Từ khóa của làng công nghệ toàn cầu năm nay rõ ràng là AI. Nhưng từ khóa của những năm trước đó, crypto hay blockchain cũng tạo ra những dòng tiêu đề thu hút sự chú ý của rất nhiều người. Đáng tiếc là những dòng tiêu đề này đều mô tả những sự kiện mang tính tiêu cực đối với nhân vật chính của những bài viết.

Những người nổi tiếng chẳng hạn như Kim Kardashian hay Matt Damon năm ngoái đã phải đối mặt với những phản đối dữ dội từ cộng đồng, sau khi có những bài đăng trên mạng xã hội quảng cáo cho những đồng tiền mã hóa. Còn tới năm nay, hai cái tên có lẽ là khét tiếng nhất của làng tiền mã hóa đều được báo giới phương Tây ghi lại đầy đủ quá trình “ngã ngựa”. Đó chính là đồng sáng lập sàn FTX, Sam Bankman-Fried và nhà sáng lập sàn Binance, Changpeng Zhao, anh em chơi crypto hay viết tắt là CZ.

Ở tuổi 28, Bankman-Fried được tờ Forbes đưa vào danh sách 30 under 30. Nhưng kể từ thời điểm đó, chỉ có đúng hai năm, trang profile của nhà đồng sáng lập sàn tiền mã hóa FTX đã được Forbes cập nhật, từ chỗ là “một trong những người giàu nhất ngành crypto” trở thành “kẻ có quá trình sa ngã đáng kinh ngạc.” Tài sản của Bankman-Fried (SBF) giờ là con số 0 tròn trĩnh.

"Tỷ phú" (trên giấy) crypto - Sam Bankman-Fried phá sản, nợ hơn 600 triệu USD

Sam Bankman-Fried (SBF), CEO của sàn giao dịch crypto FTX, CEO của Alameda Research, người từng được Bloomberg ước tính giá trị tài sản hơn 14 tỷ USD sắp sủa phải tuyên bố phá sản, và nợ hơn 600 triệu USD.

tinhte.vn

Tháng 11 vừa rồi, bồi thẩm đoàn 12 thành viên đã tuyên SBF có tội lừa đảo khách hàng và người dùng trên sàn FTX, sau phiên xử án kéo dài 1 tháng. Tại đây, các công tố viên liên bang đã cáo buộc SBF xây dựng FTX trở thành một “kim tự tháp lừa đảo.” Đó là cái kết sau hàng loạt những khám phá cũng như tiêu đề các bài báo bên nước ngoài, từ việc so sánh SBF như một kẻ ác bước ra từ phim hoạt hình, rồi cáo buộc người này ăn trộm 2.2 tỷ USD từ những người gửi và giao dịch tiền mã hóa trên sàn FTX, rồi mua cả căn nhà trị giá 16.4 triệu USD cho cha mẹ, hay thậm chí từng có lần nói đùa về việc mất 50 triệu USD dễ như bỡn.

Tự bào chữa cho cá nhân, SBF có lý lẽ khá buồn cười là, kinh doanh không minh bạch, trung thực không đồng nghĩa với lừa đảo, và thậm chí còn có lúc khẳng định không nhớ mình đã làm gì tại FTX. Còn trong khi đó, FTX thì cố gắng tìm cách xoay lại 7.3 tỷ USD trả cho các nhà đầu tư, rồi giải quyết hậu quả mà SBF cùng những cộng sự trước đó gây ra.

Phần mềm bí mật giúp những chủ sàn FTX tiêu tiền của nhà đầu tư

Nhà sáng lập sàn giao dịch tiền mã hóa FTX, Sam Bankman-Fried đã bị nhà chức trách Bahamas bắt giữ, và rất có thể sẽ bị di lý về Mỹ để đối mặt với cáo buộc lừa đảo, rửa tiền cùng những cáo buộc khác từ cùng lúc rất nhiều bên: Ủy ban thương mại liên…

tinhte.vn

Rốt cuộc, những đồng sự cũ của SBF tại FTX và Alameda Research, bao gồm cả cô bạn gái cũ của SBF, Caroline Ellison, vì áp lực phải đối mặt với những cáo buộc từ liên bang đối với chính bản thân mình, đã quyết định tuyên thệ trước tòa chống lại SBF. Những lời khai của Ellison thậm chí còn khắc họa một SBF quái dị hơn cả mọi người tưởng tượng, ví dụ như tham vọng trở thành tổng thống Mỹ, hay chối bỏ những giá trị đạo đức cơ bản, như không ăn cắp chẳng hạn.

Kết cục, khi phiên xử kết thúc, rất ít người còn cảm thấy cảm thông với SBF.

