone được nhắc tới trong bằng sáng chế.
Sơ qua một chút về cấu trúc của văn bản bằng sáng chế. Nó bao gồm:
“Facebook ẩn thông điệp không thể nghe được trong quảng cáo TV”,
“Facebook nộp bằng sáng chế kích hoạt mic điện thoại để đọc thông điệp ẩn từ TV” hay
“Bằng sáng chế mới của Facebook có thể bật microphone điện thoại của người dùng và lén ghi âm”,…
Đó là những gì mà 2 ngày nay người ta nói về bằng sáng chế mới của Facebook vừa đệ trình cho cơ quan bản quyền. Thoạt nghe thì rõ ràng là vi phạm nghiêm trọng quyền riêng tư của người dùng. Nhưng khoan đã, có phải bản chất sự việc là như vậy hay chỉ là góc nhìn cường điệu và phiếm diện của một số người? Hãy lật lại nguyên gốc bằng sáng chế mà họ vừa nộp và có vẻ như mọi chuyện đã bị đẩy đi quá xa bởi lẽ: không có từ nào có liên quan tới “điện thoại” hoặc microphone được nhắc tới trong bằng sáng chế.
Sơ qua một chút về cấu trúc của văn bản bằng sáng chế. Nó bao gồm:
- Tiêu đề (title): thường là mô tả vắn tắt, đôi khi cực kỳ khó hiểu về nội dung của bằng sáng chế.
- Tóm tắt (abstract): diễn tả sơ lược về những thứ mô tả trong bằng sáng chế.
- Chi tiết kỹ thuật (specification): giải thích cách thức chế tạo hoặc sử dụng phát kiến trong bằng sáng chế.
- Các điều khoản (claims): đối tượng vật chất cụ thể của bằng sáng chế.
Đây về cơ bản là mục tiêu cuối cùng của các quảng cáo lên chương trình trước của Shazam. Và nhắc lại một lần nữa rằng không hề có sự xuất hiện của “điện thoại” hay “microphone” trong các điều khoản của bằng sáng chế. Có một số đoạn trong phần mô tả chi tiết có diễn ra cách kích hoạt microphone bằng âm thanh con người không nghe được, tuy nhiên không ảnh hưởng quan trọng tới mục đích tông thể của bằng sáng chế.
Và rõ ràng, đọc xong điều khoản đầu tiên thì bạn có nghĩ rằng mục đích của Facebook trong bằng sáng chế này chính là “lén kích hoạt micrphone trên điện thoại của người dùng và theo dõi quảng cáo trên TV?” Tất nhiên là bạn hiểu như vậy cũng được nhưng đó chỉ là một tình huống dễ dàng suy luận nhất. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng còn rất nhiều dạng thiết bị khác cũng lắng nghe để kích hoạt microphone và gởi dữ liệu lên đám mây. Cụ thể là những chiếc loa có trợ lý thông minh như Alexa, HomePod, Google Home,… và chính Facebook trước đây cũng được đồn là đang phát triển một chiếc như vậy.
Bằng sáng chế chỉ đề cập về một thiết bị bắt lại âm thanh từ một thiết bị khác, chỉ ra rằng “âm thanh môi trường thu được bằng một thiết bị khách trong quá trình phát sóng bởi một thiết bị gia dụng gần thiết bị khách” và nhắc lại, không hề có từ nào nói về điện thoại, đồng thời cũng không có câu nào nói là “thiết bị khách sẽ tự hoạt động mà người dùng không biết.” Và kỳ thực, điều này là không mới bởi đã có nhiều chiếc loa thông minh đang áp dụng, thí dụ như các thiết bị Alexa đang nghe một tín hiệu đặc biệt mà Amazon nhúng vào các quảng cáo để không bị tự động kích hoạt các chức năng điều khiển.
Tuy nhiên, một khi đã bạn đã có suy nghĩ về một thiết bị có micrphone luôn “nghe” nằm trong nhà bạn thì logic dễ thấy là bạn sẽ tìm cách tắt nó hoặc tìm hiểu thật kỹ nó sẽ làm cái gì. Với những điều đó, kết hợp thêm với vai trò là một công ty công nghệ lớn, nhiều tiền thì bạn có thể làm như Facebook: nộp luôn bằng sáng chế về nó và tất cả mọi thứ khác mà bạn nghĩ ra để ngăn chặn các đối thủ có thể xuất hiện trong tương lai. Đó chính xác là những gì Facebook nói.
Giám đốc cao cấp Facebook Allen Lo đã khẳng định rằng Facebook không hề có ý định triển khai công nghệ miêu tả trong bằng sáng chế: “Bằng sáng chế vừa nộp nhằm ngăn chặn sự công kích từ các công ty khác và các bằng sáng chế thường tập trung vào các công nghệ của tương lai, chủ yếu mang tính nghiên cứu bản chất và có thể được thương mại hóa bởi những công ty khác. Còn với bằng sáng chế lần này thì công ty không hề có ý định vào bất cứ sản phẩm nào và sẽ không bao giờ như vậy.”
Nói cách khác, bằng sáng chế mà Facebook nộp lần này chỉ đơn thuần là một hệ thống nhận diện quảng cáo đầu cuối, không có gì khác hơn để khai thác. Có vẻ như nó chỉ dành cho các luật sư của Facebook mang ra sử dụng trong tình huống bảo vệ từng phần dù là nhỏ nhất của một chiếc loa thông minh mà Facebook có thể ra mắt trong thời gian tới, tránh xung đột tới những đối thủ khác như Amazon, Apple hay Google. Và một lần nữa, nó không nói lên điều rằng Facebook đang muốn sở hữu bằng sáng chế đi nghe lén người dùng.
Quảng cáo
Có lẽ như những bê bối bảo mật thông tin cá nhân của người dùng gần đây đã khiến những gì Facebook làm trở nên nhạy cảm hơn, và rồi chỉ cần một mồi lửa nhỏ thì đám cháy đang ngày càng đi xa. Hãy tỉnh táo và tìm về bản chất trước một hiện tượng. Đừng để bị các suy nghĩ tình cảm và chủ quan ảnh hưởng tới chúng ta. Và còn bạn nào vẫn chưa tin rằng Facebook không nghe người dùng? Mời đọc bên dưới.
Tham khảo Theverge