Cụ thể, chính quyền tổng thống Joe Biden đang xem xét hạn chế chuyển giao các trang thiết bị sản xuất chip NAND có nhiều hơn 128-layer cho các công ty làm chip nhớ Trung Quốc trong đó bao gồm YMTC - Tập đoàn công nghệ bộ nhớ Dương Tử, cũng là hãng làm chip nhớ lớn nhất của Trung Quốc. Đây được xem là một nỗ lực nhằm kiềm hãm những tiến bộ của Trung Quốc trong lĩnh vực bán dẫn cũng như để bảo vệ các công ty Mỹ, theo 4 người thạo tin cho biết. Tuy nhiên, câu chuyện đằng sau còn liên quan đến rủi ro an ninh.
Nếu chính sách trên được thông qua thì có thể dẫn đến một lệnh cấm chuyển giao thiết bị sản xuất chip của Mỹ cho các cơ sở sản xuất chip NAND tiên tiến ở Trung Quốc. Điều này cũng sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến các nhà sản xuất chip nhớ Hàn Quốc như Samsung và SK Hynix. Nguồn tin giấu tên cho biết Samsung có 2 nhà máy lớn ở Trung Quốc trong khi SK Hynix cũng đang tiến hành mua lại mảng kinh doanh sản xuất chip nhớ NAND flash của Intel tại Trung Quốc.
Ngoài ra, động thái cũng được cho là nhằm bảo vệ các nhà sản xuất chip nhớ của Mỹ gồm Western Digital và Micron Technology - cả 2 đang chiếm khoảng 1/4 thị phần chip NAND toàn cầu.
Hiện tại vấn đề trên vẫn đang được xem xét, chưa có quy định nào được soạn thảo. Tuy nhiên, có thể thấy quan điểm rộng hơn của Hoa Kỳ về an ninh quốc gia khi lần này đặt các nhà sản xuất chip nhớ Trung Quốc vào tầm ngắm bên cạnh các nhà sản xuất thiết bị viễn thông như Huawei.
Nếu chính sách trên được thông qua thì có thể dẫn đến một lệnh cấm chuyển giao thiết bị sản xuất chip của Mỹ cho các cơ sở sản xuất chip NAND tiên tiến ở Trung Quốc. Điều này cũng sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến các nhà sản xuất chip nhớ Hàn Quốc như Samsung và SK Hynix. Nguồn tin giấu tên cho biết Samsung có 2 nhà máy lớn ở Trung Quốc trong khi SK Hynix cũng đang tiến hành mua lại mảng kinh doanh sản xuất chip nhớ NAND flash của Intel tại Trung Quốc.
Ngoài ra, động thái cũng được cho là nhằm bảo vệ các nhà sản xuất chip nhớ của Mỹ gồm Western Digital và Micron Technology - cả 2 đang chiếm khoảng 1/4 thị phần chip NAND toàn cầu.
Hiện tại vấn đề trên vẫn đang được xem xét, chưa có quy định nào được soạn thảo. Tuy nhiên, có thể thấy quan điểm rộng hơn của Hoa Kỳ về an ninh quốc gia khi lần này đặt các nhà sản xuất chip nhớ Trung Quốc vào tầm ngắm bên cạnh các nhà sản xuất thiết bị viễn thông như Huawei.
YMTC - thế lực sản xuất chip nhớ mới nổi của Trung Quốc
Nhà máy sản xuất chip NAND flash của YMTC tại Vũ Hán.
YMTC - công ty thành lập năm 2016 hiện là thế lực sản xuất mới nổi trong làng chip nhớ NAND flash. Lợi thế của YMTC là mức giá thấp cũng như khả năng mở rộng sản xuất nhanh nhờ được chính phủ Trung Quốc tài trợ (báo cáo từ Nhà Trắng cho biết YMTC đã được tài trợ đến 24 tỷ đô). Vì vậy, YMTC được xem là mối đe dọa trực tiếp đối với Western Digital và Micron Technology, 2 hãng này cũng đang chịu áp lực từ YMTC dù vẫn đang nắm thị phần cao hơn. Theo dữ liệu của công ty tư vấn Yole Intelligence, WD và Micron lần lượt chiếm 13% và 11% sản lượng chip nhớ NAND flash toàn cầu. YMTC hiện đang chiếm 5% nhưng tỉ lệ này cao hơn gần gấp đôi so với một năm trước và có thể đạt 13% vào năm 2027. Về tổng thể, sản lượng chip NAND sản xuất tại Trung Quốc đã tăng hơn 23% trong năm nay từ mức 14% của năm 2019. Trong khi đó, sản lượng ở Hoa Kỳ giảm từ 2,3% xuống 1,6% trong cùng kỳ. Gần như tất cả hoạt động sản xuất chip của các công ty Mỹ đều được thực hiện tại nước ngoài.
Còn tại sao Hoa Kỳ lại muốn các công ty làm chip nhớ Trung Quốc bị "kẹt lại" ở 128-layer? Ngày nay các hãng làm chip nhớ đang sử dụng công nghệ 3D NAND trong đó xếp lớp (layer) các cell nhớ chồng lên nhau và kết nối các lớp cell nhớ theo chiều dọc. Thiết kế này giúp đạt được mật độ lưu trữ cao hơn với diện tích đế chip nhỏ hơn, tốc độ cao hơn, tiêu thụ điện năng thấp hơn nhờ đường đi của dây dẫn ngắn hơn so với 2D NAND. SK Hynix là hãng đầu tiên công bố chip NAND có mật độ 128-layer vào năm 2019 và đến năm ngoái, YMTC đã bắt đầu sản xuất hàng loạt chip nhớ 128-layer - chỉ chưa đầy 1 năm kể từ khi công ty này sản xuất hàng loạt chip nhớ 64-layer.
