Tìm hiểu về tản nhiệt khí dành cho CPU máy tính

agp8x
17/5/2016 7:24Phản hồi: 169
Tìm hiểu về tản nhiệt khí dành cho CPU máy tính
Trong bài này mình sẽ cùng các bạn tìm hiểu quy tắc hoạt động của tản nhiệt CPU máy tính. Mặc dù không gây được nhiều sự chú ý, tản nhiệt CPU vẫn là một trong những linh kiện quan trọng để đảm bảo sự ổn định cho chiếc máy tính của bạn.

Tản nhiệt CPU là gì?


Khi hoạt động, CPU máy tính sẽ sản sinh ra một lượng nhiệt rất lớn. Và thông thường, CPU càng mạnh đồng nghĩa với nhiệt lượng nó sẽ toả ra càng cao (cùng kiến trúc, khác xung nhịp). Nếu lượng nhiệt này tăng quá cao, nhẹ thì CPU sẽ tự động giảm hiệu năng còn nặng thì có thể gây hư hỏng. Tản nhiệt CPU là linh kiện giúp chúng ta có thể kiểm soát được nhiệt độ của CPU, giúp nó có thể hoạt động ổn định mà không gặp tình trạng quá nóng.

3663710_A10-7890K_tinhte.vn_4.jpg

Phần lớn các CPU máy tính của Intel hay AMD được bán trên thị trường hiện nay đều kèm theo tản nhiệt với hiệu năng tương đối kiêm tốn (còn được gọi là tản nhiệt stock). Một số dòng được thiết kế hỗ trợ ép xung như i7-6700K và i5-6600K hoặc Cpu socket 2011 (Haswell-E) thì không kèm theo tản nhiệt stock, cho phép bạn tự sắm tản nhiệt với hiệu năng cao hơn.

Quy tắc hoạt động của tản nhiệt khí

Tản nhiệt thì có rất nhiều loại, phổ biến nhất là tản nhiệt khí, cao cấp hơn thì là tản nhiệt nước. Ngoài ra còn có tản nhiệt bằng ni-tơ lỏng, tuy nhiên cái này chỉ dành để đua ép xung chứ sử dụng hằng này thì không được tiện cho lắm. Tản nhiệt khí phổ biến nhất là vì giá thành rẻ, cấu tạo đơn giản nhưng hiệu quả cũng như không đòi hỏi nhiều kỹ thuật trong quá trình lắp đặt. Ngoài ra việc Intel và AMD kèm theo tản nhiệt khí (stock) theo hầu hết các dòng CPU của mình cũng góp một phần cho sự phổ biến của loại tản nhiệt này.

Để minh hoạ thì mình sẽ dùng tản nhiệt stock của CPU Intel Skylake. Tất cả các tản nhiệt khí đều sẽ có cấu tạo cơ bản như thế này, tuy nhiên chất liệu, thiết kế của các lá tản nhiệt cũng như kích thước sẽ có sự khác biệt.

cooler-3.jpg

Cấu tạo của tản nhiệt khí sẽ gồm có 3 phần chính: phần chân để cắm vào bo mạch, khối tản nhiệt và cuối cùng là quạt.

cooler-6.jpg
Đây là tản nhiệt dành cho CPU Intel nên bạn sẽ thấy 4 cái chân cắm, mỗi chân sẽ có một cái lẫy khoá. Những lẫy này giúp bạn gắn chặt tản nhiệt vào mainboard và áp sát CPU. Các tản nhiệt khí loại lớn và nặng còn có thêm backplate (tấm đệm phía sau bằng nhựa hoặc kim loại) để tăng thêm độ cố định và tránh tình trạng cong bo mạch.

cooler-5.jpg Để dẫn nhiệt lên các lá nhôm, tản Intel (trái) dùng một lõi đồng trong khi tản AMD (phải) dùng các ống dẫn nhiệt đồng