Sam Bankman-Fried chấp nhận di lý về Mỹ để hợp tác điều tra vụ sàn FTX sụp đổ

Khi văn phòng bộ trưởng tư pháp Bahamas tuyên bố rằng cơ quan chức năng tại đây đã bắt giữ Sam Bankman-Fried, có thông tin nói rằng khả năng cao phía Hoa Kỳ sẽ đưa ra yêu cầu di lý nhà sáng lập kiêm CEO sàn giao dịch tiền số FTX.

tinhte.vn

Hiện tại, nhà đồng sáng lập sàn FTX đang đối mặt với bản án tối đa 110 năm tù giam. Bản án này sẽ được công bố chính thức tại tòa án Mỹ trong tháng 3 năm sau, theo Reuters.

Nếu như FTX từng được coi là một gã khổng lồ trong ngành giao dịch tiền mã hóa, thì Binance ngay ở thời điểm hiện tại vẫn đang được coi là một sàn giao dịch crypto quan trọng với những nhà đầu tư hay những người quan tâm tới ngành này. Đó chính là lý do vì sao khi nhà sáng lập Binance, Changpeng Zhao (CZ) nhận tội rửa tiền và từ chức CEO Binance, sàn giao dịch thì bị phạt 4 tỷ USD, scandal này cũng khiến cả thế giới rúng động.

Có lẽ, việc CZ thừa nhận những cáo buộc rửa tiền mà phía Mỹ đưa ra đã khiến cho những người yêu quý vị giám đốc này sốc hơn hẳn so với việc Bankman-Fried khiến FTX sụp đổ, rồi trốn sang Bahamas, để rồi phải tình nguyện giao nộp bản thân cho cơ quan điều tra Mỹ. Tờ The Economist từng viết rằng, CZ là “cái tên lớn cuối cùng của ngành crypto.”

Changpeng Zhao - người sáng lập Binance từ chức và nhận tội liên quan đến rửa tiền

Changpeng Zhao, người sáng lập Binance, đã nhận tội không tuân thủ quy định chống rửa tiền của Mỹ và đồng ý trả khoản tiền phạt hình sự 50 triệu USD. Đồng thời, từ chức CEO tại Binance, tuy nhiên ông vẫn sẽ được giữ lại phần lớn quyền sở hữu Binance…

tinhte.vn

Zhao thành lập Binance vào năm 2017, và chỉ một năm sau, anh đã được chọn làm gương mặt đại diện cho “những người giàu nhất ngành crypto” trên trang bìa tờ Forbes, trong khi những cái tên nổi bật khác có cố gắng lắm cũng chỉ đạt tới ngưỡng triệu phú Đô la.

Nhưng năm 2023 đã khiến CZ gần như mất hết, kể cả giai đoạn trị vì Binance kéo dài nhiều năm qua. Tháng 3/2023, ủy ban giao dịch hàng hóa tương lai CFTC khởi kiện Binance và Zhao vì cáo buộc rửa tiền, qua mặt những biện pháp cấm vận của Mỹ đưa ra với các quốc gia thù địch. Đến tháng 6, vụ kiện kể trên cũng khiến ủy ban chứng khoán và giao dịch liên bang khởi kiện Binance, bộ tư pháp Mỹ cũng mở cuộc điều tra sàn giao dịch tiền ảo này.

Kết cục của CZ và Binance: Sàn giao dịch tiền mã hóa này phải đóng khoản phạt hàng tỷ USD cho bộ tư pháp Mỹ và ủy ban CFTC. Bộ trưởng tài chính Mỹ Janet Yellen gọi đây là “những án phạt mang tính lịch sử.” Riêng cá nhân CZ thì bị phạt 150 triệu USD vì đã tự mình yêu cầu nhân viên Binance che giấu hơn 100 nghìn giao dịch có liên quan tới những tội ác như khủng bố, ngược đãi trẻ em và tội phạm công nghệ cao tấn công máy chủ để tống tiền.

Những cái tên khác của ngành crypto “ngã ngựa” trong năm 2023

Anh em hay theo dõi tin tức crypto hẳn chưa quên Do Kwon của Terraform Labs. Sau khi trốn chạy trong một khoảng thời gian, tháng 2/2023, Do Kwon đã bị cảnh sát Mỹ tiếp nhận từ cảnh sát Montenegro, sau khi anh này bị bắt vì dùng hộ chiếu giả nhập cảnh và lẩn trốn ở quốc gia vùng Balkan này. Theo SEC, “Terraform và Kwon đã rao bán những tài sản crypto cho các nhà đầu tư đang muốn kiếm lời, liên tục khẳng định rằng đồng tiền mã hóa này sẽ chỉ tăng về mặt giá trị,” trong khi thực tế thì giá trị đồng Luna cắm thẳng đầu về mốc con số 0, “gây ra thua lỗ nặng nề cho các nhà đầu tư.”

