Với ngành môi trường, quan trắc là một hoạt động then chốt và kết quả quan trắc là một yếu tố quan trọng để xác định, đánh giá hiện trạng và chất lượng của môi truờng; có thể nói hoạt động quan trắc là cơ sở phục vụ công tác quản lý, bảo vệ môi trường. Đối tượng của quan trắc môi trường cũng rất đa dạng, có thể kể đến như: quan trắc không khí (khói bụi, tiếng ồn, lắng đọng axit...), quan trắc nước (nước mặt lục địa, nước mặt ven bờ và biển khơi, nước dưới đất), quan trắc đất, quan trắc phóng xạ, chất thải rắn, đa dạng sinh học... Với thành phần phức tạp, khối lượng thông tin số liệu quan trắc đồ sộ qua các năm, trên thực tế mạng lưới quan trắc hình thành đã lâu song việc kết nối, trao đổi thông tin và điều hành với sự hỗ trợ của công nghệ hiện đại là hoàn toàn chưa có.
Thách thức
Hiện nay, các số liệu quan trắc chủ yếu lưu trữ trong các báo cáo giấy, tệp văn bản và số liệu trong các bảng excel do đó rất khó khăn và tốn thời gian khi tra cứu, khai thác; chưa phát huy được hết các giá trị của các số liệu này; Số liệu thu thập được chưa được đồng bộ, gây khó khăn cho việc khai thác, sử dụng, chưa đủ tin cậy để đánh giá và dự báo môi trường phục vụ cho công tác hoạch định chính sách bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế - xã hội bền vững;
Do chưa được quản lý thống nhất trong một hệ thống cơ sở dữ liệu nên việc phân tích, so sánh đánh giá xu hướng môi trường theo thành phần môi trường, theo vùng lãnh thổ, hoặc theo thời gian rất khó thực hiện. Công nghệ thông tin chưa được ứng dụng mạnh trong mạng quan trắc môi trường để thu thập, quản lý, xử lý, trao đổi và cung cấp thông tin. Chưa có kết nối mạng thông tin giữa các trạm quan trắc môi trường và đầu mối là Tổng cục Môi trường.
Thách thức
Hiện nay, các số liệu quan trắc chủ yếu lưu trữ trong các báo cáo giấy, tệp văn bản và số liệu trong các bảng excel do đó rất khó khăn và tốn thời gian khi tra cứu, khai thác; chưa phát huy được hết các giá trị của các số liệu này; Số liệu thu thập được chưa được đồng bộ, gây khó khăn cho việc khai thác, sử dụng, chưa đủ tin cậy để đánh giá và dự báo môi trường phục vụ cho công tác hoạch định chính sách bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế - xã hội bền vững;
Chưa có quy chế về trao đổi số liệu, thông tin điều tra cơ bản nói chung và quan trắc nói riêng nên dữ liệu thu được là rất lớn, song lại rất phân tán, thậm chí được coi là tài sản riêng. Quan hệ giữa các đơn vị có dữ liệu và người sử dụng dữ liệu không được quy định cụ thể, việc khai thác dữ liệu rất khó khăn, hạn chế hiệu quả sử dụng;
Do chưa được quản lý thống nhất trong một hệ thống cơ sở dữ liệu nên việc phân tích, so sánh đánh giá xu hướng môi trường theo thành phần môi trường, theo vùng lãnh thổ, hoặc theo thời gian rất khó thực hiện. Công nghệ thông tin chưa được ứng dụng mạnh trong mạng quan trắc môi trường để thu thập, quản lý, xử lý, trao đổi và cung cấp thông tin. Chưa có kết nối mạng thông tin giữa các trạm quan trắc môi trường và đầu mối là Tổng cục Môi trường.
Giải pháp
Xây dựng hệ thống thông tin môi trường đầu mạng của Mạng lưới quan trắc môi trường Quốc gia do công ty eKGIS thực hiện đã ứng dụng GIS trong lĩnh vực môi trường đảm bảo quản lý thống nhất, truyền tin thông suốt giữa các trạm quan trắc môi trường với nhau và với trung tâm đầu mối.
Mô hình quan hệ của Trung tâm thông tin môi trường đầu mạng với các thành phần khác trong hệ thống.
eKGIS đã xây dựng, vận hành, khai thác sử dụng Bộ cơ sở dữ liệu Quan trắc môi trường (bao gồm Kho dữ liệu trung tâm - Data Warehouse và các cơ sở dữ liệu thành phần), các phần mềm ứng dụng và Trang thông tin quan trắc nhằm cung cấp thường xuyên, cập nhật các thông tin, dữ liệu cho công tác quản lý, bảo vệ môi trường;
Hình thành và đưa vào thực hiện các quy chế về quản lý, trao đổi thông tin và bảo mật thông tin, các chuẩn thông tin số liệu, làm cơ sở cho việc vận hành, khai thác sử dụng hệ thống;
Tạo lập hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng thông tin số liệu vững chắc để xây dựng ứng dụng và phát triển ổn định, lâu dài hệ thống thông tin đầu mạng phục vụ công tác quản lý số liệu, báo cáo quan trắc;
Tăng cường, nâng cao khả năng tiếp cận với công nghệ cũng như kỹ năng sử dụng thành thạo các ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ thuộc mạng lưới quan trắc tài nguyên và môi trường quốc gia.
Kết quả
Quảng cáo
Với Cổng thông tin được xây dựng, người dùng có thể vận hành các dịch vụ hệ thống (với giới hạn được quy định trong quyền truy nhập của cá nhân đó) tại bất kỳ lúc nào và tại bất cứ đâu. Cung cấp các thông tin quan trắc cho người dùng, các báo cáo thống kê theo các tiêu chí khác nhau giúp cho lãnh đạo có cái nhìn thổng thể về toàn bộ các thông tin quan trắc.
Xây dựng Trung tâm Quan trắc Môi trường trở thành đơn vị đầu mạng thực sự, có khả năng hoạt động, phối hợp và điều hành hiệu quả trong lĩnh vực quản lý, phân tích thông tin, số liệu, cũng như chia sẻ thông tin trong toàn bộ Mạng lưới giữa đầu mạng - Trung tâm Quan trắc Môi trường với các nút mạng - các trạm quan trắc môi trường quốc gia.
