Đỉnh cao và sự sụp đổ của chiếc iPod

Chiếc iPod đã làm thay đổi cái cách mà chúng ta nghe nhạc, đồng thời cũng giúp Apple vươn lên thành thương hiệu công nghệ khổng lồ. Apple đã bán ra hơn 400 triệu chiếc iPod tính từ lúc chiếc máy nghe nhạc này ra mắt vào năm 2001, kèm theo đó còn là doanh số của hơn 35 tỷ bài hát. Tuy nhiên doanh số iPod đang giảm dần trong thập kỷ qua, khiến nó từ một thiết bị cực kỳ phổ biến trở thành thứ mà chẳng mấy ai còn nhắc đến nữa.

Trở lại với thời kỳ đầu của nhạc số là những chiếc đầu CD. Người dùng thường có thói quen rip chiếc CD của mình vào máy tính để nghe cho tiện, bắt nguồn từ sự kém tiện dụng và những lỗi vặt mà các đầu CD hay mắc phải. Apple thấy được cơ hội đó và nhanh chóng tung ra một chiếc máy nghe nhạc với lời hứa "cho phép bạn mang theo thư viện nhạc đến bất cứ đâu, nghe nhạc bất kỳ lúc nào". Kết quả là chiếc iPod đầu tiên được ra đời vào ngày 23/10/2001.



Chiếc iPod được trang bị bộ nhớ trong 5GB và bán với giá $399. Nó được hứa hẹn có khả năng lưu trữ khoảng 1.000 bài hát với kích thước vừa vặn để bỏ túi. So với mặt bằng thiết bị hiện nay thì cấu hình và mức giá này thật nực cười, tuy nhiên vào thời điểm đó chiếc iPod giống như một sản phẩm "tối thượng" với hiệu năng làm việc và độ tiện dụng hơn hẳn những thiết bị khác. Thiết kế bánh xoay scroll-wheel cùng bộ nhớ "khủng khiếp" để chép nhạc (chỉ tính vào thời điểm năm 2001 thôi nhé) chính là những ưu điểm vượt trội của iPod mà các đối thủ phải khao khát.

https://www.businessinsider.com/rise-and-fall-apple-ipod-2020-1?utm_campaign=sf-insider-design&utm_medium=social&utm_source=facebook.com&fbclid=IwAR1FhH69ZSxzRc6TsT8M9wb5HWmv2IZIrFL8xaqxUzXFYM9gpeftcryuN9w&jwsource=cl

The rise and fall of the iPod

The iPod went from being Apple's hit product to being basically nonexistent, with only the latest iPod touch launch in 2019.

businessinsider.com

Ban đầu chiếc iPod vẫn nhận được những đánh giá không mấy thiện cảm từ giới phê bình, chủ yếu là từ mức giá cao và tính năng còn giới hạn. Tờ New York Times lấy nguyên văn đánh giá từ một nhà phân tích rằng chiếc iPod "là một thêm thắt khá tốt cho người dùng Macintosh nhưng chẳng tạo nên khác biệt nào đối với người dùng Windows".



Chiếc iPod thực ra vẫn có một ưu điểm mà ai cũng phải công nhận: Đó là nó rất dễ sử dụng. Trong thời điểm năm 2001, một chiếc máy nghe nhạc với thiết kế đẹp và nhỏ gọn, có bộ nhớ lưu trữ tốt và còn dễ sử dụng nữa thì sẽ có thể tiếp cận được với nhiều tầng lớp người dùng hơn, và đây cũng chính là mục tiêu mà chiếc iPod hướng tới, hay được Apple hướng tới. Sau thành công của iPod, Apple nhanh chóng tung ra thêm iTunes, phần mềm nghe nhạc chuyên nghiệp dành cho máy Mac, và cũng là "cầu nối" giữa máy tính Mac và chiếc iPod.

iTunes cũng có ưu điểm là dễ sử dụng, cùng lúc đó cổng FireWire trên chiếc iPod còn cho phép chép dữ liệu nhanh hơn giao thức USB thông thường. Apple trình làng kho nhạc số iTunes Music Store vào tháng 4/2003, bán hàng trăm nghìn bài hát với giá $0.99/bài. iTunes Music Store bán được khoảng 1 triệu bài hát trong tuần đầu tiên tuy nhiên nó chỉ có trên nền Mac, và để mở rộng thị phần, Apple chính thức tung ra iTunes cho Windows chỉ 6 tháng sau đó.



Với động thái đó, ai cũng có thể dùng chiếc iPod dù sử dụng máy tính Mac hay Windows, và iTunes nhanh chóng bán được 25 triệu bài hát chỉ trong 8 tháng đầu tiên. Doanh số iPod nhờ vậy cũng bùng nổ. Chiếc iPod cũng trở thành thiết kế tiêu chuẩn cho một chiếc máy nghe nhạc di động và rất khó cho các công ty phần cứng đối thủ có thể làm khác đi. Vô hình chung Apple còn đánh vào tâm lý người dùng rằng "nếu bạn đang sử dụng máy iPod và phần mềm iTunes, sao bạn không thử dùng máy Mac?"