Đồng sáng lập tiền ảo Luna bị khởi tố tội lừa đảo và tham ô

Một tháng sau khi Do Kwon, CEO của Terraform Labs bị bắt giữ ở Montenegro, đến lượt đồng sáng lập nền tảng blockchain này, Daniel Shin cũng bị các công tố viên Hàn Quốc khởi tố với ba cáo buộc lừa đảo, vô trách nhiệm và tham ô.

tinhte.vn

Một ví dụ khác, hồi tháng 5, một cựu giám đốc sản phẩm của Coinbase, Ishan Wahi đã bị kết án 2 năm tù vì cáo buộc giao dịch nội gián được bộ tư pháp Mỹ mở cuộc điều tra. Wahi đã bỏ ra 10 tháng trời cung cấp thông tin mật cho bạn bè và người thân về những đồng crypto Coinbase chuẩn bị mở giao dịch, từ đó kiếm được khoảng 1.5 triệu USD lợi nhuận. Wahi nói rằng đây là lỗi lầm rất lớn của bản thân.

Vẫn là Coinbase, có vẻ như vụ giao dịch nội gián của Wahi chỉ là một trong số nhiều scandal liên quan tới sàn giao dịch này. Tháng 6/2023, ủy ban chứng khoán liên bang khởi kiện sàn này, cáo buộc Coinbase đã có những quyết định được tính toán trước để qua mặt những quy định của Mỹ, cho phép sàn giao dịch này thu về hàng tỷ USD lợi nhuận, còn các nhà đầu tư thì không được bảo vệ dựa trên quy định mà SEC đưa ra. Cách nhìn nhận những người giao dịch crypto chỉ muốn làm giàu nhanh chóng đôi khi không sai chút nào, khi có vẻ như Coinbase và những người điều hành sàn giao dịch này chỉ quan tâm tới lợi nhuận bản thân có được, thay vì bảo vệ những nhà đầu tư chọn Coinbase làm nền tảng giao dịch và kiếm tiền.

Đến mùa thu, Alex Mashinsky, cựu giám đốc điều hành Celcius Network cũng bị bắt vì cáo buộc lừa đảo hàng tỷ USD, cùng với đó là cáo buộc thao túng thị trường. Bloomberg khi ấy đưa tin Mashinsky được cho là đã thực hiện hành vi lừa dối nhà đầu tư trong hơn 1 năm trời trước khi Celsius sụp đổ với khỏa nợ hơn 1 tỷ USD.

Tháng 9, đồng sáng lập Three Arrows Capital, Su Zhu cũng bị bắt ở Singapore vì không chịu hợp tác với những chủ nợ đang điều tra sự sụp đổ của quỹ đầu tư nổi tiếng này. Su Zhu và một nhà sáng lập Three Arrows Capital khác, Kyle Davies bị tuyên án 4 tháng tù giam.

Rồi đến tháng 11 vừa qua, bộ tư pháp và ủy ban chứng khoán và giao dịch Mỹ khởi kiện Thomas Smith, Kyle Nagy và Braden Karony vì “lừa đảo nhà đầu tư thông qua tài sản crypto phi tập trung mang tên SafeMoon.” Bộ tư pháp Mỹ cáo buộc những người tạo ra SafeMoon chiếm đoạt hàng triệu USD của nhà đầu tư để tiêu xài cá nhân, mua cả siêu xe, bất động sản ở New Hampshire, Utah và Florida. Gần đây MoonSafe phải đăng ký bảo hộ phá sản.

1001 cáo buộc liên quan tới blockchain và crypto

Những cái tên không mấy nổi tiếng cũng chẳng khá khẩm hơn là bao, sau khi cơn sốt crypto và những món tài sản ảo cắm đầu về mặt giá trị. Đáng kể nhất có lẽ là việc những nhà đầu tư NFT “con khỉ” Bored Ape Yacht Club khởi kiện đơn vị tạo ra những NFT này, Yuga Labs hồi tháng 8 vừa rồi, sau khi các nhà đầu tư phát hiện ra đổ tiền cho những tấm hình trên mạng internet là một pha đầu tư dở tệ. Trong đơn kiện, nhóm các nhà đầu tư cho rằng họ cảm thấy bị lừa gạt sau khi nhà đấu giá Sotheby's được cho là đã thổi giá những NFT con khỉ, để từ đó tăng mức độ tin cậy, rồi tạo ra cơn sốt ảo xoay quanh thương hiệu Bored Ape. Thời điểm phiên đấu giá diễn ra, nhà đấu giá Sotheby's đã thu về 24.4 triệu USD, trung bình mỗi token có giá lên tới 241,000 USD. Giờ những NFT Bored Ape bán giá khoảng hơn 50 nghìn USD nhưng chỉ cho giao dịch qua những đồng crypto khác, theo CoinGecko.

