Bước ngoặt của phong trào phản đối phân biệt chủng tộc ở Mỹ là vụ George Floyd, cái này mình tin chắc anh em cũng đã đọc không ít tin tức từ các nguồn nước ngoài đến trong nước, nên xin phép không đề cập thêm, vì nó không mang nhiều giá trị tin tức công nghệ. Cái này mới quan trọng. Sau khi George Floyd mất, Facebook vẫn để những bài viết kích động thù hằn chủng tộc tồn tại trên MXH này tồn tại ngang nhiên. Ngay cả sau khi nhiều người kêu gọi Facebook quản lý chặt chẽ thêm công tác kiểm duyệt lời lẽ của người dùng, Mark Zuckerberg vẫn im lặng một cách đáng quan ngại.
Hệ quả là, những tổ chức như NAACP, Color of Change hay Anti-Defamation League đã kêu gọi nhiều công ty và tập đoàn lớn đang đổ tiền quảng cáo sản phẩm của họ trên Facebook tẩy chay mạng xã hội này bằng cách ngừng quảng cáo. Phong trào này có hẳn một cái hashtag trên Twitter hay nhiều MXH khác là #StopHateforProfit.
Thương hiệu lớn đầu tiên lên tiếng tẩy chay Facebook, ngừng đổ tiền quảng cáo trên MXH này chính là The North Face, với quyết định dừng chạy bài quảng cáo trên cả Facebook lẫn Instagram vào hôm thứ 6 19/6. Steve Lesnard, phó chủ tịch toàn cầu phụ trách marketing của The North Face cho biết, “chúng tôi biết rằng, thông tin sai lệch, nguy hiểm và phân biệt chủng tộc khiến thế giới trở nên bất bình đẳng và không an toàn”. Kế đến là Patagonia, một thương hiệu thời trang khác chỉ vài ngày sau cũng đưa ra quyết định trên Twitter: “Facebook đã thất bại trong việc có những bước đi cần thiết để ngăn chặn những thông tin dối trá mang tính thù hận trên nền tảng này.”
Sau đó một thương hiệu thời trang khác là REI cũng tuyên bố ngừng quảng cáo trên Facebook trong tháng 7, kế tiếp bởi ứng dụng quản lý sức khỏe tâm thần Talkspace, và công ty phát triển phần mềm Braze và công ty thanh toán Fons.
Hệ quả là, những tổ chức như NAACP, Color of Change hay Anti-Defamation League đã kêu gọi nhiều công ty và tập đoàn lớn đang đổ tiền quảng cáo sản phẩm của họ trên Facebook tẩy chay mạng xã hội này bằng cách ngừng quảng cáo. Phong trào này có hẳn một cái hashtag trên Twitter hay nhiều MXH khác là #StopHateforProfit.
Từ Coca-Cola đến Unilever đều tạm ngừng quảng cáo trên Facebook
Thương hiệu lớn đầu tiên lên tiếng tẩy chay Facebook, ngừng đổ tiền quảng cáo trên MXH này chính là The North Face, với quyết định dừng chạy bài quảng cáo trên cả Facebook lẫn Instagram vào hôm thứ 6 19/6. Steve Lesnard, phó chủ tịch toàn cầu phụ trách marketing của The North Face cho biết, “chúng tôi biết rằng, thông tin sai lệch, nguy hiểm và phân biệt chủng tộc khiến thế giới trở nên bất bình đẳng và không an toàn”. Kế đến là Patagonia, một thương hiệu thời trang khác chỉ vài ngày sau cũng đưa ra quyết định trên Twitter: “Facebook đã thất bại trong việc có những bước đi cần thiết để ngăn chặn những thông tin dối trá mang tính thù hận trên nền tảng này.”
Sau đó một thương hiệu thời trang khác là REI cũng tuyên bố ngừng quảng cáo trên Facebook trong tháng 7, kế tiếp bởi ứng dụng quản lý sức khỏe tâm thần Talkspace, và công ty phát triển phần mềm Braze và công ty thanh toán Fons.
Nhưng phải đến hôm thứ 2 vừa rồi một thương hiệu lớn mới tham gia phong trào #StopHateforProfit, đó là hãng kem Ben & Jerry. Kế đến là nhà mạng Verizon sau khi được Anti-Defamation League kêu gọi cũng đã ngừng chạy quảng cáo Facebook. Một thương hiệu lớn khác sản xuất hàng tiêu dùng là tập đoàn Unilever cũng tuyên bố sẽ ngừng quảng cáo trên cả Facebook lẫn Twitter đến tận cuối năm 2020.
