Tiêm kích F-16V (Viper), hay còn có tên là F-16 Block 70/72, là biến thể mới nhất của chiến đấu cơ đa năng thế hệ thứ tư F-16 Fighting Falcon do Lockheed Martin sản xuất. Dù thuộc thế hệ 4, nhưng F-16V vẫn tích hợp đủ các năng lực tiên tiến như một phần trong gói nâng cấp giúp nó tương tác tốt hơn với các tiêm kích thế hệ thứ 5 như F-35 và F-22.
F-16V có thể được triển khai để trấn áp các nhiệm vụ phòng không của đối phương, tác chiến không đối đất và không đối không cũng như các nhiệm vụ ngăn chặn sâu dưới lòng biển và trên mặt biển. Nó cũng có thể thay đổi vai trò nhiệm vụ trên không, phát hiện và theo dõi các mục tiêu khó tìm thấy, cấp thiết về thời gian trong mọi điều kiện thời tiết. Nó cũng giảm được chi phí hoạt động cho người sử dụng.
Phi đội F-16V được nâng cấp liên tục để nâng cao năng lực và độ hiệu quả trong các tình huống tác chiến phức tạp. Phi đội F-16 sẽ hoạt động cho đến tận năm 2060 hay thậm chí còn xa hơn nhờ các cuộc nâng cấp liên tục về cấu trúc và năng lực của F-16V.
F-16V tại Greenville, bang Nam Carolina.
F-16V có thể được triển khai để trấn áp các nhiệm vụ phòng không của đối phương, tác chiến không đối đất và không đối không cũng như các nhiệm vụ ngăn chặn sâu dưới lòng biển và trên mặt biển. Nó cũng có thể thay đổi vai trò nhiệm vụ trên không, phát hiện và theo dõi các mục tiêu khó tìm thấy, cấp thiết về thời gian trong mọi điều kiện thời tiết. Nó cũng giảm được chi phí hoạt động cho người sử dụng.
Phi đội F-16V được nâng cấp liên tục để nâng cao năng lực và độ hiệu quả trong các tình huống tác chiến phức tạp. Phi đội F-16 sẽ hoạt động cho đến tận năm 2060 hay thậm chí còn xa hơn nhờ các cuộc nâng cấp liên tục về cấu trúc và năng lực của F-16V.
F-16V tại Greenville, bang Nam Carolina.
F-16V lần đầu được ra mắt tại Triển lãm Hàng không Singapore hồi tháng 2/2012. Ngoài những máy bay sản xuất mới, các phiên bản F-16 hiện có cũng được nâng cấp nhiều bộ phận. Radar quét mảng điện tử chủ động (AESA) mới trên Viper đã được tích hợp hoàn chỉnh vào tháng 8/2014. Chuyến bay đầu tiên của F-16V được thực hiện tại cơ sở của Lockheed Martin ở Greenville, bang Nam Carolina vào tháng 1/2023.
Buồng lái và hệ thống vũ khí của tiêm kích Viper
Buồng lái trang bị màn hình điện tử tiên tiến của F-16V là sự kết hợp giữa một máy tính nhiệm vụ được nâng cấp và một hệ thống điện tử hàng không khá hiện đại. Chúng bao gồm màn hình màu đa chức năng, màn hình lớn ở trung tâm với độ phân giải cao (CPD), hệ thống tín hiệu gắn trên mũ bảo hiểm và đường truyền dữ liệu có băng thông lớn, tốc độ cao.
Màn hình CPD nâng cao nhận thức tình huống của phi hành đoàn bằng cách hỗ trợ chụp ảnh và xử lý dữ liệu an toàn của chuyến bay theo thời gian thực. F-16 Viper cũng được trang bị chương trình phát tín hiệu hình ảnh được nâng cấp và có thể lập trình được. Nó còn có mạng liên kết dữ liệu chiến trường Link-16 (thường được các nước NATO sử dụng), hệ thống nhận dạng bạn-thù (IFF) và liên lạc vô tuyến ở 3 dải tần số từ cao (HF), rất cao (VHF) đến siêu cao (UHF).
Buồng lái của F-16 Viper.
Máy tính nhiệm vụ của F-16V có hiệu năng cao, đem lại hiệu suất tính toán cao hơn cho các hệ thống vũ khí và điện tử hàng không. Đồng thời đem lại khả năng nhận biết tình huống và hiệu suất tấn công không đối không được cải thiện, bên cạnh khả năng nhắm mục tiêu chính xác.
Kiến trúc máy tính dựa trên công nghệ truyền dẫn ethernet gigabit, cho phép điều khiển các màn hình tác chiến điện tử (EW) và hệ thống điện tử hàng không của máy bay.
Chiến đấu cơ tiên tiến này cũng được trang bị hệ thống định vị GPS chính xác và hệ thống tránh va chạm với mặt đất tự động. Chúng cung cấp cho phi công các cảnh báo về một cuộc va chạm sắp xảy ra với mặt đất hoặc trong trường hợp phi công không phản ứng với các tín hiệu thị giác, nó có thể tự điều khiển luôn máy bay để tránh va chạm.
Quảng cáo
Phi công lái tiêm kích Viper với mũ bảo hiểm có gắn hệ thống tín hiệu.Tiêm kích Viper có ghế phóng US18E của Martin-Baker đem lại khả năng thoát hiểm đạt chuẩn của các tiêm kích thế hệ 5. Ghế có thiết kế kiểu mô-đun giúp dễ bảo trì và chi phí thấp. Nó bao gồm một bộ tuần tự điện tử Martin-Baker, thiết bị bảo vệ cổ và đệm tựa đầu với một dù thoát hiểm IGQ 6000 có đường kính lớn.
