Người Akkad, người Hy Lạp, người La Mã và người Mỹ có một điểm chung là tất cả họ đều có mũ bảo hiểm chiến đấu để đội trong các cuộc chiến. Phần đầu là vũ khí quan trọng nhất của một chiến binh nên rất cần được bảo vệ, một số ví dụ sớm nhất về mũ bảo hiểm đã có từ khoảng năm 3.000 TCN và được làm từ lớp da cứng của cá sấu. Trong suốt hàng ngàn năm, mũ bảo hiểm đã có những bước tiến lớn về công nghệ và tối ưu về trọng lượng, từ những chiếc mũ nặng nề và bí bách thời cổ đại đến một hệ thống tối tân hỗ trợ thực tế tăng cường của ngày nay.
Người Hy Lạp đã phát triển loại mũ bảo hiểm kiểu Corinth cổ điển cho lính bộ binh của họ. Những chiếc mũ này thường được làm từ một miếng đồng duy nhất và có thể làm chệch hướng hầu hết các mũi tên thời đó. Mũ này có nhược điểm là cản trở tầm nhìn của chiến binh, nhưng sự đánh đổi này vẫn rất cần thiết.
Mũ bảo hiểm Corinth của người Hy Lạp cổ.
Hàng loạt mũ bảo hiểm bằng sắt đã được sản xuất khi Đế chế La Mã trỗi dậy. Chúng được gọi là mũ bảo hiểm Galea, chỉ nặng nửa kg nhưng trang bị lớp đệm bên trong tốt hơn và cải thiện tầm nhìn.
Mũ bảo hiểm thời cổ và trung đại
Người Hy Lạp đã phát triển loại mũ bảo hiểm kiểu Corinth cổ điển cho lính bộ binh của họ. Những chiếc mũ này thường được làm từ một miếng đồng duy nhất và có thể làm chệch hướng hầu hết các mũi tên thời đó. Mũ này có nhược điểm là cản trở tầm nhìn của chiến binh, nhưng sự đánh đổi này vẫn rất cần thiết.
Mũ bảo hiểm Corinth của người Hy Lạp cổ.
Hàng loạt mũ bảo hiểm bằng sắt đã được sản xuất khi Đế chế La Mã trỗi dậy. Chúng được gọi là mũ bảo hiểm Galea, chỉ nặng nửa kg nhưng trang bị lớp đệm bên trong tốt hơn và cải thiện tầm nhìn.
Mũ Galea với bờm trang trí trên đỉnh, thể hiện tính nghệ sĩ của người La Mã ngay cả trong chiến đấu.
Từ thời Trung cổ trở đi, mũ bảo hiểm Nasal hình chóp nhọn ra đời và là một biểu tượng của người Norman từ thế kỷ thứ chín đến khoảng thế kỷ thứ mười hai. Thường được làm từ các lớp sắt, loại mũ này có thể nặng tới 2,7 kg. Nhưng vì nó có thể được đội trùm bên trên một lớp giáp bảo vệ đầu, cổ và vai làm từ các vòng kim loại nên vẫn đem lại khả năng bảo vệ tốt.
Mũ Nasal (trái) và mũ Aventail (phải), loại mũ bảo hiểm tích hợp phần chóp nón và lưới kim loại với nhau, là bước trung gian giữa mũ Nasal và mũ khép kín.
Sau đó, mũ bảo hiểm Nasal nhường chỗ cho mũ bảo hiểm khép kín của giới hiệp sĩ cho đến thế kỷ 16. Những chiếc mũ bảo hiểm này sẽ bao bọc hoàn toàn phần đầu, mang lại khả năng bảo vệ tốt hơn nhưng tất nhiên bị hạn chế nghiêm trọng về tầm nhìn và gây khó thở do không khí không lưu thông tốt. Việc sử dụng sắt, thép và đồng trong chế tạo khiến chúng có độ bền cực cao. Đặc biệt, một số loại mũ từ châu Á cùng thời cũng được thiết kế theo hình mẫu tương tự.
Mũ khép kín.
Mũ bảo hiểm thời nhà Nguyên.
Quảng cáo
Bước phát triển trong thế kỷ 20
Thế chiến thứ nhất bùng nổ vào năm 1914 đã chứng kiến hàng triệu binh sĩ đội mũ bảo hiểm bằng kim loại, khi mà sự khốc liệt của cuộc chiến đòi hỏi một sự bảo vệ tốt hơn. Lúc này người Pháp có mũ bảo hiểm Adrian và người Đức có mũ bảo hiểm Stahlhelm, còn người Anh và người Mỹ sẽ sử dụng mũ bảo hiểm M1917, hay còn được gọi là mũ bảo hiểm Tommy hoặc Brodie. Mũ Tommy được làm từ một mảnh thép có hình tô súp và chỉ nặng nửa kg, nhưng chỉ bảo vệ được nửa đầu.
