Các nhà khoa học đã có cách để giúp bạn quên đi nỗi sợ hãi của mình, ít nhất nếu bạn là một con chuột. Bằng cách tắt đi một chuỗi phản ứng vừa được phát hiện có trong não bộ, các nhà khoa học đã có thể làm cho những con chuột mất đi nỗi sợ hãi của chúng. Mặc dù nghiên cứu vẫn còn trong giai đoạn đầu, đây có thể là tín hiệu tốt để hy vọng về một phương pháp có thể loại bỏ nỗi lo của mọi người và PTSD (rối loạn stress sau sang chấn).
Sau khi tìm thấy một “con đường” trong não đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra những ký ức sợ hãi, các nhà khoa học đã bắt đầu nghiên cứu của họ bằng cách huấn luyện cho những con chuột, khiến chúng cảm thấy sợ hãi trước những âm thanh phát ra từ một loài động vật gặm nhấm mỗi khi nghe thấy. Họ chờ cho đến khi nỗi sợ hình thành và tồn tại một cách vững chắc trong những con chuột, ngay khi không có âm thanh nào phát ra, trước khi chuyển sang giai đoạn tiếp theo: quan sát não chuột.
Sử dụng kỹ thuật kính hiển vi chuyên dụng, nhóm chuyên gia quan sát thấy có sự tăng trưởng của các tế bào thần kinh dọc theo “con đường” đó. Vậy điều gì sẽ xảy ra nếu họ có thể ngăn con đường này lại? Nỗi sợ tuy mang đến cho chúng ta không ít phiền toái, nhưng nó cũng là yếu tố quan trọng giúp con người cũng như các loài vật khác sinh tồn. Sợ hãi dạy cho chúng ta thận trọng hơn trước những tình huống nguy hiểm, tuy nhiên, hệ thống này lại hoạt động quá hiệu quả ở một số người. Họ cảm thấy vô cùng sợ hãi, ngay khi không có sự xuất hiện của các yếu tố làm họ sợ, và điều này thường dẫn đến chứng rối loạn lo âu và PTSD.
Hãy cứ thử hình dung, bộ não cũng giống như một hệ thống bao gồm nhiều tuyến đường. Chúng ta thường nghĩ sợ hãi là con đường một chiều duy nhất, bắt đầu tại một phần của não gọi là vỏ thính giác, và kết thúc ở một nơi mà cảm xúc được xử lý, gọi là hạch hạnh nhân bên. Tuy nhiên, nghiên cứu mới lại cho thấy nếu chúng ta thực sự cảm thấy sợ hãi, thông tin cũng cần phải đi theo chiều ngược lại, từ hạch hạnh nhân vòng lại vỏ não thính giác. Bằng cách loại bỏ con đường thứ 2, các nhà khoa học đã có thể ngăn chuột khỏi những cảm giác sợ hãi. "Nếu có thể làm giảm phản ứng sợ hãi ở chuột, hy vọng điều này sẽ giúp chúng ta tìm thấy một số phương pháp để áp dụng cho người", Yang Yang, một nhà nghiên cứu tại Học viện Khoa học Trung Quốc, người đứng đầu nghiên cứu, cho biết.
Sau khi tìm thấy một “con đường” trong não đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra những ký ức sợ hãi, các nhà khoa học đã bắt đầu nghiên cứu của họ bằng cách huấn luyện cho những con chuột, khiến chúng cảm thấy sợ hãi trước những âm thanh phát ra từ một loài động vật gặm nhấm mỗi khi nghe thấy. Họ chờ cho đến khi nỗi sợ hình thành và tồn tại một cách vững chắc trong những con chuột, ngay khi không có âm thanh nào phát ra, trước khi chuyển sang giai đoạn tiếp theo: quan sát não chuột.
Sử dụng kỹ thuật kính hiển vi chuyên dụng, nhóm chuyên gia quan sát thấy có sự tăng trưởng của các tế bào thần kinh dọc theo “con đường” đó. Vậy điều gì sẽ xảy ra nếu họ có thể ngăn con đường này lại? Nỗi sợ tuy mang đến cho chúng ta không ít phiền toái, nhưng nó cũng là yếu tố quan trọng giúp con người cũng như các loài vật khác sinh tồn. Sợ hãi dạy cho chúng ta thận trọng hơn trước những tình huống nguy hiểm, tuy nhiên, hệ thống này lại hoạt động quá hiệu quả ở một số người. Họ cảm thấy vô cùng sợ hãi, ngay khi không có sự xuất hiện của các yếu tố làm họ sợ, và điều này thường dẫn đến chứng rối loạn lo âu và PTSD.
Hãy cứ thử hình dung, bộ não cũng giống như một hệ thống bao gồm nhiều tuyến đường. Chúng ta thường nghĩ sợ hãi là con đường một chiều duy nhất, bắt đầu tại một phần của não gọi là vỏ thính giác, và kết thúc ở một nơi mà cảm xúc được xử lý, gọi là hạch hạnh nhân bên. Tuy nhiên, nghiên cứu mới lại cho thấy nếu chúng ta thực sự cảm thấy sợ hãi, thông tin cũng cần phải đi theo chiều ngược lại, từ hạch hạnh nhân vòng lại vỏ não thính giác. Bằng cách loại bỏ con đường thứ 2, các nhà khoa học đã có thể ngăn chuột khỏi những cảm giác sợ hãi. "Nếu có thể làm giảm phản ứng sợ hãi ở chuột, hy vọng điều này sẽ giúp chúng ta tìm thấy một số phương pháp để áp dụng cho người", Yang Yang, một nhà nghiên cứu tại Học viện Khoa học Trung Quốc, người đứng đầu nghiên cứu, cho biết.