Khối tản nhiệt của tản nhiệt Skylake được làm bằng kim loại: lõi đồng và các lá tản nhiệt bằng nhôm. Phần đế tiếp xúc với CPU được làm bằng đồng sẽ dẫn nhiệt ra các lá nhôm, tăng tối đa diện tích bề mặt tản nhiệt. Diện tích bề mặt càng nhiều thì nhiệt lượng sẽ dễ phân tán ra ngoài không khí hơn, giúp CPU mát hơn. Đối với trường hợp của bộ tản nhiệt Skylake thì Intel thiết kế khá đơn giản chỉ với một lõi đồng, tuy nhiên ở tản của của CPU AMD và các tản hiệu năng cao thì nhà sản xuất thường sử dụng các ống dẫn nhiệt (heat pipe) để tăng tối đa hiệu quả (ảnh tản nhiệt AMD) Nếu các bạn chú ý trong hình thì sẽ thấy có một lớp màu trắng, đó là kem tản nhiệt. Loại kem này giúp loại bỏ không khí giữa heatsink của CPU và của tản nhiệt, giúp nhiệt lượng được truyền đi một cách hiệu quả nhất. Tuy nhiên cũng cần lưu ý là việc sử dụng quá nhiều kem tản nhiệt sẽ gây phản tác dụng vì dù nó dẫn nhiệt tốt hơn không khí, nó vẫn kém hơn kim loại (nhôm/đồng). Về cơ bản, sự khác biệt giữa tản nhiệt stock và các tản nhiệt khí cao cấp đó là diện tích bề mặt tiếp xúc với môi trường. Các tản nhiệt khí cao cấp sẽ có kích thước lớn hơn, nhiều lá tản nhiệt hơn và từ đó hiệu quả cũng cao hơn. Một số bộ tản nhiệt ngoại cỡ, chẳng hạn như Noctua NH-D15 với các lá tản nhiệt chia thành 2 trụ kép thì bạn thậm chí cũng chẳng cần quạt thổi nếu thùng máy đối lưu không khí tốt.

cooler-1.jpg

Quảng cáo


Phần cuối cùng là quạt, tạo luồng gió làm mát các lá tản nhiệt và phân tán nhiệt lượng ra không khí. Những tản nhiệt kích thước nhỏ, chẳng hạn như tản nhiệt stock của Intel Skylake trong hình thì gió sẽ thổi từ trên xuống. Còn ở những dòng tản nhiệt trụ kích thước lớn, kiểu quạt thổi ngang được ưu ái vì cho phép sử dụng quạt đường kính lớn và nhiều quạt (2-3 cái, thiết lập theo kiểu hút-đẩy). Quạt lớn sẽ có ưu điểm ngay cả ở tốc độ quay chậm thì gió tạo ra vẫn nhiều hơn quạt đường kính nhỏ, cũng như bớt ồn hơn. Ngoài ra thì số lượng đầu pin cấp nguồn cũng quyết định là tốc độ quạt có thể điều chỉnh bằng tính năng PWM (4 pin) hoặc không (3 pin).

Đồng vs Nhôm

Khi nhắc đến chất liệu làm khối tản nhiệt, một câu hỏi mà nhiều người đặt ra là vì sao các nhà sản xuất thường chọn nhôm thay vì đồng, mặc dù khả năng dẫn nhiệt của đồng tốt hơn. Sau đây là một số lý do:
  • Giữ nhiệt tốt hơn, khiến lá tản nhiệt đồng phân tán nhiệt vào không khí kém hơn lá nhôm
  • Trọng lượng nặng (8.9 g/cm3 vs 2.7 g/cm3)
  • Mềm nên dễ bị biến dạng nếu gặp sự cố cũng hoặc rung động cường độ cao khi quạt quay.
  • Dễ bị oxy hoá
  • Đắt, giá đồng thường gấp đôi giá nhôm (2.11 USD/pound vs 0.69 USD/pound)
169 bình luận
Chia sẻ

