Ngày 19 tháng 8 năm 1971, miền Bắc gặp một trận lũ lớn nhất trong vòng 250 năm. Đồng bằng Bắc Bộ lâm vào cảnh thiên tai. Nước lũ tràn vỡ các đê ở hạ lưu sông Lô, sông Đà và tả ngạn sông Hồng thuộc huyện Vĩnh Tường, đê bối Thanh Trì phía hữu ngạn sông Hồng.
Chỉ tính riêng bốn tỉnh Hải Hưng, Hà Bắc, Vĩnh Phú, Hà Tây, trận lụt đã làm 1062 xã của 94 huyện với 2,9 triệu hộ gia đình bị ngập lụt nặng, bằng hơn 40% tổng số hộ gia đình. Trận lụt đã khiến khoảng 100 nghìn người thiệt mạng, con số người chết gấp hàng trăm lần so với mức khoảng một nghìn người của trận lũ tại miền Trung năm 1999 và trận lũ năm 2000 tại miền Nam.
Thiệt hại rất lớn về giao thông, công nghiệp. Tổng số trên 120 nghìn công trình liên quan đến nhà cửa, kho tàng bị ngập và trôi. Về giao thông và bưu điện thì con số là vào khoảng 10.025.000 đồng. Ngoài ra, thiệt hại của nhân dân và các địa phương bị ảnh hưởng từ lũ lụt, dịch bệnh, ngừng trệ sản xuất sau mưa lũ là rất lớn. Theo đánh giá của Cơ quan Quản trị Hải dương và Khí tượng Hoa Kỳ (NOAA) thì đây là một trong những trận lũ lụt lớn nhất của thế kỷ 20 trên thế giới (Wikepidia).
Tình nghĩa người Sài Gòn
Trong lúc miền Bắc cố gắng tập trung khắc phục những hậu quả nặng nề do thiên tai để lại thì tại Sài Gòn, trên tờ báo Tin Sáng đã làm đồng bào chú ý vì một mục trên trang nhất rất lạ. Đó là vào ngày 7/9/1971, dưới chân trang nhất tờ báo in khổ lớn (58x42 cm) có chạy một băng chữ hai dòng tám cột.
Chỉ tính riêng bốn tỉnh Hải Hưng, Hà Bắc, Vĩnh Phú, Hà Tây, trận lụt đã làm 1062 xã của 94 huyện với 2,9 triệu hộ gia đình bị ngập lụt nặng, bằng hơn 40% tổng số hộ gia đình. Trận lụt đã khiến khoảng 100 nghìn người thiệt mạng, con số người chết gấp hàng trăm lần so với mức khoảng một nghìn người của trận lũ tại miền Trung năm 1999 và trận lũ năm 2000 tại miền Nam.
Thiệt hại rất lớn về giao thông, công nghiệp. Tổng số trên 120 nghìn công trình liên quan đến nhà cửa, kho tàng bị ngập và trôi. Về giao thông và bưu điện thì con số là vào khoảng 10.025.000 đồng. Ngoài ra, thiệt hại của nhân dân và các địa phương bị ảnh hưởng từ lũ lụt, dịch bệnh, ngừng trệ sản xuất sau mưa lũ là rất lớn. Theo đánh giá của Cơ quan Quản trị Hải dương và Khí tượng Hoa Kỳ (NOAA) thì đây là một trong những trận lũ lụt lớn nhất của thế kỷ 20 trên thế giới (Wikepidia).
Tình nghĩa người Sài Gòn
Trong lúc miền Bắc cố gắng tập trung khắc phục những hậu quả nặng nề do thiên tai để lại thì tại Sài Gòn, trên tờ báo Tin Sáng đã làm đồng bào chú ý vì một mục trên trang nhất rất lạ. Đó là vào ngày 7/9/1971, dưới chân trang nhất tờ báo in khổ lớn (58x42 cm) có chạy một băng chữ hai dòng tám cột.
Băng chữ hai dòng tám cột trên Báo Tin Sáng số ra ngày 7/9/1971
"BẮC NAM RUỘT THỊT MỘT NHÀ, SỚT CƠM CHIA ÁO ĐẬM ĐÀ TÌNH THƯƠNG - HÃY NỒNG NHIỆT HƯỞNG ỨNG CHIẾN DỊCH NHƯỜNG CƠM XẺ ÁO CHO ĐỒNG BÀO MIỀN BẮC DO TIN SÁNG TỔ CHỨC".
Trên phía trái trang nhất báo Tin Sáng có một cột đóng khung đăng nội dung như sau (nguyên văn): "Tin Sáng sẽ xin phép tổ chức đi Hà Nội trao tài vật quyên góp tận tay đồng bào miền Bắc. (Tít) Sáng nay (7/9) chúng tôi đã nhận được số tiền sau đây để giúp đồng bào nạn nhân miền Bắc bị bão lụt. Các tăng sĩ chùa Giác Nguyên 7640 đ. Ông Trần Thanh Hiệp (51t, đường Trương Minh Giảng 1000 đ. Bác Tám Hòa 10.000 đ, cộng: 18.640 đ. Trong thơ gởi đến Tin Sáng các tăng sĩ chùa Giác Nguyên còn cho biết các chư vị tình nguyện đi trong đoàn công tác vận động cứu trợ đồng bào bị lụt miền Bắc. Xin các đoàn thể hiện đang vận động cho công tác này lưu ý cho điểm ấy. Chúng tôi vô cùng cảm kích cho nghĩa cử trên và xin thiết tha kêu gọi đồng bào tất cả các giới, vì tình ruột thịt hãy tích cực góp phần và cổ động góp phần cứu trợ. Xin đồng bào cứ đến tòa soạn trong buổi sáng từ 8 giờ 30 đến 12 giờ trưa. Ngoài ra cũng xin thông báo, Tin Sáng sẽ xin phép tổ chức đi Hà Nội để trao số tài vật quyên góp tận tay đồng bào nạn nhân. Phái đoàn dự định sẽ gồm có hai đại diện độc giả, một ký giả và chủ nhiệm Tin Sáng. Trong trường hợp chánh phủ từ chối không cho phái đoàn đi, Tin Sáng sẽ nhờ Hội Hồng Thập Tự Quốc Tế chuyển giao hoặc sẽ nhờ Tin Sáng hải ngoại cử đại diện đem số tài vật trao tận tay đồng bào miền Bắc".