Honda chi nhánh Bắc Mỹ cũng tuyên bố dừng quảng cáo Facebook đến hết tháng 7, tiếp theo là hãng sản xuất kẹo chocolate Hershey Co. Cả Coca-Cola cũng tuyên bố ngừng đổ vốn cho quảng cáo trên tất cả các mạng xã hội trong vòng 30 ngày để “cân nhắc lại tiêu chí quảng cáo, qua đó xem xét lại những điều cần sửa.” James Quincey, CEO Coca-Cola trả lời phỏng vấn Adweek: “Không có chỗ cho phân biệt chủng tộc trên thế giới, và càng không có chỗ cho nó trên mạng xã hội,” và cho biết công ty này kỳ vọng “các đối tác mạng xã hội sẽ có trách nhiệm và mức độ minh bạch cao hơn.”
Ngoài những thương hiệu lớn kể trên, tham gia phong trào phản đối Facebook bằng cách dừng chạy quảng cáo phải kể đến những thương hiệu quần áo như Eddie Bauer, Arc’terix, hãng phim Magnolia Pictures, nền tảng làm việc freelance Upwork, công ty phần mềm Limeade, Levi’s Sleeping Giants, Lululemon… Anh em có thể thấy rất nhiều những thương hiệu mà anh em quen thuộc trong danh sách này.
MXH lớn nhất hành tinh mất 56 tỷ USD giá trị vốn hóa
Đến ngày 27/6 vừa rồi, tờ Newsweek đưa tin ngày hôm ấy trên thị trường chứng khoán, Facebook mất 56 tỷ USD giá trị vốn hóa sau khi lần lượt những đối tác lớn về quảng cáo của họ ngừng đổ tiền cho mạng xã hội này để phản đối cách làm việc thờ ơ trước những bài viết thù hằn sắc tộc và phân biệt chủng tộc trên Facebook. Giá cổ phiếu của MXH này trên thị trường chứng khoán giảm 8,3%, dự kiến thứ 2 khi thị trường chứng khoán mở lại, một cổ phiếu của Facebook sẽ có giá 212.5 USD, vào hôm thứ 5 vừa rồi giá trị một cổ phiếu của Facebook là 235 USD.
Theo Adweek, có thể phong trào này thực sự sẽ có kết quả tích cực, khiến Facebook phải xem lại chính sách quản lý ngôn từ của họ đối với những người dùng mạng xã hội. Hiện giờ Facebook đang là thế lực mạng xã hội với tiềm năng quảng cáo sản phẩm và quảng bá hình ảnh thương hiệu mạnh nhất thế giới. Theo eMarketer, họ không chỉ nắm giữ thị phần digital marketing lớn thứ nhì thế giới, mà những nhà quảng cáo còn thường xuyên cho rằng đó là cách rẻ nhất và hiệu quả nhất để hướng tới đối tượng khách hàng tiềm năng. Nói một cách đơn giản, không phải cứ không thích là có thể rời xa Facebook.
Quảng cáo
Tuy nhiên những hành động, hay nói đúng hơn là thiếu đi những hành động mạnh tay để trấn áp luồng thông tin phân biệt chủng tộc trên Facebook đã và đang khiến nhiều công ty suy nghĩ lại. Phong trào phản đối Facebook từ các công ty lớn rất khác với việc vài người quyết định bỏ dùng Facebook, gỡ app khỏi điện thoại, vì nó đánh trực tiếp đến doanh thu và túi tiền của MXH lớn nhất hành tinh.
Về phần Facebook, Carolyn Everson, phó chủ tịch thương mại toàn cầu của Facebook cho rằng chỉ có một số “rất ít ỏi” trong tổng số 8 triệu đơn vị quảng cáo trên Facebook đang tẩy chay họ. Nhưng cô Everson vẫn cho biết rằng Facebook tôn trọng quyết định của các thương hiệu lớn, và Facebook vẫn sẽ “tập trung gỡ bỏ những từ ngữ phân biệt chủng tộc trên mạng xã hội”.
