Anh em có lẽ đã nghe qua nhiều khái niệm vừa lạ vừa quen trên các dòng TV, màn hình hiển thị, thiết bị điện tử gần đây trên thị trường như HDR, HDR10, HDR10+, Dolby Vision... Bài viết sẽ tập trung giải nghĩa các khái niệm này, đồng thời nhấn mạnh vào những thay đổi cốt lõi của chuẩn hình ảnh HDR10+ do Samsung nghiên cứu phát triển nhằm cạnh tranh với Dolby Vision.
HDR là gì?
Thuật ngữ HDR - viết tắt cho High Dynamic Range hay dải tương phản mở rộng, là khái niệm chỉ nội dung hình ảnh có dải tương phản rộng hơn so với bình thường. Khi xem nội dung HDR, sự đối lập giữa vùng sáng/tối sẽ rõ ràng hơn trong khi vẫn giữ lại được chi tiết của vùng đó, không tạo ra cảm giác hình ảnh bị nhợt nhạt, bệt màu.
Đáng chú ý, khi nói một màn hình hiển thị hỗ trợ HDR, người ta cũng thường ngầm hiểu luôn là thiết bị đó có độ sâu màu (color bit depth) đạt ít nhất 10-bit và hỗ trợ dải màu rộng hơn màn hình không có HDR. Do đó, nội dung chất lượng cao phát trên một thiết bị có HDR sẽ cho ra hình ảnh tươi tắn, sống động, tự nhiên như mắt người.
HDR là gì?
Thuật ngữ HDR - viết tắt cho High Dynamic Range hay dải tương phản mở rộng, là khái niệm chỉ nội dung hình ảnh có dải tương phản rộng hơn so với bình thường. Khi xem nội dung HDR, sự đối lập giữa vùng sáng/tối sẽ rõ ràng hơn trong khi vẫn giữ lại được chi tiết của vùng đó, không tạo ra cảm giác hình ảnh bị nhợt nhạt, bệt màu.
HDR cho ra hình ảnh sống động hơn, sáng ra sáng, tối ra tối nhưng không bị mất quá nhiều chi tiết
Đáng chú ý, khi nói một màn hình hiển thị hỗ trợ HDR, người ta cũng thường ngầm hiểu luôn là thiết bị đó có độ sâu màu (color bit depth) đạt ít nhất 10-bit và hỗ trợ dải màu rộng hơn màn hình không có HDR. Do đó, nội dung chất lượng cao phát trên một thiết bị có HDR sẽ cho ra hình ảnh tươi tắn, sống động, tự nhiên như mắt người.
Vì thế, theo định nghĩa, HDR không phải là thuật ngữ riêng biệt cho chuẩn HDR10 hay HDR10+, mà bất cứ nội dung nào có dải tương phản rộng hơn thông thường thì sẽ được gọi là HDR.
Chuẩn HDR10, HDR10+ và Dolby Vision
HDR10 là chuẩn hình ảnh được Hiệp hội Công nghệ Tiêu dùng (Consumer Technology Association) công bố tháng 8 năm 2015, hỗ trợ chuẩn dải màu rộng (wide color gamut) BT.2020 (rộng hơn chuẩn BT.709 trên màn hình truyền thống) và độ sâu màu 10-bit. Nội dung hình ảnh HDR10 khi phát sẽ truyền thêm dữ liệu tĩnh (static metadata - tức không thay đổi xuyên suốt quá trình phát nội dung đó) chuẩn SMPTE ST 2086 "Mastering Display Color Volume" cung cấp thông tin cân chỉnh màu sắc đến màn hình hiển thị, kết hợp với hai dữ liệu MaxFALL (Maximum Frame Average Light Level - Độ sáng tối đa mà màn hình được phép hiển thị dựa trên bình quân độ sáng của nội dung phát đó) và MaxCLL (Maximum Content Light Level - Độ sáng tối đa của nội dung phát) nhằm vừa cho ra hình ảnh đẹp nhất, vừa bảo vệ màn hình hiển thị (quá sáng sẽ gây lãng phí điện và cháy màn hình). Đây là chuẩn hình ảnh được hầu hết các nhà sản xuất TV tích hợp vào sản phẩm của mình từ khi xuất hiện cho đến nay.
So sánh chuẩn dải màu rộng BT.2020 mới và BT.709 truyền thống, có thể thấy chuẩn BT.2020 hỗ trợ màu sắc hơn gấp nhiều lần
Chuẩn hình ảnh HDR10+ do nhà sản xuất Samsung hợp tác với Amazon tung ra vào tháng 4 năm 2017, kế thừa và phát huy tiềm năng của nội dung HDR chất lượng cao. Với chuẩn hình ảnh mới, HDR10+ sử dụng dữ liệu động (dynamic metadata) chuẩn SMPTE ST 2094-40 cung cấp thông tin cân chỉnh màu sắc và ánh sáng liên tục từng khung hình (thay vì chỉ một , như vậy luôn cho ra hình ảnh xuất sắc nhất có thể. Hơn nữa, HDR10+ là chuẩn hình ảnh miễn phí, các nhà sản xuất không phải trả tiền để tích hợp hoặc sử dụng nó, và chỉ cần trả một khoản phí thường niên nhỏ nếu muốn sở hữu chứng nhận hỗ trợ HDR10+ trên sản phẩm của mình.
