Các nhà khoa học tại Stanford đã phát triển thành công loại pin lithium đầu tiên có khả năng tự ngừng hoạt động khi quá nhiệt và sẽ tự khởi động lại khi nguội đi, từ đó giảm thiểu tối đa nguy cơ cháy nổ thiết bị do pin bị quá nhiệt gây ra.
Về cơ bản thì một viên pin lithium thông thường bao gồm 2 điện cực và một chất lỏng hoặc gel làm chất điện phân để các hạt mang điện di chuyển giữa 2 điện cực. Việc nạp quá tải, ngắn mạch hoặc đánh thủng pin đều sinh ra nhiệt và nếu nhiệt độ đạt khoảng 150 độ C thì điện cực có thể bắt lửa, dẫn tới một vụ cháy nổ.
Trước đây đã có một vài kỹ thuật ngăn chặn tình trạng pin bị cháy, chẳng hạn như thêm chất ức chế bắt lửa vào các điện cực. Hồi năm 2014 thì các kỹ sư tại Stanford dũng đã tạo ra một viên pin thông minh với khả năng đưa ra cảnh báo trước khi bị quá nhiệt. Tuy nhiên, theo nhóm nghiên cứu lần này thì "đáng tiếc, các kỹ thuật này đều quá trễ nên sau khi quá nhiệt thì pin sẽ bị hỏng, không thể dùng được nữa."
Lần này, nhóm nghiên cứu tại Stanford dẫn đầu bởi giáo sư Zhenan Bao đã có một cách tiếp cận hoàn toàn mới, giúp giải quyết mối lo ngại về độ an toàn của pin lithium bằng cách cho nó tự ngừng hoạt động khi quá nhiệt. Bằng cách sử dụng công nghệ nano, cách đây không lâu nhóm đã tạo ra một cảm biến theo dõi nhiệt độ cơ thể người và bây giờ, họ áp dụng nó cho pin. Cảm biến này làm từ một loại vật liệu nhựa có đính thêm những hạt niken nano nhô ra khỏi bề mặt của nó và tạm gọi đó là các hạt gai.
Khi áp dụng trên pin, các nhà nghiên cứu phủ lên các hạt nhựa đính niken này thêm một lớp graphene và gắn chúng lên một màng nhựa mỏng có thể đàn hồi. Giáo sư Chen, một thành viên của nhóm nghiên cứu giải thích: "Chúng tôi đính màng nhựa này lên một điện cực của pin sao cho dòng điện có thể chạy qua nó. Để dẫn điện, các hạt gau này sẽ nằm chạm sát vào nhau. Nhưng khi nhiệt độ tăng, sự giãn nở khiến cho màng nhựa kéo dài ra và các hạt gai này sẽ tách tời ra, cuối cùng là ngăn dòng điện không thể chạy qua pin được nữa."
Trong một thử nghiệm chứng minh, các nhà nghiên cứu đã nung một viên pin lên tới 70 độ C, lớp màng nhựa nhanh chóng nở ra khiến cho các hạt gai tách rời ra và khi đó, pin ngừng hoạt động. Tuy nhiên khi nhiệt độ xuống thấp hơn 70 độ C, tấm phim nhựa co lại, các hạt gai lại tiếp nối với nhau và viên pin lại tạo ra điện như lúc đầu. Mặt khác, nhóm cho biết rằng có thể thay đổi ngưỡng nhiệt độ này bằng cách tăng giảm số lượng các hạt gai trên màng nhựa.
Giáo sư Bao chia sẻ: "Người ta đã thử nhiều cách khác nhau để giải quyết vấn đề chát nổ của pin lithium. Chúng tôi đã thiết kế viên pin lithium đầu tiên có thể tự ngừng hoạt động khi quá nóng và khi nguội đi, nó lại hoạt động bình thường mà không giảm hiệu suất."
Về cơ bản thì một viên pin lithium thông thường bao gồm 2 điện cực và một chất lỏng hoặc gel làm chất điện phân để các hạt mang điện di chuyển giữa 2 điện cực. Việc nạp quá tải, ngắn mạch hoặc đánh thủng pin đều sinh ra nhiệt và nếu nhiệt độ đạt khoảng 150 độ C thì điện cực có thể bắt lửa, dẫn tới một vụ cháy nổ.
Trước đây đã có một vài kỹ thuật ngăn chặn tình trạng pin bị cháy, chẳng hạn như thêm chất ức chế bắt lửa vào các điện cực. Hồi năm 2014 thì các kỹ sư tại Stanford dũng đã tạo ra một viên pin thông minh với khả năng đưa ra cảnh báo trước khi bị quá nhiệt. Tuy nhiên, theo nhóm nghiên cứu lần này thì "đáng tiếc, các kỹ thuật này đều quá trễ nên sau khi quá nhiệt thì pin sẽ bị hỏng, không thể dùng được nữa."
Lần này, nhóm nghiên cứu tại Stanford dẫn đầu bởi giáo sư Zhenan Bao đã có một cách tiếp cận hoàn toàn mới, giúp giải quyết mối lo ngại về độ an toàn của pin lithium bằng cách cho nó tự ngừng hoạt động khi quá nhiệt. Bằng cách sử dụng công nghệ nano, cách đây không lâu nhóm đã tạo ra một cảm biến theo dõi nhiệt độ cơ thể người và bây giờ, họ áp dụng nó cho pin. Cảm biến này làm từ một loại vật liệu nhựa có đính thêm những hạt niken nano nhô ra khỏi bề mặt của nó và tạm gọi đó là các hạt gai.
Khi áp dụng trên pin, các nhà nghiên cứu phủ lên các hạt nhựa đính niken này thêm một lớp graphene và gắn chúng lên một màng nhựa mỏng có thể đàn hồi. Giáo sư Chen, một thành viên của nhóm nghiên cứu giải thích: "Chúng tôi đính màng nhựa này lên một điện cực của pin sao cho dòng điện có thể chạy qua nó. Để dẫn điện, các hạt gau này sẽ nằm chạm sát vào nhau. Nhưng khi nhiệt độ tăng, sự giãn nở khiến cho màng nhựa kéo dài ra và các hạt gai này sẽ tách tời ra, cuối cùng là ngăn dòng điện không thể chạy qua pin được nữa."
Trong một thử nghiệm chứng minh, các nhà nghiên cứu đã nung một viên pin lên tới 70 độ C, lớp màng nhựa nhanh chóng nở ra khiến cho các hạt gai tách rời ra và khi đó, pin ngừng hoạt động. Tuy nhiên khi nhiệt độ xuống thấp hơn 70 độ C, tấm phim nhựa co lại, các hạt gai lại tiếp nối với nhau và viên pin lại tạo ra điện như lúc đầu. Mặt khác, nhóm cho biết rằng có thể thay đổi ngưỡng nhiệt độ này bằng cách tăng giảm số lượng các hạt gai trên màng nhựa.
Giáo sư Bao chia sẻ: "Người ta đã thử nhiều cách khác nhau để giải quyết vấn đề chát nổ của pin lithium. Chúng tôi đã thiết kế viên pin lithium đầu tiên có thể tự ngừng hoạt động khi quá nóng và khi nguội đi, nó lại hoạt động bình thường mà không giảm hiệu suất."