Xu hướng

hsgduba
TÍCH CỰC
8 năm
Cho thêm hình ảnh vài con tản khí hầm hố đi thớt ơi 😁.
@hsgduba http://tandoanh.vn/san-pham/tan-nhiet-khi---air-cooling-cpu/315/
trong này có 1 rừng các loại tản nhiệt nè bạn
Đang dùng thermalright true spirit huyền thoại...
@nguyenfenice Có phải con này ko bác? Mình cũng đang xài nó đây, TS 120i 😁
@Metalcore0310 K bác, e dùng con thermalright 120M, lúc e mua là 3n trc rùi, hình như lúc đó chưa có con của bác, nhìn chất lừ, mà mát khỏi bàn=))
http://www.thermalright.com/html/products/cpu_cooler/true_spirit_120m.html
@nguyenfenice Công nhận về tản khí thì bọn Thermalright làm rất OK 😃. Nếu ko OC thì dùng tản khí cho đỡ tốn kém bác ạ, với cả tháo lắp cũng dễ hơn tản nước.
mới sắm 1 con tản khí test fulload cpu thấy nhiệt độ cũng giảm được 10 độ C, vậy có thể coi là hiệu quả không các bác nhỉ
NNK910
TÍCH CỰC
8 năm
@sadness.ver3.2.90 nếu như máy hoạt động nhiều mà nhiệt độ tầm 45 tới 58 thì đc gọi là ổn đinh với tản nhiệt khí, nếu tầm 35 tới 45 thì hiệu năng cao, còn tầm 60 thì là chuyện bình thường đối với 1 con máy xài tản nhiệt stock
ntk95
ĐẠI BÀNG
8 năm
Tản chất lỏng còn "mềm" hơn và còn đáng sợ hơn khi vận chuyển ship hàng
Xin lỗi mod ko liên quan nhưng có ai không vào được Facebook ko =,=" hoặc vào được mà nó chạy như mạng 2G ko. Chrome, Cốc Cốc, DNS 8.8.8.8/8.8.4.4, sửa file host đều làm hết rồi mà nó vẫn vậy =,=" ko lẽ mạng chặn tiếp.
leemin059
ĐẠI BÀNG
8 năm
@Nhất Nghệ Hitech upload_2016-5-22_6-23-54.png
@lanehacker7294 Chắc do mạng chứ. Mạng Vnpt vẫn vào bình thường mà.
arm89
ĐẠI BÀNG
8 năm
@Nhất Nghệ Hitech hết ngày hội bầu cử bác nhé! 😃
Fantasticman
ĐẠI BÀNG
8 năm
Tản nhiệt rất quan trọng, em chế cái đèn led 10w, dùng miếng nhôm tản nhiệt trong cái card màn hình. Mở đèn khoảng 5p mà miếng nhôm nó nóng bỏng. K có miếng nhôm thì tiết diện tản nhiệt bé xíu, chắc chắn tuổi thọ bóng sẽ mau hư. Cpu cũng thế thôi. WP_20160106_00_16_40_Pro.jpg WP_20160106_00_16_26_Pro.jpg
@Fantasticman Bác giống em vãi, em cũng phải làm một cái như thế, trước làm nóng chảy mẹ nó 1 cái đền rồi
ntvan
TÍCH CỰC
8 năm
@Fantasticman Led 10W nếu chạy bằng nguồn 12V thì bạn phải đấu nối tiếp với 1 con trở công suất 2.2Ω 5W nhé
Fantasticman
ĐẠI BÀNG
8 năm
@ntvan mình xài mạch hạ áp. 20k mua trên mạng ấy. Dùng trở công suất tốn pin vô ích nên mình k thích xài, dù đơn giản dễ làm....
@Fantasticman Rất hay thanks bạn!
kungfu9
CAO CẤP
8 năm
tóm lại cái nào là quyết định hay quan trọng nhất (hay thứ tự ưu tiên từ trên xuống)...😕
ps: hóng loại chất lỏng, rồi cả so sánh nữa...:rolleyes:
cảm ơn tác giả nhiều;)
spnova165
ĐẠI BÀNG
8 năm
@kungfu9 tản nước thì có gì để so sánh hả bạn 😁 giá 1 trời 1 vực nên đương nhiên hiệu quả tản nhiệt cũng khác rồi.
còn chọn nhôm thay đồng thì cái nào cũng quan trọng cả, trừ cái phần giá với oxy hóa chắc không ảnh hưởng nhiều.
- nhôm nhẹ hơn gắn vào main mới không sót. chứ gắn cả con stock to lù bằng đồng nặng cả kg vào main thi hơi căng ;)
- đồng quá mềm, dễ bị méo, mấy cái lá đồng mỏng mỏng dễ bị cong nên không thích hợp làm tản nhiệt như nhôm.
  • Giữ nhiệt tốt hơn, khiến lá tản nhiệt đồng phân tán nhiệt vào không khí kém hơn lá nhôm
  • Trọng lượng nặng (8.9 g/cm3 vs 2.7 g/cm3)
  • Mềm nên dễ bị biến dạng nếu gặp sự cố cũng hoặc rung động cường độ cao khi quạt quay.
  • Dễ bị oxy hoá
  • Đắt, giá đồng thường gấp đôi giá nhôm (2.11 USD/pound vs 0.69 USD/pound)
AyBee
TÍCH CỰC
8 năm
@spnova165 1. Nhôm dễ bị oxy hóa hơn đồng rất nhiều.
2. Đồng cứng hơn nhôm.
spnova165
ĐẠI BÀNG
8 năm
@A.Q chính truyện lỗi của mình, nhôm mềm hơn 😁 để mình sửa lại
nhưng lớp oxy hóa của nhôm lại là lớp bảo vệ của nó.
spnova165
ĐẠI BÀNG
8 năm
@spnova165
kien2810
TÍCH CỰC
8 năm
Mình đang xài NH-D14 với FX8350 đây,cực ngon,cực mát và rất hầm hố 😁