Dolby Vision cũng là một chuẩn hình ảnh chất lượng cao do Dolby Laboratories công bố tháng 11 năm 2015. So với HDR10+, chuẩn Dolby Vision vượt trội hơn ở một vài thông số như hỗ trợ hai chuẩn dải màu rộng là BT.2020 và DCI-P3 cùng độ sâu màu lên đến 12-bit; sử dụng cả hai loại dữ liệu tĩnh chuẩn SMPTE ST 2086 và dữ liệu động chuẩn SMPTE ST 2094-10 định dạng Dolby, để cân chỉnh hình ảnh hiển thị. Ngoài ra, Dolby Vision không được cung cấp miễn phí, các nhà sản xuất TV phải trả phí bản quyền trên đầu sản phẩm (khoảng 3$/đơn vị sản phẩm).
HDR10+ và Dolby Vision, mèo nào cắn mỉu nào?
Quảng cáo
Ngoài khác biệt về chi phí bản quyền, HDR10+ lẫn Dolby Vision đều có những ưu điểm riêng của chúng.
Điểm mạnh nhất của HDR10+ nằm ở chỗ đây là chuẩn hình ảnh miễn phí, mã nguồn mở cho tất cả nhà sản xuất có hứng thú. Không chỉ giảm giá thành sản xuất sản phẩm trung bình (trừ phí duy trì hàng năm cho logo chứng nhận), các hãng còn có thể tự do tinh chỉnh cho phù hợp dòng TV, màn hình hiển thị của mình. Điều này tạo ra sự khác biệt rất lớn ở phân khúc TV HDR giá rẻ vì hãng vẫn có thể tinh chỉnh cho ra hình ảnh sống động nhất với chuẩn dữ liệu động.
Mặt khác, chuẩn Dolby Vision với độ sâu màu lên đến 12-bit trên lý thuyết có khả năng tái tạo nhiều hơn hàng tỉ màu so với HDR10+, vốn giới hạn độ sâu màu ở 10-bit. Tuy hiện tại chưa có TV nào hỗ trợ độ sâu màu 12-bit, trong tương lai đây sẽ là yếu tố quyết định thành công vượt trội của một trong hai định dạng HDR. Định dạng Dolby Vision cũng tương thích ngược với TV không có HDR nên cho dù xem bằng TV nào thì nó cũng khai thác hết sức mạnh của màn hình.
Những sản phẩm nào hỗ trợ HDR10+?
Là đứa con tinh thần của Samsung, những dòng TV HDR từ đời 2017 đã hỗ trợ HDR10+, tuy nhiên cần phải được cập nhật firmware trước khi chính thức kích hoạt cho việc sử dụng. Hãng Panasonic, đồng sáng lập Liên minh HDR10+ (HDR10+ Alliance) với Samsung, cũng có kế hoạch nâng cấp firmware cho các dòng TV HDR cao cấp năm 2017 (series EZ1002, EZ952, và EX750) và năm 2018 (series FZ800 và FZ950).
Về đầu phát, các dòng đầu chơi Blu-ray Panasonic hỗ trợ HDR10+ bao gồm DP-UB9000, DP-UB820 và DP-UB420 (UB9000, UB820 hỗ trợ Dolby Vision). Pioneer dự kiến cập nhật firmware hỗ trợ HDR10+ cho UDP-LX800 và UDP-LX500 vào tháng 1 năm nay. Oppo cũng sẽ tung bản cập nhật firmware kích hoạt HDR10+ cho hai model UDP-203, UDP-205.
Quảng cáo
Về nội dung HDR10+, Amazon Prime Video đã bắt đầu triển khai nguồn phim chất lượng cao cho một số người dùng tại Hoa Kì. Warner Bros. Entertainment và nhất là hãng 20th Century Fox, nhà sáng lập thứ ba của HDR10+ Alliance, sẽ đẩy mạnh nội dung HDR10+ trong năm nay, với nhiều tựa phim đã được xác nhận cho định dạng 4K Blu-ray HDR10+ như Bohemian Rhapsody, Bad Times at the El Royale, The Hate U Give,...
Tương lai chuẩn HDR10+ có trở nên phổ biến?
Chỉ thời gian mới có thể trả lời. Ba mẫu TV OLED mới nhất của Philips gồm 55OLED803, 65OLED803 và 55OLED903 được công bố sẽ hỗ trợ HDR10+, ngoài ra không còn thông tin nào khác. Nhất là nếu quan sát một tay chơi lớn trong ngành hiển thị như LG, họ sẽ không đơn giản quyết định tích hợp HDR10+ chỉ vì nó miễn phí, mà còn vì HDR10+ là con ruột của đối thủ Samsung. Do đó, dù muốn hay không, các chuẩn HDR hiện tại, HDR10, HDR10+, Dolby Vision, HLG,... sẽ có sự va chạm cho đến khi một trong số chúng chiếm ưu thế trên thị trường.
Người dùng cuối luôn hưởng lợi từ sự cạnh tranh giữa các hãng
Kết luậnNgày nay, thuật ngữ HDR không còn đơn thuần là chiêu quảng cáo của các hãng TV lớn trên thị trường nữa. Thay vào đó, người tiêu dùng thật sự nhìn và cảm nhận được khác biệt giữa một chiếc TV truyền thống và những dòng TV hiện đại trang bị công nghệ HDR. Với sự kiện Samsung cho ra mắt chuẩn hình ảnh HDR10+, người tiêu dùng trong thời gian tới sẽ tiếp tục được hưởng lợi nhờ vào công nghệ phần cứng được cải tiến liên tục, nhiều nội dung chất lượng cao trở nên phổ biến hơn, và nhất là sự cạnh tranh mạnh mẽ giữa các nhà sản xuất.
Nguồn: WhatHifi