Mũ Adrian (trái) và Stahlhelm (phải).
Trong Thế chiến II, quân đội Mỹ đưa vào sử dụng mũ bảo hiểm M1. Mũ này bao gồm lớp vỏ bên ngoài làm bằng thép pha mangan Hanfield và một hệ thống dây đeo gắn bên trong. Nó nặng 1,3 kg và giúp bảo vệ đầu, hai thái dương và cổ - cải thiện đáng kể so với mũ Tommy. M1 đã được dùng cho đến tận thập niên 1980.
Mũ Tommy (trái) và M1 (phải).
Quảng cáo
Các vật liệu tổng hợp, nhẹ như Kevlar (một loại sợi tổng hợp bền và chịu nhiệt), với khả năng bảo vệ đầu được cải thiện, đã đưa đến sự ra đời của Mũ bảo hiểm PASGT (Personnel Armor System for Ground Troops) dành cho bộ binh. PASGT nặng từ 1,4 đến 1,9 kg và sử dụng hệ thống đệm có thể điều chỉnh từ bên trong để tạo sự thoải mái. PAST là lần đầu tiên mũ bảo hiểm được định nghĩa như một hệ thống.
Mũ PASGT (trái) thường được dùng trong Cuộc chiến Vùng Vịnh và MICH (phải).
PASGT được thay thế bằng Mũ bảo hiểm Liên lạc Tích hợp dạng Mô-đun (Modular Integrated Communications Helmet, hay MICH), còn được gọi là Mũ bảo hiểm Tác chiến Tiên tiến (ACH). Mũ MICH/ACH chỉ nặng 1,6 kg, vừa vặn hơn và bảo vệ đầu tốt hơn nhờ những tiến bộ trong vật liệu Kevlar. Mũ được tích hợp các thiết bị liên lạc và có thể được trang bị cả tính năng nhìn ban đêm. Còn Mũ bảo hiểm Tác chiến Nâng cao (ECH) được cải thiện khả năng bảo vệ so với những loại mũ tiền nhiệm trong khi vẫn duy trì trọng lượng tương tự.
Mũ ECH.
Tương lai của mũ bảo hiểm
Mũ bảo hiểm chiến đấu đã được cải tiến vượt bậc kể từ Thế chiến I, nhưng bước đi tiếp theo vẫn là một câu hỏi và quân đội Mỹ đã tìm cách giải quyết vấn đề bằng việc thành lập chương trình HEaDS-UP vào năm 2009. Kết quả là sự ra đời của loại mũ mang tên Hệ thống Bảo vệ đầu Tích hợp Thế hệ tiếp theo (NG-IHPS).
NG-IHPS, theo Giám đốc Sản phẩm Ken Elgort, là một “nền tảng được chế tạo có mục đích để tích hợp với các thiết bị hỗ trợ binh sĩ trong hiện tại lẫn tương lai.” Mũ bảo hiểm cung cấp nhiều hệ thống từ tăng cường thị giác đến tăng khả năng bảo vệ thính giác và tầm nhìn ban đêm được nâng cao, đồng thời nhẹ hơn 40% so với ACH. Có 2.000 chiếc mũ đã được cung cấp cho các đơn vị Lục quân đầu tiên vào tháng 2/2024, nhà sản xuất Avon Protection còn có hợp đồng cung cấp hơn 190.000 mũ cho đến tháng 9/2028.
Mũ NG-IHPS.
Các mũ bảo hiểm tiên tiến của tương lai sẽ có màn hình HUD được tích hợp công nghệ thực tế tăng cường (AR) để binh sĩ có thể đưa ra quyết định tốt hơn theo thời gian thực. Công nghệ mới này được phát triển từ năm 2017, nhằm cung cấp cho binh lính các lộ trình tối ưu để đi đến mục tiêu, sắp xếp dữ liệu theo thứ tự ưu tiên, lập kế hoạch nhiệm vụ và giúp người đội nhận diện rõ các mối đe dọa.
Những chiếc mũ tương lai này cũng cần phải dung hòa giữa trọng lượng với chức năng. Vì vậy các vật liệu mới có trọng lượng nhẹ như nhựa nhiệt dẻo và copolyme có thể đem lại khả năng bảo vệ trước các loại đạn hoặc vụ nổ sẽ được đưa vào sử dụng. Cùng với các loại khí tài khác, mũ bảo hiểm chiến đấu sẽ tiếp tục phát triển cho các nhiệm vụ hiện tại cũng như tương lai.
Theo [1], [2].