kien2810
TÍCH CỰC
8 năm
@tieutu911 1,2kg b nhé nhưng cũng chả sao vì bộ clip nsx tính toán hết r 😁
tieutu911
TÍCH CỰC
8 năm
@kien2810 Sài 1 thời gian tháo ra coi main có bị cong ko :rolleyes:
kien2810
TÍCH CỰC
8 năm
@tieutu911 Chưa bao giờ b nhé 😁 Cũng vài năm rồi.

Nói như b thì ngta làm ra cái tản đó để làm cảnh à 😆
@xockylac_pro nặng quá gắn vào không khóe (canh chỉnh 4 con óc) dễ cong main, năng hơn cong luôn con chip, mình chọn cái tản nhiệt nào nhẹ thôi (vài trăm gram được rồi), chơi cái tản nhiệt gần 1 kg hơi căng đó, và nên nhớ chọn cái tản nhiệt fan 120 sau này dễ mod hoặc sửa chữa (fan 80, 92 khó kiếm và không đa dạng)
mapmapuu
TÍCH CỰC
8 năm
Hàng của mình đây 😁
bequiet_dark_rock_pro_3_0.jpg
tranduy
ĐẠI BÀNG
8 năm
bài viết chẳng biết có giá trị j, trong cái máy tính còn cả mớ thứ đó, lôi ra mà phân tích dần cho nó có bài
Sơ sài và sơ khai, lủng củng, rối rắm đọc xong vẫn kg biết rõ là nó hoạt động ntn, rõ là người đọc biết là do nó quá sơ khai, nhưng cho một người kg biết gì đọc rồi hỏi ngược kiểu tra bài đọc hiểu thì họ sẽ kg biết trả lời thế nào.
ko có ý gì sâu xa, nhưng thời kì hoàng kim của Desktop thì mấy cái này hầu như trẻ con cũng nắm rõ, thậm chí còn nắm chắc hơn cả bài này...giờ smatphone lên ngôi, có hẳn 1 bài stick phân tích sơ sài về quạt tản nhiệt khí bla bla này nọ.... ghê thật =)

ví dụ như việc dùng keo tản nhiệt, bác chủ ko nói rõ thì đến "bố các cháu" bây giờ cũng ko hiểu, là mặc dù nhìn cái mặt tiếp xúc đồng với mặt cpu trông thì nhẵn, nhưng thực ra có vô vàn lỗ nhỏ liti ko nhìn thấy bằng mắt thường được, cái keo nó có tác dụng lấp đầy các lỗ nhỏ đó nên dẫn nhiệt tốt hơn..... .và còn nhiều thứ khác nữa..nói chung dự là các cháu nhỏ đọc bài này như mò kim đáy bể ^^
eettoo
ĐẠI BÀNG
8 năm
@HDD18HAMLONG dự là dọc xg có og kiểu j cung tháo ra xem tản mình nhôm hay đồng , h có lẽ intel nó hướng sang WC hok cho chơi tản khí khủng, cpu skylake lắp tản khí hok cẩn thận là cong cpu :d
mod nhân kiểu gì mà đắt có 2 lần 😁

