Windows 10 có lẽ là sản phẩm phần mềm đáng trông đợi nhất năm 2015, hệ điều hành con cưng mới của Microsoft đang rất được mong chờ. Microsoft hứa hẹn mang đến bản nâng cấp lớn nhất, hoàn chỉnh nhất chưa từng có cho Windows.
Windows 10 sẽ có mặt trên nhiều nền tảng phần cứng từ máy tính bàn, laptop, tablet đến smartphone. Trong đó, Windows 10 for phones hay Windows Mobile 10 có thể sẽ là tên hệ điều hành chạy trên smartphone của bạn. Trước khi biết chính xác tên gọi của Windows 10 trên smartphone, hãy tạm gọi nó là Windows 10 for phones, cái tên đang được dùng rộng rãi trong cộng đồng công nghệ. Trong bài tôi sẽ chỉ dùng “Windows 10” cho gọn.
1. Những thay đổi về giao diện
Đầu tiên hãy nói về giao diện, thành phần có sức hấp dẫn nhất ở bất kì sản phẩm nào. Nhìn sơ qua, Windows 10 trông khá quen thuộc so với Windows Phone 8 nhờ giao diện các ô vuông. Phần Settings và Action Center được thiết kế lại dựa trên phiên bản Windows cho máy tính. Mục đích của thiết kế này có lẽ là giúp người dùng có thể dễ dàng kiểm soát hệ thống nếu họ sử dụng nhiều thiết bị Windows khác nhau.
Windows 10 sẽ có mặt trên nhiều nền tảng phần cứng từ máy tính bàn, laptop, tablet đến smartphone. Trong đó, Windows 10 for phones hay Windows Mobile 10 có thể sẽ là tên hệ điều hành chạy trên smartphone của bạn. Trước khi biết chính xác tên gọi của Windows 10 trên smartphone, hãy tạm gọi nó là Windows 10 for phones, cái tên đang được dùng rộng rãi trong cộng đồng công nghệ. Trong bài tôi sẽ chỉ dùng “Windows 10” cho gọn.
1. Những thay đổi về giao diện
Đầu tiên hãy nói về giao diện, thành phần có sức hấp dẫn nhất ở bất kì sản phẩm nào. Nhìn sơ qua, Windows 10 trông khá quen thuộc so với Windows Phone 8 nhờ giao diện các ô vuông. Phần Settings và Action Center được thiết kế lại dựa trên phiên bản Windows cho máy tính. Mục đích của thiết kế này có lẽ là giúp người dùng có thể dễ dàng kiểm soát hệ thống nếu họ sử dụng nhiều thiết bị Windows khác nhau.
Ở phiên bản Technical Preview hiện tại, không có tùy chọn hình nền hiển thị bên trong các ô vuông như Windows Phone 8.1. Microsoft cho biết họ sẽ mang tùy chọn này trở lại trên Windows 10 cũng như tùy chọn cổ điển nhất là không dùng hình nền.
Windows 10 hỗ trợ thêm kích cỡ ô vuông 4x2 và 4x4 hơi bị “khổng lồ”. Để tận dụng hết kích cỡ 4x4, các lập trình viên sẽ phải chỉnh sửa lại ứng dụng nên chắc chắn ở thời điểm ra mắt, không phải ứng dụng nào cũng lung linh ở kích thước này.
Action Center trông không có nhiều thay đổi lắm cho với Windows Phone 8.1. Điểm khác biệt là bạn có thể lựa chọn ứng dụng nào được và không được phép gởi thông báo lên trên đây.
Mục Cài đặt (Settings) giờ đây đã được thêm các biểu tượng dễ nhận biết hơn rất nhiều. Vì theo đuổi quá mức triết lí thiết kế phẳng mà Microsoft đã loại bỏ các biểu tượng này từ sau phiên bản Windows Phone 7. Nay chúng đã trở lại và Settings trên Windows 10 trở nên trực quan hơn. Cách bố trí và màu sắc tương đồng với phiên bản Windows 10 cho máy tính.
2. Những thay đổi về phần mềm và tính năng
Smartphone Lumia chạy Windows Phone hay được nhắc tới với ứng dụng camera khá xịn. Người dùng smartphone Windows Phone của hãng khác thì không được ưu ái như vậy.
Quảng cáo
Một tin không thể vui hơn với người dùng Windows 10 tương lai đó là Microsoft quyết định thay thế ứng dụng camera mặc định khá nghèo nàn tính năng của Windows Phone 8 bằng ứng dụng Nokia Lumia Camera đang có trên dòng Lumia hiện tại.
Người dùng smartphone Windows 10 sẽ được tận hưởng những tính năng, tùy chọn chụp ảnh nâng cao đầy đủ từ Lumia. Dù bạn dùng Windows 10 trên smartphone của hãng nào đi nữa thì cũng không còn phải ganh tỵ với bạn bè Lumia khi nói đến khả năng chụp ảnh. Ngoài ra, camera sẽ được tích hợp khả năng chụp HDR.
Tương tự Nokia Lumia Camera, Nokia HERE Maps chính thức thay thế bản đồ Bing Maps trở thành công cụ dẫn đường trên trên Windows 10. Đến nay HERE Maps vẫn thể hiện ưu thế với khả năng dẫn đường offline nhờ vào bộ cơ sở dữ liệu bản đồ vài mươi GB có thể được lưu trong điện thoại.
Tập tin hình ảnh và âm nhạc trên smartphone Windows 10 được quản lí thông qua những ứng dụng mới, hỗ trợ đồng bộ tức thời qua hệ thống đám mây OneDrive giữa tất cả các thiết bị chạy Windows.
