Người mẫu Emily Ratajkowki, ngôi sao nhạc Pop Dua Lipa, nữ diễn viên Naomi Watts, ca sĩ Jennifer Hudson,… và hàng loạt những người nổi tiếng khác đang bị kiện vì đăng ảnh do paparazi chụp mình. Nghe thì có vẻ hơi bất cập, thế nhưng ngay cả khi những hình ảnh này được chụp mà không có sự cho phép của họ, thì luật bản quyền vẫn hoàn toàn thiên về phía người chụp ảnh, tức là paparazi. Đặc biệt là khi những bức ảnh được thực hiện ở môi trường công cộng. Điều bất tiện này đã khiến nhiều người nổi tiếng vướng vào các cuộc tranh cãi khó hiểu.
Jesal Parshotam, một phóng viên ảnh tại Los Angeles cho biết: “Điều này cũng giống với việc tôi đi vào Phòng trưng bày Quốc gia ở London và lấy cắp hình ảnh trên tường. Những sự việc như thế này thường xảy ra với chúng tôi, đó là hành vi vi phạm thực sự. Tôi thực sự nhìn thất hình ảnh của mình được dùng ở nhiều nơi và tôi như bị sốc.”
Những vụ kiện về bản quyền như thế này được chú ý đến gần đây nhờ vào vụ kiện liên quan đến nữ diễn viên Lisa Rinna. Cô được biết đến với các vai diễn trong “Days of Our Lives” và “The Real Housewives of Beverly Hills”. Thay vì giàn xếp những khuất mắt bên ngoài toà án như hầu hết các trường hợp tương tự, Lisa Rinna lại vướng vào vụ kiện với BackGrid USA Inc, một trong những công ty chụp ảnh người nổi tiếng lớn nhất Hollywood. Công ty đang đòi bồi thường thiệt hại lên đến 1.2 triệu USD cho hành động đăng 8 bức ảnh cô và các con gái một cách trái phép.
Trong đơn đệ trình ngày 1/10, luật sư của Rinna tuyên bố các cáo buộc của BackGrid là không hợp lí. Bởi các nhiếp ảnh gia đã thu lợi khá nhiều từ hình ảnh của những người nổi tiếng, “và sau đó quay lại và kiện họ vì đã đăng hình của chính họ lên mạng xã hội.” Luật sư của Rinna cho rằng điều đó là “không phù hợp với những gì mà Đạo luật bản quyền hướng đến.” Theo luật bản quyền của Mỹ quy định, mỗi phát hiện vi phạm với mức thiệt hại từ 750 USD- 30,000 USD sẽ tương ứng với mức bồi thường là 150,000 USD.
Jesal Parshotam, một phóng viên ảnh tại Los Angeles cho biết: “Điều này cũng giống với việc tôi đi vào Phòng trưng bày Quốc gia ở London và lấy cắp hình ảnh trên tường. Những sự việc như thế này thường xảy ra với chúng tôi, đó là hành vi vi phạm thực sự. Tôi thực sự nhìn thất hình ảnh của mình được dùng ở nhiều nơi và tôi như bị sốc.”
Những vụ kiện về bản quyền như thế này được chú ý đến gần đây nhờ vào vụ kiện liên quan đến nữ diễn viên Lisa Rinna. Cô được biết đến với các vai diễn trong “Days of Our Lives” và “The Real Housewives of Beverly Hills”. Thay vì giàn xếp những khuất mắt bên ngoài toà án như hầu hết các trường hợp tương tự, Lisa Rinna lại vướng vào vụ kiện với BackGrid USA Inc, một trong những công ty chụp ảnh người nổi tiếng lớn nhất Hollywood. Công ty đang đòi bồi thường thiệt hại lên đến 1.2 triệu USD cho hành động đăng 8 bức ảnh cô và các con gái một cách trái phép.
Trong đơn đệ trình ngày 1/10, luật sư của Rinna tuyên bố các cáo buộc của BackGrid là không hợp lí. Bởi các nhiếp ảnh gia đã thu lợi khá nhiều từ hình ảnh của những người nổi tiếng, “và sau đó quay lại và kiện họ vì đã đăng hình của chính họ lên mạng xã hội.” Luật sư của Rinna cho rằng điều đó là “không phù hợp với những gì mà Đạo luật bản quyền hướng đến.” Theo luật bản quyền của Mỹ quy định, mỗi phát hiện vi phạm với mức thiệt hại từ 750 USD- 30,000 USD sẽ tương ứng với mức bồi thường là 150,000 USD.