Mật độ lưu trữ cao hơn tức dung lượng của chip nhớ sẽ lớn hơn. Với dây chuyền sản xuất chip nhớ 128-layer trong tay, YMTC đã rút ngắn dần khoảng cách với các hãng sản xuất chip nhớ hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, 128-layer chưa phải là mật độ cao nhất. Hiện tại, Samsung, SK Hynix đều đang hướng đến mật độ trên 200-layer vào cuối năm nay đầu năm sau, riêng Micron đã công bố thế hệ chip NAND 232-layer. Như vậy không khó để hình dung tác động của việc bị hạn chế về trang thiết bị sản xuất cũng như bị trói buộc ở công nghệ NAND 128-layer đối với các hãng làm chip nhớ Trung Quốc. Nó cũng tương tự như tiến trình vi xử lý, Trung Quốc sẽ phải tìm cách cải tiến nếu không muốn bị tụt hậu về công nghệ, giảm sút về sản lượng và mất lợi thế về chi phí.
Apple mua chip của YMTC và rủi ro an ninh
Apple Store tại Thượng Hải.
Cũng nói về chi phí thì đây là một trong những nguyên nhân khiến Apple đã ký thỏa thuận cung cấp chip nhớ cho iPhone 14 với YMTC tại sự kiện WWDC vừa diễn ra. Forbes đã đăng một bài báo với tựa đề rằng: "Thỏa thuận chip của Apple với YMTC đe đọa đến 24.000 việc làm thu nhập cao tại Mỹ" (Mảng kinh doanh bán dẫn của Hoa Kỳ sử dụng khoảng 250.000 nhân viên, trong đó có khoảng 24.000 người trong lĩnh vực bộ nhớ). Trong bài báo, Forbes nói rằng cũng giống như việc chính phủ Trung Quốc biến Huawei thành kẻ có thể nuốt chửng lĩnh vực thiết bị viễn thông toàn cầu thì YMTC cũng đang được định hướng để phá vỡ thị trường chip nhớ toàn cầu. Đó là lý do mà Bắc Kinh đã chi 24 tỷ đô đầu tư cho YMTC thông qua các quỹ chuyển nhượng thuộc nhà nước để né các quy định của WTO đối với viện trợ nhà nước.
Quảng cáo
Song song với chip logic - được xem là bộ não của thiết bị điện tử thì chip nhớ là cơ sở lưu trữ một lượng lớn dữ liệu và là một thành phần thiết yếu của mọi thiết bị. 2 lĩnh vực này chiếm hơn một nửa tổng thị trường chip, mỗi lĩnh vực chiếm khoảng 28% thị trường và mang lại doanh thu 150 tỷ đô mỗi năm. Hiện chỉ có 6 công ty lớn sản xuất chip nhớ gồm Samsung, Toshiba, WD, SK Hynix, Micron và Intel trong khi nhu cầu về chip nhớ dự kiến sẽ tăng gấp đôi vào năm 2030.
Apple thích giảm triệt để chi phí linh kiện để tối đa hóa lợi nhuận, vì vậy hãng tìm đến YMTC để đàm phán hoặc cũng có thể là do áp lực từ chính phủ Trung Quốc. Vào năm 2021, Trung Quốc đã vượt Đài Loan để trở thành nguồn cung linh kiện lớn nhất cho Apple với 51 công ty Trung Quốc nằm trong chuỗi cung ứng. Dù rằng Apple luôn nhấn mạnh về các cam kết bảo mật và quyên riêng tư nhưng sẽ ra sao nếu sản phẩm của Apple sử dụng các công nghệ không đáng tin cậy của Trung Quốc?
Theo báo cáo của Nhà Trắng: "Có rất ít biện pháp để ngăn YMTC tích hợp vào chip nhớ các dạng phần mềm gián điệp hoặc công cụ để chuyển dữ liệu thu thập được từ thiết bị của người dùng toàn cầu về Bắc Kinh." Chuyên gia tình báo quân sự James Mulvenon cho biết "Các giám đốc điều hành và thành viên hội đồng quản trị của YMTC đã dẫn đầu tiến trình hiện đại hóa quan trọng trong quân đội Trung Quốc. Điều này nhất quán với chính sách hợp nhất quân sự - dân sự của Trung Quốc và không còn gì phải bàn cãi về khả năng Bắc Kinh sẽ tăng cường năng lực chiến đấu với công nghệ và thông tin của Mỹ được YMTC nắm trong tay."
Vì vậy, việc hạn chế chuyển giao hay cấm xuất khẩu thiết bị sản xuất chip cho các công ty Trung Quốc là một cách để giảm rủi ro an ninh. Tuy nhiên, Mulvenon giải thích: "Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu chỉ hiệu quả khi chúng được thực thi một cách nghiêm túc." Trong vài năm qua, nhiều chuyên gia tình báo và an ninh đã kêu gọi đưa YMTC vào danh sách thực thể (Entity List) của Cục công nghiệp và an ninh (BIS) thuộc Bộ thương mại Hoa Kỳ (DoC).
Theo: Reuters; Forbes