Ảnh: newatlas
Yang bắt đầu nghi ngờ có thể còn một con đường liên quan đến nỗi sự từ vài năm trước, trước khi nhìn vào một bản đồ chi tiết về não bộ gọi là Allen Brain Atlas. Qua quá trình đánh dấu, cô nhận thấy mình đã đúng. Có rất nhiều sợi trục thần kinh (một phần của các tế bào thần kinh gửi thông tin đến tế bào thần kinh khác) được tìm thấy có thể gửi thông tin từ hạch hạnh nhân đến vỏ não thính giác. Điều này thật sự "rất đáng ngạc nhiên" bởi Yang từng đọc qua tài liệu cho rằng con đường này không tồn tại ở loài gặm nhấm.
Tuy nhiên, tìm ra một con đường mới không mang nhiều ý nghĩa về mặt thực tiễn. Nhóm nghiên cứu cần phải chứng minh nó đóng một vai trò thiết yếu trong việc kiểm soát những ký ức có liên quan đến nỗi sợ. Vì vậy, sau khi huấn luyện các con chuột sợ âm thanh, nhóm nghiên cứu đã quan sát sự hình thành của các khớp thần kinh (axon) - đoạn nối giữa các tế bào thần kinh, dọc theo con đường mới. Khi một ký ức được hình thành, kết nối giữa axon và các nhánh sẽ phát triển. Qua thí nghiệm, những con chuột lo sợ trước những âm thanh có những kết nối lớn hơn trong con đường mới, xác nhận giả thiết của Yang.
Tìm ra con đường mới trong việc hình thành nỗi sự, và để tiến xa hơn, nhóm nghiên cứu đã sử dụng đến 2 phương pháp để chặn con đường này lại. Trong cách đầu tiên, họ dùng ánh sáng để ngắt các kết nối dọc theo con đường, nhờ một kỹ thuật gọi là optogenetics. Đối với phương pháp thứ hai, các nhà khoa học ứng dụng loại virus có chứa một thụ thể gọi là hM4D, mang lại hiệu quả tương đương. Khi con đường này bị chặn, những con chuột mất đi hoàn toàn nỗi sợ hãi của chúng. "Tôi không mong đợi có được một hiệu ứng mạnh mẽ như vậy, và chúng tôi sử dụng cả hai phương pháp bởi chúng tôi muốn chắc chắn phản ứng là có thật", Yang nói.
Mặc dù chuột và con người không giống nhau, nhưng những phát hiện này giúp chúng ta hiểu về cách hoạt động của một con đương tương tự có trong não chúng ta. Chuột học được nhiều nhất thông qua việc nghe, vì vậy, sự tồn tại của kết nối từ các hạch hạnh nhân bên đến bộ phận xử lý âm thanh ở não là hợp lý. Trong khi đó, con người tiếp nhận thông tin về mặt thị giác nhiều hơn chuột, và các nghiên cứu trên khỉ cũng cho thấy có một con đường nối từ hạch hạnh nhân bên đến vỏ não thị giác. Tuy nhiên, cho đến hiện tại vẫn chưa có nghiên cứu nào tìm hiểu xem con đường này vận hành như thế nào.
"Tôi nghĩ các chức năng của con đường ở chuột cho thấy một con đường tương đương nối với vỏ não thị giác của những con khỉ, có thể có chức năng tương tự, và ức chế con đường đó có thể giúp điều trị các vấn đề này", Yang nhận định.
Phát hiện này "thực sự hấp dẫn" và "đặc biệt ấn tượng bởi nó thực sự có thể thay đổi hành vi đầu vào theo những cách cụ thể", Kay Tye, một nhà thần kinh học tại Viện Công nghệ Massachusetts (Mỹ), cho biết. Biết được điều này có thể giúp chúng tôi phát triển các phương pháp điều trị hữu ích hơn, Tye nói. Ví dụ, một liệu pháp gọi là Kích thích trực tiếp bằng dòng điện một chiều (tCDS), hoạt động bằng cách truyền dòng điện từ các điện cực đặt trên da đầu đến các khu vực cụ thể của não. Liệu pháp này chỉ có thể chạm đến các khu vực gần với bề mặt của não, trong khi hạch hạnh nhân là bộ phận nằm sâu bên trong. Tuy nhiên, vỏ não thính giác lại nằm gần bề mặt não hơn, và do đó, các nghiên cứu về vai trò của nó trong việc hình thành nỗi sợ dễ thực hiện hơn bởi sự hỗ trợ của tCDS và các phương pháp điều trị tương tự.
Một điều đáng tiếc là việc chặn con đường vừa tìm thấy chỉ có thể ngăn ký ức tạm thời. Nghĩa là nó vẫn không hoàn toàn bị xóa, và có thể được tìm thấy trong tương lai. Chính vì lẽ đó, bước tiếp theo của Yang và các cộng sự của mình có thể sẽ là một giải pháp có thể xóa đi những ký ức không mong muốn của bản thân.
Tham khảo: The Verge
Quảng cáo
