http://www.photonet.vn/vnt_upload/news/12_2013/lebinh.jpg
Một buổi tối trời Hà Nội se lạnh tôi may mắn được ngồi ca phê cùng anh Lê Bích phóng viên ảnh của báo Di sản, người đã ba năm nay rong ruổi khắp các làng quê Bắc Bộ để chụp ảnh về những chiếc giếng Làng. Động cơ lớn nhất thúc đẩy anh lên đường là bởi niềm thích thú và yêu thích đề tài về làng quê Bắc bộ và cũng bởi một câu nói “Nếu bạn đi đến tận cùng ngôi làng của mình, bạn sẽ thấy nhân loại ở đó”. Hay đúng hơn thì khi soi bóng mình dưới làn nước mát lành của giếng làng, con người ngày nay còn thấy cả bóng cha ông mình ở đó với bề dày lịch sử, với kỹ thuật xây giếng điêu luyện và cả những nghi lễ, phong tục tập quán của từng ngôi làng Bắc bộ. Hiểu về quá khứ nên những bức ảnh giếng làng của Lê Bích không nông cạn trong việc ghi lại hình ảnh của chiếc giếng mà còn chuyển tải đến người xem thông điệp của quá khứ, niềm tự hào của mỗi người con làng quê về những mỹ tục tốt đẹp của quê hương, xứ sở. Quả thật, khi bắt tay vào thực hiện đề tài này với những bức ảnh đầu tiên về những giếng cổ ở Hoàng Thành Thăng Long, Lê Bích đã thấy rất rõ ý nghĩa của mỗi chiếc giếng trong tiềm thức và tâm linh người Việt. Không phải chiếc giếng nào được xây cũng dùng để lấy nước ăn mà có một số giếng được dùng để phục vụ phong thủy, có miếu thờ trong những dịp sinh hoạt tín ngưỡng. Một lần được ghé thăm làng Diềm (Bắc Ninh), Lê Bích đã bất ngờ trước vẻ đẹp nghìn năm tuổi của chiếc giếng ở ngôi làng quan họ cổ này. Sau bao biến thiên của thời gian, chiếc giếng vẫn dường như không thay đổi. Nước giếng vẫn trong đến mát lòng và người dân làng Diềm đã tôn thờ chiếc giếng đến độ vẫn chân trần đi xuống 11 bậc gạch, 3 bậc đá, 1 bậc lim và dừng lại bên miệng giếng hình bán nguyệt để múc từng gáo nước ngọt mà uống ngon lành. Khi nhà trai đi hỏi vợ, người làng Diềm lấy nước giếng để vo gạo, thổi xôi làm lễ sang nhà gái. Nước giếng còn dùng để làm lễ mộc dục (tắm tượng) ở chùa. Nước giếng làng Diềm mang đến may mắn và sự thịnh vượng cho người dân nơi đây.
Anh Lê Bích chia sẽ là cuối tháng này anh sẽ đi vào miền Trung để chụp ảnh các giếng Chăm. Là người không chuyên về văn hoá lịch sử nhưng có niềm đam mê đối với những giá trị văn hoá mà anh đang theo đuổi tôi cho rằng khi chụp ảnh và nghiên cứu về những giếng Chăm sẽ giúp chúng ta có một sự đối sánh về văn hoá ở nhiều góc độ. Ai cũng biết rằng lịch sử dân tộc ta sau thế kỉ 15 là lịch sử của cuộc Nam tiến đi mở cõi và trong quá trình đó cha ông ta đã mang những đặc trưng văn hoá của mình từ đồng bằng sông Hồng theo mỗi cuộc di dân và tiếp thu những giá trị của văn hoá bản địa để làm phong phú thêm văn hoá của mình. Những chiếc giếng theo quan niệm của anh Lê Bích và các nhà nghiên cứu sẽ giúp chúng ta có sự đối sánh cần thiết khi nghiên cứu văn hoá.
Vùng miền Trung, nhiều chỗ là những cồn cát trải dài nhưng trong lịch sử nó từng tồn tại một vương quốc Chăm với một nền văn hoá phát triển rất rực rỡ. Những cồn cát đó không phải là vùng đất chết. Vùng miền Trung hay gọi nước lấy từ những vùng cát đó là giếng Mội. Vậy nước ở đó lấy từ đâu?. Phải chăng là từ những cánh rừng già ở Trường Sơn mà Tây Nguyên là một trong những nơi cung cấp chính cho vùng đồng bằng ven biển Miền Trung. Tôi nghĩ rằng những vấn đề này phải đòi hỏi có sự nghiên cứu cẩn thận ở nhiều góc độ và khi chúng ta đi sâu vấn đề này sẽ giúp ích rất nhiều cho công cuộc phát triển kinh tế xã hội vùng miền Trung hôm nay.