Với lượng người theo dõi khổng lồ, các trang mạng xã hội như Instagram có thể là công cụ chính để chuyển đổi nhóm cộng đồng người hâm mộ thụ động trở thành nguồn doanh thu chủ động. Nhiều ngôi sao sẽ sử dụng các bức ảnh paparazzi chụp trộm họ để đăng tải lên Instagram để quảng bá cho các sản phẩm. Lấy ví dụ, Ariana Grande và mẫu áo nỉ có dòng chữ “sweeteners” đã trở thành đối tượng trong vụ kiện thứ hai mà nhiếp ảnh gia Robert Barbera đệ đơn. Robert Barbera cho rằng Ariana Grande đã đăng tải tấm ảnh anh ấy chụp khi cô đang rời khỏi căn hộ ở New York để quảng bá cho thương hiệu thời trang của mình.
Một khi những bức ảnh mất đi tính độc quyền, các paparazi cũng sẽ mất đi cơ hội bán hoặc thu phí bản quyền với các thương hiệu nổi bật. Được biết, các nhãn hàng xa xỉ như Gucci có thể trả từ 500 đến 3,000 USD để mua quyền sử dụng bức ảnh. Nhưng cũng giống như các công cụ truyền thống xã hội đã giúp việc chia sẻ tài liệu có bản quyền trở nên dễ dàng, chúng cũng đã giúp các nhiếp ảnh gia có cơ hội để tận dụng hiệu quả hơn giá trị từ các tác phẩm của họ.
Luật sư về quyền sở hữu trí tuệ - Elizabeth Vualaj đã giải thích rằng luật pháp sẽ không cho phép những người nổi tiếng đăng tải hình ảnh trái phép vì mục đích thương mại. Chẳng hạn như trường hợp của diễn viên hài Amy Schumer, “cô ấy đã kêu gọi những người theo dõi truy cập vào trang web của cô ấy để mua chiếc áo len mà cô đã mặc trong bức ảnh do paparazzi chụp.” Nhiều tay săn ảnh thường cho rằng họ cảm thấy bình thường khi một số người nổi tiếng dùng hình ảnh của họ, miễn là nó không được dùng để kiếm tiền từ một sản phẩm hay thương hiệu.
Vốn từ lâu, người nổi tiếng và các tay săn ảnh luôn là mối quan hệ cộng sinh, đôi khi cả 2 bên cùng có lợi, cũng có khi chỉ một bên trục lợi. Ví dụ, paparazi Parshotam ở Los Angeles chia sẻ việc thường xuyên nhận được điện thoại từ một người nổi tiếng hạng A, thông báo rằng họ sắp đến một nhà hàng hoặc cửa hàng sang trọng. Ông cũng cho rằng định kiến về những tay săn ảnh hung hãn, xâm phạm đời tư đã không còn đúng nữa, đặc biệt là sau sự cố tai nạn của công nương Diana 24 năm trước.
Quảng cáo
Parshotam cho biết trước khi đăng tải hình ảnh lên bất kỳ tờ báo nào, ông ấy cũng đều phải kiểm tra nhiều yếu tố. Chẳng hạn như đối tượng có yêu cầu dừng chụp ảnh hay không? Ảnh có được chụp trên tài sản tư nhân hay nơi công cộng? Ảnh được chụp ở một hay hai địa điểm. Bởi nếu chụp ảnh ở hai hoặc nhiều địa điểm, có thể sẽ bị xem là hành vi quấy rối. Theo ông, mối quan hệ cộng sinh giữa người nổi tiếng và paparazzi có giá trị hơn hẳn sự biết ơn khi nghệ sĩ chia sẻ ảnh lên mạng xã hội. Hình ảnh và cả thương hiệu nhãn hàng có thể phát triển hơn nhiều lần nhờ vào những bức ảnh này.
Tuy nhiên, một số người lại cảm thấy rất khó hiểu với khía cạnh này của luật bản quyền, đặc biệt là khi ngay từ đầu họ đã không đồng ý cho paparazi chụp ảnh. Ratajkowski, người mẫu bị kiện vào tháng 7 vì đăng ảnh lên tài khoản cá nhân bảy tỏ: “Tôi đã quen với việc nhìn thấy mình qua ống kinh của các tay săn ảnh hơn là nhìn mình trong gương. Và tôi đã nhận ra rằng hình ảnh của tôi, không phải thuộc về chính tôi.”
Theo Bloomberg