Zuckerberg mất 7 tỷ USD tài sản
Cũng trong ngày 27/6, Bloomberg đưa tin Mark Zuckerberg mất 7 tỷ USD tài sản khi giá cổ phiếu của Facebook giảm 8,3%, hệ quả của phong trào phản đối MXH này từ các thương hiệu lớn được kể tên ở trên đây. Hệ quả là tổng tài sản của Zuckerberg tính đến thời điểm thứ 6 tuần trước là 82.3 tỷ USD, khiến cho vị CEO của Facebook tụt xuống hạng 4 trong bảng xếp hạng những người giàu nhất hành tinh Bloomberg Billionaires Index, xếp sau Bernand Arnault, chủ tịch tập đoàn LVMH Moët Hennessy, chủ quản những thương hiệu lớn như Louis Vuitton, Hublot hay Guerlain.
Tuy nhiên, CNN có những phân tích khá toàn diện về phong trào phản đối này từ các tập đoàn lớn. Theo cây viết Brian Fung, dù đúng là phong trào phản đối Facebook đang khiến mạng xã hội này bớt cảm thấy vô đối trong mảng truyền thông số, nhưng thứ quan trọng lại chưa đạt được. Đó là tạo ra áp lực khiến cho Mark Zuckerberg phải đưa ra những quyết định thay đổi tình hình hiện tại về phân biệt chủng tộc trên mạng xã hội này.
Quảng cáo
Tuần trước, Facebook đã có một cuộc trao đổi với các nhà quảng cáo, và bản thân Mark Zuckerberg cũng tuyên bố chính thức rằng họ hứa sẽ cấm những quảng cáo mang ngôn từ kích thích thù hằn chủng tộc, và quản lý sát sao hơn từ ngữ của các chính trị gia. Nhưng Zuckerberg, trong tuyên bố dài 11 phút đồng hồ, lại không đề cập một chút gì đến phong trào tẩy chay Facebook của những thương hiệu lớn đang diễn ra. Theo Fung, Facebook có thể rơi vào thế khó, nhưng Zuckerberg thì không.
Chiến dịch tẩy chay Facebook có vẻ mang âm hương rất giống với những gì diễn ra với phong trào phản đối YouTube vào năm 2017. Khi ấy, những thương hiệu lớn cũng tỏ ra lo ngại với việc sản phẩm của họ được chèn quảng cáo vào những video clip với nội dung phân biệt chủng tộc. Theo nhiều chuyên gia marketing, chiến dịch vào năm 2017 đã khiến YouTube đưa ra không ít những thay đổi mang tính tích cực đối với nền tảng chia sẻ video trực tuyến.
Nhưng còn đối với Facebook, mọi thứ phức tạp hơn như vậy. MXH này đứng đầu là một vị CEO toàn quyền quyết định, kiểm soát được toàn bộ công ty mà không một cổ đông nào có thể bỏ phiếu phế truất ngôi vị. Bản thân mô hình quyền lực của công ty như thế cũng có thể sẽ khiến chiến dịch phản đối MXH này không tạo ra được những thay đổi cần thiết, khi không đánh được vào điểm yếu của Zuckerberg. Facebook có thể không dám lờ đi những sự phản đối và tẩy chay từ chính những đơn vị đem tiền về cho họ, nhưng Zuckerberg thì hoàn toàn có thể. Laura Martin, nhà phân tích thị trường của Needham & Co. cho rằng: “Disney không làm được như thế, thậm chí Apple cũng chẳng làm được như thế. Họ có ủy ban điều hành nhất cử nhất động của công ty. Nếu Facebook là một công ty được một ủy ban điều hành, họ sẽ phải phản ứng lại, vì khi ấy ban quản trị sẽ đe dọa sa thải CEO để bảo vệ doanh thu. Facebook không có chuyện đó xảy ra.”
Dù mất tới hơn 56 tỷ USD giá trị, CEO mất 7 tỷ USD tài sản, nhưng tác động sau cùng và quan trọng nhất của phong trào tẩy chay Facebook từ các hãng lớn vẫn còn ẩn chứa quá nhiều câu hỏi. Nguyên nhân là số lượng những thương hiệu tẩy chay Facebook thực sự vẫn còn quá ít, và họ không có sự đoàn kết để cùng “đánh” Facebook đúng thời điểm, mạnh ai nấy tuyên bố. Và thậm chí chính bản thân đại dịch COVID-19 đang diễn ra cũng khiến những tác động về mặt doanh thu tới Facebook trở nên không rõ ràng, rất khó để liên kết trực tiếp phong trào này tới những tác động tới doanh thu của Facebook. Sẽ phải chờ tới tận quý III, khi Facebook công bố báo cáo tài chính, thì các nhà phân tích mới có thể đưa ra những kết luận chính xác nhất về phong trào tẩy chay Facebook của các thương hiệu hàng tiêu dùng lớn được.
