Không chỉ làm CEO Apple, Tim Cook còn đang tìm cách cứu cả tập đoàn Nike

Elliott Hill

Trong suốt gần 2 thập kỷ kể từ khi trở thành một thành viên ban quản trị Nike, Tim Cook đã âm thầm đóng góp dưới cương vị một cố vấn độc lập, không thuộc biên chế Nike nhưng lại sát sao gần gũi với quá trình kinh doanh của tập đoàn này nhất. Những nhân viên của cả Nike lẫn Apple đều thừa nhận, ông Cook đã không ít lần giúp Nike vạch ra những vấn đề cần khắc phục, từ việc gia công sản phẩm ở Trung Quốc cho tới việc áp dụng công nghệ rồi cả quá trình tuyển dụng những nhân sự cấp cao chủ chốt.

Công việc của ông Cook ở Nike có lẽ chưa bao giờ khó khăn như bây giờ. Mà thực tế thì bản thân Nike trong vài thập kỷ qua cũng chưa bao giờ có thời điểm khó khăn đến thế. Quý trước, doanh số của họ giảm 10%, phải rút lại dự báo kinh doanh cả năm để bớt tạo ra áp lực cho CEO Elliott Hill. Họ cũng phải hoãn sự kiện gặp gỡ các nhà đầu tư, để ông Hill có thời gian vạch ra kế hoạch giúp Nike phát triển trở lại. Kế hoạch này sẽ cần sự đồng thuận của ông Cook và những thành viên hội đồng quản trị.

Thời điểm năm 2005, khi Tim Cook tham gia hội đồng quản trị Nike, ông vẫn còn là giám đốc vận hành của Apple, là cánh tay phải của Steve Jobs, là người lo hết từ chuỗi cung ứng cho tới vận hành tập đoàn để Jobs yên tâm ngồi trong phòng lab, sáng tạo ra những sản phẩm mới cùng các kỹ sư và các nhà thiết kế. Khi ấy, Nike và Apple chuẩn bị đạt được thỏa thuận hợp tác đầu tiên, với một cái cảm biến đếm bước chân gắn vào đế giày Nike, gửi thông tin về iPod.



Cùng thời điểm ấy, Apple bắt đầu quá trình phát triển chiếc iPhone, bước ngoặt đầu tiên giúp Apple trở thành tập đoàn khổng lồ giá trị vốn hóa tính bằng nghìn tỷ Đô ngày hôm nay. Ở vị trí COO Apple, Tim Cook chịu trách nhiệm làm việc với đối tác, với nhà cung ứng, làm việc với nhóm phát triển máy tính Mac, với mảng dịch vụ khách hàng. Rồi đến khi Jobs phải nghỉ vì lý do sức khỏe, ông Cook lo nốt cả việc vận hành cả tập đoàn.

Năm 2016, Phil Knight, đồng sáng lập Nike nghỉ hưu, rời khỏi vị trí chủ tịch tập đoàn, trao lại vị trí ấy cho một trong những nhà thiết kế gắn bó lâu nhất với Nike, Mark Parker. Kể từ đó, ông Cook cũng có vai trò liên quan mật thiết hơn tới quá trình vận hành của Nike, là một “giám đốc độc lập”.

Giờ này, anh em không lạ gì mối quan hệ hợp tác chặt chẽ giữa Apple và Nike, đặc biệt là với chiếc Apple Watch, với những phiên bản trang bị dây thể thao silicone với mặt số thiết kế riêng, ra mắt lần đầu cũng vào năm 2016. Cùng với đó, Nike cũng tạo ra những tính năng và gói bài tập riêng cho người dùng Apple Watch.

Trước khi Apple Watch chính thức ra mắt, Tim Cook là một người dùng Fuel Band, một phiên bản vòng đeo tay theo dõi tập luyện thể thao do Nike phát triển. Chỉ vài tháng trước khi Apple Watch Series 1 ra mắt năm 2014, Fuel Band dừng bán ra thị trường.