Microsoft giới thiệu ứng dụng quản lý hình ảnh Photos và quản lý âm nhạc có tên Music được tích hợp sâu hơn vào kho lưu trữ trực tuyến OneDrive. Với công nghệ này, bạn sẽ luôn có thể mang bên mình tất cả những hình ảnh kỉ niệm quý giá cũng như toàn bộ bộ sưu tập âm thanh để tận hưởng mọi lúc mọi nơi.
Quảng cáo
Dù mang tiếng “chung một nhà” Microsoft, Windows Phone 8 vẫn chưa có được bộ ứng dụng Office tốt đúng nghĩa. Điều đó sẽ thay đổi khi lên Windows 10.
Cách đây ít lâu khi Microsoft tung ra phiên bản Office cho Android và iOS, họ đã bị chỉ trích khá mạnh vì chăm lo cho “con nhà người ta” mà bỏ quên “đồ nhà”. Sau đó người phát ngôn của hãng cho biết Office cho Windows Phone cũng sẽ được lên đời không lâu nữa. Có lẽ thời điểm ra mắt chính thức Windows 10 sẽ là lúc lời hứa được hiện thực hóa trọn vẹn.
Cùng với các ứng dụng quản lí Photos và Music, bộ Office nằm trong chiến lược Universal của Microsoft. Các ứng dụng này sẽ được phát triển đặc biệt, mang phong cách giống với thiết kế trên máy tính nhưng được tối ưu cho màn hình nhỏ của thiết bị cảm ứng dưới 8 inch. Các tập tin Office cũng được đồng bộ trực tuyến ngay lập tức thông qua OneDrive.
Bàn phím của Windows 10 mạnh mẽ hơn. Ngoài tính năng nhập liệu bằng giọng nói và tiên đoán từ được cải tiến, giờ đây bạn có thể thay đổi kích thước của bàn phím cũng như kéo nó đến bất kì vị trí nào mình muốn. Tính năng mới này mang đến trải nghiệm gõ phím linh hoạt và thoải mái hơn rất nhiều.
Bàn phím hỗ trợ đề xuất ra các biểu tượng cảm xúc hay biểu tượng vui thay vì chữ. Bạn cũng có thể chuyển đổi ngay lập tức giữa nhắn tin SMS thông thường và nhắn tin qua Skype mà không cần phải chuyển ứng dụng với tính năng có tên in-line messaging.
Điểm mới khác là sự xuất hiện của một chấm nhỏ trên bàn phím. Nó đóng vai trò như một trackpoint hỗ trợ di chuyển con trỏ khi đang nhập liệu. Trackpoint sẽ đặc biệt hữu ích trên thiết bị màn hình nhỏ, bạn có thể di chuyển con trỏ thoải mái mà không lo ngón tay to che hết màn hình.
Chiến lược thống nhất trải nghiệm trên nhiều thiết bị đầy tham vọng của Microsoft bắt đầu từ các ứng dụng Universal. Như đã nói ở trên, các ứng dụng nhóm này có giao diện giống nhau trên nhiều phiên bản Windows 10 và được tối ưu cho thao tác cảm ứng.
Ngoài Universal, Windows 10 cho phép đồng bộ theo thời gian thực những thông báo từ các ứng dụng. Ví dụ nếu bạn dùng smartphone và máy tính chạy Windows 10, khi có một tin nhắn được gởi đến smartphone, bạn sẽ thấy nó xuất hiện trên máy tính. Bạn cũng có thể tương tác với các thông báo (chọn bỏ qua, xóa đi hay trả lời tin nhắn...) ngay lập tức bằng máy tính.
3. Những công nghệ liên quan khác
Microsoft khai tử Internet Explorer, trình duyệt lão làng của thế giới Internet đồng thời giới thiệu một trình duyệt mới đến từ dự án Spartan. Trình duyệt web vốn là thế mạnh của Windows Phone 8, không rõ trình duyệt có tiếp nối và phát huy được thế mạnh mà người tiền nhiệm để lại. Quan trong không phải cái tên mà là khả năng của trình duyệt.
“Huyền thoại” Bill Gates đã không còn vướng bận nhiều với công việc và có thể làm mọi điều ông thích từ khi rời khỏi vị trí lãnh đạo Microsoft. Dù vậy có vẻ điều ông thích lúc này là làm việc trong một nhóm bí mật, phát triển một sản phẩm bí mật có tên Personal Agent.
Chia sẻ trên mạng xã hội Reddit, ông cho biết sản phẩm mới có khả năng ghi nhớ toàn bộ hoạt động của người dùng, qua đó giúp họ tìm lại những thứ họ quan tâm. Ý tưởng là có thể nhanh chóng cung cấp thông tin mà chủ nhân đã từng tiếp cận trong quá khứ, ngay lập tức, trên tất cả các thiết bị. Có thể cô trợ lí Cortana sẽ sớm được tiếp nhận sản phẩm của Bill Gates.
Liệu chúng ta (có thể) nói lời tạm biệt mật khẩu? Microsoft cho biết Windows 10 hỗ trợ tiêu chuẩn nhận dạng nhanh qua mạng (FIDO) cho phép đăng nhập vào ứng dụng không cần mật khẩu. Theo đó, tất cả các thiết bị chạy Windows 10 có khả năng vô hiệu hóa phần lớn các vụ lừa đảo và dò tìm mật khẩu.
4. Ngày ra mắt chính thức
Dù lần lượt tung ra các phiên bản Windows thử nghiệm Technical Preview (bản thử nghiệm cho smartphone đã có từ đầu tháng 2), Microsoft vẫn chưa công bố cụ thể ngày ra mắt chính thức của Windows 10. Hãng chỉ lấp lửng khả năng sẽ tung ra sản phẩm vào mùa hè này, sớm nhất khoảng đầu tháng 6.
Có vẻ giới công nghệ sẽ có một mùa hè đầy sôi động với Windows 10.