"
  • Đắt, giá đồng thường gấp đôi giá nhôm (2.11 USD/pound vs 0.69 USD/pound)
"
VO7T
TÍCH CỰC
8 năm
Đồng lúc nào cũng dẫn nhiệt và toả nhiệt nhanh hơn nhôm, bởi thế nó mới đc dùng trong các thiết bị tant nhiệt cao cấp do giá thành cao.
Nghi2k
ĐẠI BÀNG
8 năm
@VO7T Dẫn nhiệt tốt hơn chứ không toả nhiệt nhanh hơn đâu.
@VO7T Bạn bỉ hơi nhầm nhé, đồng toả nhiệt kém hơn nhôm nhưng giẫn nhiệt lại tốt hơn nhôm chính vì vậy mà các tản nhiệt cao cấp sẽ dùng đồng làm nguyên liệu của mặt đế tiếp súc vs cpu và ống giẫn nhiệt bằng đồng, còn nhôm ro toả nhiệt tốt hơn nên được dùng chủ yếu làm lá toả nhiệt trên các cpu quạt tản nhiệt. Các tản nhiệt nước cũng tương tự. Được cái nước là vật liệu chuyền nhiệt tốt nhất trong hoá học nên dễ dàng chuyền toàn bộ khí nóng đến thẳng lá tản nhiệt mà chỉ mất nửa giây, và lại đem giòng nước mát về ngược lại cpu, đó chính là lí do tản nhiệt nước hiệu quả hơn, nhưng cũng bất lợi về lâu về dài vì nước sẽ bị hao hụt theo thời gian, ko kể dễ bị dò dỉ nữa. Tản nhiệt nước cũng tốn điện hơn vì cái quạt chỉ tốn 5 watt nhưng cái cục máy bơm nước ngốn 40 watt rồi, ko cẩn thận mua phải cục bơm loại khoẻ quá , dung vs ồn khó chịu hơn cả tản nhiệt khí bình thường. Cá nhân mình thấy tản nhiệt khí kinh tế mà lại tiện lợi hơn, nhưng nếu trọn mua mình vẫn thích tản nhiệt nước hơn vì độc đáo hơn ^_< mặc dầu tuổi thọ tản nhiệt nước chỉ kéo dài 2-3 năm là có vấn đề
zym16a
ĐẠI BÀNG
8 năm
Nói chứ mình đọc cái tiêu đề xong thì không quan tâm nội dung của bài luôn. Cảm nhận của từ 7, 8 năm về trước rồi.
diorlee
TÍCH CỰC
8 năm


Ae k có điều kiện cứ chế 1 con tản nhiệt nước như mình mà chơi cho mát máy 😁 giá rẻ bèo luôn chỉ mất công thôi 😃
@diorlee Khác gì cái máy bàn đâu giời.. =.=
diorlee
TÍCH CỰC
8 năm
@Huỳnh Thìn máy bàn tính ra chế dễ hơn laptop vì không gian nó rộng còn lap thì nguyên cục kín lắm 😔
Bg ngừoi ta chơi tản nhiệt nước nó mới ngầu mới oách mới tốt xài fan tải nặng dễ cháy cpu lắm
Gnoc 9
TÍCH CỰC
8 năm
Có ai xài phantek ph-tc14pe không. xin review

Xu hướng

Bài mới









  • Chịu trách nhiệm nội dung: Trần Mạnh Hiệp
  • © 2024 Công ty Cổ phần MXH Tinh Tế
  • Địa chỉ: Số 70 Bà Huyện Thanh Quan, P. Võ Thị Sáu, Quận 3, TPHCM
  • Số điện thoại: 02822460095
  • MST: 0313255119
  • Giấy phép thiết lập MXH số 11/GP-BTTTT, Ký ngày: 08/01/2019