Tim Cook càng làm ở vị trí cao trong cả hai tập đoàn, ông và Phil Knight càng trở nên thân thiết. Trong một cuộc nói chuyện ở đại học Stanford, Knight gọi Cook là “một lãnh đạo hợp tác tuyệt vời”. Rồi đến năm 2021, trong danh sách Time 100, chính Knight là người chắp bút viết đoạn ngắn giới thiệu về Tim Cook, nói rằng CEO Apple “có khả năng tư duy chiến lược trong một ngành khác biệt rất nhiều so với những gì ông quen thuộc.” Vài năm sau khi ngồi với cô đào Dua Lipa trong podcast của cô, Tim Cook không ngần ngại giới thiệu về cuốn hồi ký Shoe Dog của nhà đồng sáng lập Nike.

Hầu hết thời gian Tim Cook ngồi ở ghế thành viên hội đồng quản trị, Nike đã phát triển một cách ổn định và đều đặn. Việc thay đổi ban lãnh đạo ở đây là rất hiếm. Nhưng đến năm 2019, mọi thứ thay đổi hoàn toàn, khi hiệu quả tài chính đáng thất vọng của tập đoàn, kết hợp cùng một loạt những cáo buộc chủ tịch Parker quấy rối tình dục cấp dưới xuất hiện. Nhiệm kỳ của vị CEO khi ấy bị đảo lộn. Nhưng Parker hoàn toàn không bị liên lụy, vẫn đang là chủ tịch tập đoàn.

Trong nỗ lực hiện đại hóa hoạt động thương mại điện tử, Nike đã bổ nhiệm John Donahoe làm giám đốc điều hành mới. Cựu lãnh đạo eBay đã có mối quan hệ kéo dài hàng thập kỷ với Knight, nhưng ông cũng coi Cook là đồng minh. CEO Apple đã tư vấn cho Donahoe về cách hợp tác làm việc với các nhà đầu tư như Carl Icahn và Elon Musk tại eBay khoảng một thập kỷ trước. Ở Nike, Donahoe coi Cook là người cố vấn và là một người lắng nghe.

Sự hiện diện của Cook được các nhân viên tại trụ sở chính của Nike tại Beaverton, Oregon cảm kích. Họ cho biết, CEO Apple thỉnh thoảng đưa ra các đề xuất thiết kế cho các cửa hàng bán lẻ và khuyến khích công ty tập trung vào các sản phẩm cốt lõi, không làm bão hòa thị trường. Điều đó phù hợp với chiến lược dài hạn của Apple dưới thời cả hai vị CEO Jobs và Cook. Cũng không có gì ngạc nhiên khi Cook, dựa trên kinh nghiệm của ông, cũng đã đưa ra ý kiến về những nỗ lực trong việc phát triển kinh doanh thông qua công nghệ trực tuyến của Nike.

Trong suốt quãng thời gian 2021 và 2022, Nike đã vướng vào những vấn đề ở Trung Quốc, thứ mà Cook có kinh nghiệm giải quyết, vì Trung Quốc là trung tâm cơ sở chuỗi cung ứng của Apple, và là một trong những thị trường quan trọng nhất của tập đoàn. Cook đã giải quyết khá nhiều vấn đề trong khu vực, từ các chất lượng sản phẩm từ nhà cung cấp đến những cáo buộc vi phạm luật lao động.

Khi Nike đầu tư vào việc cải tổ hệ sinh thái kinh tế số của họ tại Trung Quốc, bao gồm cửa hàng trực tuyến, ứng dụng và tài khoản chính thức trên WeChat, các giám đốc điều hành trong bộ phận công nghệ của Nike thường trích dẫn chiến lược tuân thủ luật pháp của Cook tại các khu vực mà công ty hoạt động.

Tháng trước, khi đánh giá các ứng viên CEO, Hill đã nhận được sự ủng hộ của Cook. Ông Hill, người bắt đầu sự nghiệp của mình tại Nike với cương vị một thực tập sinh, người đã tự leo lên vị trí cao nhất trong tập đoàn trong suốt sự nghiệp hơn ba thập kỷ, đã nghỉ hưu rồi quay lại. Giờ Hill đang là người lèo lái con tàu Nike. Lựa chọn ông Hill là giải pháp phù hợp với chiến lược của Cook tại Apple, đó là giữ chân các giám đốc điều hành, những người am hiểu về văn hóa công ty càng lâu càng tốt.

Theo Bloomberg