Không chỉ người tiêu dùng mà ngành nhạc cũng đánh giá cao iPod do nó có tiềm năng đánh bật những dịch vụ nhạc lậu, như Napster chẳng hạn. iTunes cung cấp cho người dùng một phương pháp mua nhạc an toàn hơn, và cũng không kém phần thuận tiện. Có câu "lấy độc trị độc" và Apple đã làm đúng như thế, và đã thành công: iTunes cho phép người dùng mua nhạc và tải về máy mình nhanh chóng với độ an toàn và tin cậy cao, không như những dịch vụ lậu với chất lượng thượng vàng hạ cám.

Chiếc iPod tiếp tục ra mắt nhiều phiên bản mới như Mini, Shuffle, và Nano với bộ nhớ lưu trữ lớn hơn, nhỏ gọn hơn và cũng có nhiều tính năng hơn, trong đó có khả năng chơi video. Người dùng với thư viện nhạc lớn thì sẽ yêu thích phiên bản iPod Classic, trong khi đó Shuffle lại có thiết kế năng động để "kẹp" lên vạt áo hay dây túi xách. Chiếc iPod dường như phù hợp với bất cứ ai và bất kỳ sở thích nào.

Năm 2007, Apple ra mắt chiếc iPod Touch với màn hình cảm ứng và hỗ trợ cài đặt thêm app, game đồng thời có cả trình duyệt web. Doanh số của chiếc máy này đạt đỉnh điểm với 54.8 triệu máy bán ra vào năm 2008. Các mẩu quảng cáo iPod tràn ngập trên sóng truyền hình và các mặt báo vào những năm 2000. Đây có thể được đánh dấu là thời điểm mà Apple chuyển mình từ một công ty công nghệ sang mảng điện tử cá nhân. Và nếu không có chiếc iPod, ai mà biết được sẽ có chiếc iPhone hay không.



Thành công của chiếc iPod không giữ vững được lâu khi chính Apple lại tiếp tục tung ra một sản phẩm mới kết hợp giữa chiếc iPod, điện thoại và thiết bị truyền thông internet: đó là iPhone. Dễ dàng thấy được rằng nếu bạn có thể có một sản phẩm 3-trong-1 như vậy thì việc gì phải sở hữu từng thứ riêng cho lỉnh kỉnh. Không biết vô tình hay cố ý mà Apple còn gọi app nghe nhạc trên iPhone là "iPod", có thể là để nhấn mạnh sự tương quan giữa chúng với nhau.

Doanh số iPod bắt đầu sụt giảm kể từ năm 2008 trong khi iPhone thì tăng trưởng đến chóng mặt. Tại thời điểm đó Apple vẫn tiếp tục trình làng thêm những mẫu mới cho iPod, nhưng ai cũng có thể thấy được việc chiếc iPod sắp bị "khai tử" là điều tất yếu sẽ xảy ra. Năm 2011 doanh số iPhone chính thức vượt qua iPod và 3 năm sau đó, Apple dừng sản xuất mẫu iPod Classic. Thời điểm này iPod chỉ còn chiếm chưa đầy 2% trong tổng lợi nhuận của Apple.

Cuối cùng vào năm 2017, Apple tiếp tục ngừng sản xuất 2 dòng Nano và Shuffle. Đây là những dòng máy cuối cùng không thể kết nối internet và vì thế không sử dụng được những dịch vụ mạng mà Apple đang chú trọng như App Store, Apple Music hay Apple TV Plus.

Ta có thể thấy được "cái chết" của những thiết bị đơn tính năng như chiếc iPod Classic là điều tất yếu. Giữa một rừng những chiếc laptop, smartphone và tablet có thể làm được hầu như mọi thứ, một thiết bị chỉ có tính năng nghe nhạc trở nên nhỏ bé làm sao. Không như chiếc Apple Watch có thể làm việc đồng hành với chiếc smartphone, chiếc iPod trở nên thừa thãi khi ta có thể nghe nhạc bằng iPhone, và làm được nhiều thứ khác nữa. Chiếc iPod đã không thể tự cứu lấy nó dù bản thân là sản phẩm mang tính "mở đầu".

Sự phát triển của loại hình stream nhạc qua mạng cũng đã khiến cái chết của chiếc iPod đến nhanh hơn. Người dùng hiện nay mua nhạc ngày càng ít đi, đến mức Apple cũng phải thay thế iTunes bằng dịch vụ stream nhạc Apple Music. Hiện tại chiếc iPod chỉ còn được biết đến với mẫu cải tiến iPod Touch 2019 có chip xử lý mạnh hơn và bộ nhớ lưu trữ lớn hơn, tương lai thì chưa biết sẽ như thế nào.



Ở thời điểm hiện tại, chiếc iPod phần nào vẫn phù hợp với một số phân khúc người dùng, ví dụ như cho trẻ em nghe nhạc, hay nghe khi tập gym mà không phải cầm trên tay chiếc smartphone quá to. Tuy nhiên những thiết bị di động mà chúng ta sử dụng hiện nay đã có thể làm được rất nhiều việc, sự tồn tại của chiếc iPod có thể chỉ còn là "cơn hấp hối" mà thôi.