F-16V có thể được trang bị nhiều loại tên lửa không đối không (AAM), bao gồm các tên lửa AAM tầm ngắn AIM-9 Sidewinder, Magic II và ASRAAM; nó còn có các tên lửa tầm trung AIM-7, Sky Flash và AIM-120. Ngoài ra các tên lửa AAM hồng ngoại, tầm nhìn xa như AIM-9X, Python IV, AIM-132 ASRAAM và IRIS-T cũng có sẵn.
F-16V còn hỗ trợ tích hợp các tên lửa chống hạm AGM-119/AGM-84/AGM-65G lẫn tên lửa chiến thuật không đối đất AGM-65 Maverick, cũng như bom dẫn đường bằng laser Paveway, bom GBU-15 và hệ thống vũ khí WCMD (một loại tương tự bom chùm).
Radar APG-83 AESA của F-16V cho phép nhắm mục tiêu trong mọi loại thời tiết và đem lại khả năng phát hiện và chụp ảnh các mục tiêu trên đất liền với độ phân giải cao. Radar mảng pha này cho phép áp dụng đồng thời các chế độ tấn công không đối không và không đối đất.
Quảng cáo
Chiếc F-16 Viper của Không quân Slovakia, tháng 11/2023.
F-16V trang bị một động cơ phản lực Pratt & Whitney F100-PW-229 hoặc một động cơ phản lực General Electric F110-GE-129. F100-PW-229 có lực đẩy 129,4 kN, còn F110-GE-129 tạo ra lực đẩy tới 131,22 kN, giúp đạt tốc độ tối đa Mach 2 (2.469 km/giờ) và phạm vi bay 3.222 km.
Một số nước đang sử dụng F-16V
Không quân Mỹ (USAF) đã trao hợp đồng mua bán vũ khí nước ngoài (FMS) cho Lockheed Martin để nâng cấp 134 máy bay F-16 lên phiên bản F-16V hồi tháng 11/2016. Ngoài ra Lockheed Martin còn nhận được hợp đồng trị giá 1,12 tỷ USD từ Chính phủ Mỹ để phát triển 16 máy bay F-16V cho Không quân Bahrain vào tháng 6/2018, Bahrain là khách hàng đầu tiên nhận phiên bản mới của F-16. Chiếc F-16V đầu tiên đã được giao cho Bahrain vào tháng 3/2023.
F-16V của Không quân Hoàng gia Bahrain.
Cơ quan Hợp tác An ninh Quốc phòng (DSCA) đã phê duyệt thương vụ bán 8 máy bay chiến đấu F-16 Viper cho Bulgaria trị giá 1,67 tỷ USD. Vào tháng 6/2021, DSCA phê duyệt tiếp việc bán máy bay F-16V và các thiết bị liên quan với chi phí ước tính là 2,43 tỷ USD cho Philippines.
Hy Lạp đã nhận được lô F-16V đầu tiên cho Không quân nước này vào tháng 9/2022. Đến tháng 8/2023, nước này nhận được chiếc tiêm kích F-16V thứ 10 của mình. Tại Đông Âu, hai tiêm kích F-16V đầu tiên đã được bàn giao cho Slovakia vào tháng 1/2024.
Các nhà thầu tham gia chính
Tháng 3/2021, Lockheed Martin đã ký hợp đồng với L3Harris Technologies để phát triển hệ thống tác chiến điện tử tiên tiến nhằm bảo vệ F-16 khỏi các mối đe dọa điện tử và radar ngày càng tăng. Lockheed Martin và công ty WZL-2 của Ba Lan cũng ký kết thỏa thuận nhằm cung cấp dịch vụ hỗ trợ liên tục cho các máy bay F-16 của Ba Lan vào tháng 6/2021.
Vào tháng 1/2021, Northrop Grumman đã được USAF chọn để hoàn thiện hệ thống EW, thay thế các hệ thống EW cũ trên phi đội F-16 của họ. Sau đó vào tháng 5/2022, USAF đã ký hợp đồng với Northrop Grumman để phát triển Gói Tác chiến Điện tử Viper Tích hợp AN/ALQ-257 (IVEWS).
Tháng 8/2023, Amentum nhận được hợp đồng trị giá 818 triệu USD để hỗ trợ và hiện đại hóa phi đội F-16 của Hải quân Hoa Kỳ, họ sẽ cung cấp các giải pháp kỹ thuật, bảo trì và hậu cần cho máy bay F-16 đóng tại Trạm Không quân Hải quân Fallon, Nevada.
Lockheed Martin dự kiến giao khoảng 19-21 chiếc trong năm 2024 và số lượng đơn đặt hàng vẫn tiếp tục tăng lên. Sau 50 năm kể từ chuyến bay đầu tiên, rõ ràng tiêm kích F-16 vẫn đang được phát triển không ngừng. Hoạt động thử nghiệm cũng được diễn ra liên tục để đảm bảo Viper luôn dẫn đầu về công nghệ chiến đấu cơ. Bất chấp tuổi đời và chiếc F-35 thế hệ thứ 5 đang nổi lên, sự quan tâm của khách hàng đối với F-16 không hề có dấu hiệu giảm đi.
Theo AT.