Bỏ hàng chục triệu USD mua NFT "con khỉ", kiện nhà đấu giá sau khi chúng mất giá trị

Từng có thời điểm, NFT là cơn sốt khi blockchain trở thành từ khóa hot nhất làng công nghệ cũng như đầu tư. Từ người nổi tiếng đến những nhà đầu tư mới nổi đều sẵn sàng bỏ hàng chục, thậm chí hàng trăm nghìn USD cho một tấm hình đúng nghĩa đen…

tinhte.vn

Tháng 11, một nhóm hơn 20 người còn tin tưởng Bored Ape Yacht Club lại gặp họa, khi một sự kiện mang tên ApeFest tổ chức tại Hong Kong chiếu đèn UV gây bỏng mắt và da của những người tham gia.

Có lẽ âm mưu liên quan tới những đồng crypto kỳ quặc nhất xảy ra là một người quản lý hệ thống IT của một ngôi trường tại Massachusetts, Mỹ. Tháng 2, Nadeem Nahas bị cáo buộc dùng tài sản công, ăn cắp điện để dựng hệ thống đào crypto giấu trên đường ống thông khí của một trường trung học. Hiện giờ vụ việc này vẫn đang được điều tra.

Thầy giáo bị bắt vì ăn cắp điện của trường, dựng dàn đào Bitcoin giấu trong đường ống thông khí

Chuyện này xảy ra ở thị trấn Cohasset, bang Massachusetts, Mỹ. Nadeam Nahas, 39 tuổi, là giáo viên tại trường trung học Cohasset, và đang phải đối mặt với án tù sau khi quan chức thị trấn cáo buộc người này ăn cắp điện để vận hành hệ thống 11 máy…

tinhte.vn

Gần đây nhất, bộ tư pháp Mỹ đã hé lộ cáo buộc đối với bốn cá nhân: Lu Zhang, Justin Walker, Joseph Wong và Hailong Zhu vì nghi ngờ rửa tiền. Theo bộ tư pháp Mỹ, bốn cá nhân kể trên đã kết hợp trò lừa đảo đã tồn tại từ rất lâu trên mạng internet, lên những trang web hẹn hò và mạng xã hội để lừa tiền những người nhẹ dạ. Rồi kế đến là ý tưởng lừa đảo bằng cách “lùa gà” đầu tư kiếm lời bằng tiền mã hóa. Sau khi gửi tiền cho những tài khoản bị bọn lừa đảo nắm giữ, những nạn nhân sẽ bị “lùa” tiếp để moi thêm tiền. Ở thời điểm hiện tại, mới chỉ có Zhang và Walker bị bắt giữ.

Ở một khía cạnh tiêu cực, Forbes khẳng định rằng, năm 2023 rõ ràng đã thay đổi hoàn toàn cách nhìn của rất nhiều người về thị trường cryptocurrency nói riêng và blockchain nói chung. Nhưng cùng lúc, khi những âm mưu tội phạm lần lượt bị phơi bày, những kẻ chủ mưu bị bắt, bị kết án hoặc nhận những án phạt khổng lồ, thì tính ra năm 2023 vẫn là một khoảng thời gian thị trường crypto vận hành ổn định. Ước tính đã có khoảng 293 triệu USD được đem ra đầu tư crypto, biến 2023 trở thành năm mọi người đổ tiền cho crypto nhiều thứ ba trong lịch sử của ngành này.

Ở khía cạnh tích cực hơn, vẫn là Forbes, họ cho rằng khi những âm mưu tội phạm, lừa đảo hay rửa tiền lần lượt bị phơi bày, kết hợp với việc mọi người mạnh tay đầu tư cho crypto dựa trên số liệu năm nay, hoàn toàn có khả năng triển vọng và kỳ vọng của thị trường sẽ sáng sủa hơn trong năm 2024, tạo điều kiện cho những đồng tiền mã hóa có được sự phục hồi mạnh mẽ hơn.

Theo ArsTechnica

Sugar S11 Blockchain Creation Edition: điện thoại kiêm ví + máy đào Ethereum Fog

CHỦ ĐỀ TƯƠNG TỰ

Từ CZ đến Bankman-Fried, 2023 là năm những tỷ phú crypto gục ngã

Bỏ hàng chục triệu USD mua NFT "con khỉ", kiện nhà đấu giá sau khi chúng mất giá trị