Sau đó, hàng ngày trên trang nhất tờ báo đều đăng tên những người đến đóng góp. Thật là cảm động khi trong danh sách đó là tên ngắn gọn chị A, ông B, anh C, chị Hai bán cơm tấm đóng từ 100 đến 5000 đồng. Họ là những tiểu thương, người phu xích lô cho đến thương gia nghệ sĩ. Có cả những sinh viên học sinh nghèo. Trong đó có tên sinh viên Y Khoa Phan Thanh Hải (không biết có phải là Phan Thanh Hải - Giám đốc Medic hôm nay). Phải nói đây là một hành động khá liều lĩnh, "chịu chơi" của người dân Sài Gòn mà ngôn từ của báo chí Sài Gòn lúc ấy gọi nôm na là "mó d... ngựa".
Vì khi đóng tiền cứu trợ họ đều ghi tên thật, có địa chỉ mà không sợ chính quyền cho vào sổ bìa đen "thân [...]" và bị theo dõi. Nghĩa là có chơi thì có chịu. Người miền Bắc là đồng bào Việt Nam máu đỏ da vàng, dù đang chia cắt hai miền nhưng đồng bào bị tai nạn lũ lụt thì cùng chia sớt nhau hoạn nạn. Trong danh sách đóng góp này có nữ nghệ sĩ Kim Cương. Riêng nhạc sĩ Trịnh Công Sơn gửi đến băng nhạc "Kinh Việt Nam" bán được 5000 đồng để ủng hộ cho cuộc cứu trợ này.
Đến ngày 20/10/1971, báo Tin Sáng đã tổng kết cuộc vận động với thông tin trên trang nhất: "Cứu lụt Miền Bắc kết thúc với 609.490 đ. Chúng tôi đã quyết định khóa sổ cứu lụt miền Bắc vào 12 giờ trưa ngày 18/10. Kể đến ngày 18/10/1971 chúng tôi đã nhận được 609.490đ của mọi giới miền Nam." Sau đó, không biết vì lý do gì không thấy báo Tin Sáng đăng tin về việc xin được giấp phép đi ra Hà Nội cứu trợ vì báo cứ bị tịch thu liên tục.
Hay là số tiền này theo như cam kết là đã gửi cho Hội Hồng Thập Tự Quốc Tế hoặc thông qua Tin Sáng Hải Ngoại để gửi cho Hà Nội bạn đọc vẫn không biết. Tuy nhiên, người đọc chắc chắn một điều rằng báo Tin Sáng là báo của những người đối lập [...], bảo vệ lẽ phải nên sẽ không "thâm lạm" số tiền đóng góp đó. Nếu có thâm lạm chắc chắn sẽ bị người dân thưa kiện và các tờ báo khác sẽ "đập" cho không còn manh giáp.
Và một điều khiến cho mọi người không được tin về khoản cứu trợ này là đến tháng 3/1972 báo Tin Sáng bị đóng cửa. Nhưng dù chưa biết đường đi của số tiền cứu trợ "của ít" có đến được đồng bào lũ lụt hay không nhưng với tinh thần "Cứu trợ đồng bào bão lụt miền Bắc, máu chảy ruột mềm..." khơi gợi trong lòng đồng bào miền Nam tấm lòng hướng về đồng bào miền Bắc xa xôi quả là một nghĩa cử chỉ có thể có được ở một tờ báo từ thành phố của những người có máu nghĩa khí Sài Gòn...
Quảng cáo
Ghi chú:
* Nhật báo do dân biểu Ngô Công Đức làm chủ nhiệm từ năm 1968 - 1972. Báo Tin Sáng (bộ mới) tục bản vào ngày 10/8/1975 và ngưng xuất bản vào tháng 7/1981. Báo Tin Sáng khổ lớn như báo Sài Gòn Giải phóng. Toàn "mặt" trang một được chia làm tám cột chữ. Sự kiện nào quan trọng nhất trong ngày sẽ được chạy tít tám cột.
*Giá sinh hoạt năm 1972: 414 đồng/usd, vàng 26.100 đồng/lượng. Một chiếc xe Honda ss50 giá 20.000 đồng. Giá xăng năm 1972 là 32 đồng /lít.
Cảm ơn các bạn đã xem bài viết!
Các nội dung trong [...] đã được tôi tóm lược để phù hợp hơn.
Ảnh cover: Không ảnh trận lụt ở đồng bằng Bắc Bộ năm 1971/Danviet.vn
Theo: Lê Văn Nghĩa