Chúng ta hi vọng sẽ được xem những tác phẩm mới của anh Lê Bích để hiểu và nhìn thấu đáo hơn mọi vấn đề , những gì nêu ra trên đây mới chỉ là đôi dòng phác thảo cho kế hoạch sắp tới của anh. Mời các bạn xem một số tấm ảnh trong hàng ngàn bức ảnh anh Lê Bích đã dày công trong suốt mấy năm chụp các giếng Làng ở vùng đồng bằng Bắc Bộ:
Ảnh: Lê Bích
https://fbcdn-sphotos-a-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash3/s720x720/1004543_10151729014174737_1702835439_n.jpg
Một buổi tối trời Hà Nội se lạnh tôi may mắn được ngồi ca phê cùng anh Lê Bích phóng viên ảnh của báo Di sản, người đã ba năm nay rong ruổi khắp các làng quê Bắc Bộ để chụp ảnh về những chiếc giếng Làng. Động cơ lớn nhất thúc đẩy anh lên đường là bởi niềm thích thú và yêu thích đề tài về làng quê Bắc bộ và cũng bởi một câu nói “Nếu bạn đi đến tận cùng ngôi làng của mình, bạn sẽ thấy nhân loại ở đó”. Hay đúng hơn thì khi soi bóng mình dưới làn nước mát lành của giếng làng, con người ngày nay còn thấy cả bóng cha ông mình ở đó với bề dày lịch sử, với kỹ thuật xây giếng điêu luyện và cả những nghi lễ, phong tục tập quán của từng ngôi làng Bắc bộ. Hiểu về quá khứ nên những bức ảnh giếng làng của Lê Bích không nông cạn trong việc ghi lại hình ảnh của chiếc giếng mà còn chuyển tải đến người xem thông điệp của quá khứ, niềm tự hào của mỗi người con làng quê về những mỹ tục tốt đẹp của quê hương, xứ sở. Quả thật, khi bắt tay vào thực hiện đề tài này với những bức ảnh đầu tiên về những giếng cổ ở Hoàng Thành Thăng Long, Lê Bích đã thấy rất rõ ý nghĩa của mỗi chiếc giếng trong tiềm thức và tâm linh người Việt. Không phải chiếc giếng nào được xây cũng dùng để lấy nước ăn mà có một số giếng được dùng để phục vụ phong thủy, có miếu thờ trong những dịp sinh hoạt tín ngưỡng. Một lần được ghé thăm làng Diềm (Bắc Ninh), Lê Bích đã bất ngờ trước vẻ đẹp nghìn năm tuổi của chiếc giếng ở ngôi làng quan họ cổ này. Sau bao biến thiên của thời gian, chiếc giếng vẫn dường như không thay đổi. Nước giếng vẫn trong đến mát lòng và người dân làng Diềm đã tôn thờ chiếc giếng đến độ vẫn chân trần đi xuống 11 bậc gạch, 3 bậc đá, 1 bậc lim và dừng lại bên miệng giếng hình bán nguyệt để múc từng gáo nước ngọt mà uống ngon lành. Khi nhà trai đi hỏi vợ, người làng Diềm lấy nước giếng để vo gạo, thổi xôi làm lễ sang nhà gái. Nước giếng còn dùng để làm lễ mộc dục (tắm tượng) ở chùa. Nước giếng làng Diềm mang đến may mắn và sự thịnh vượng cho người dân nơi đây.
Anh Lê Bích chia sẽ là cuối tháng này anh sẽ đi vào miền Trung để chụp ảnh các giếng Chăm. Là người không chuyên về văn hoá lịch sử nhưng có niềm đam mê đối với những giá trị văn hoá mà anh đang theo đuổi tôi cho rằng khi chụp ảnh và nghiên cứu về những giếng Chăm sẽ giúp chúng ta có một sự đối sánh về văn hoá ở nhiều góc độ. Ai cũng biết rằng lịch sử dân tộc ta sau thế kỉ 15 là lịch sử của cuộc Nam tiến đi mở cõi và trong quá trình đó cha ông ta đã mang những đặc trưng văn hoá của mình từ đồng bằng sông Hồng theo mỗi cuộc di dân và tiếp thu những giá trị của văn hoá bản địa để làm phong phú thêm văn hoá của mình. Những chiếc giếng theo quan niệm của anh Lê Bích và các nhà nghiên cứu sẽ giúp chúng ta có sự đối sánh cần thiết khi nghiên cứu văn hoá.
Vùng miền Trung, nhiều chỗ là những cồn cát trải dài nhưng trong lịch sử nó từng tồn tại một vương quốc Chăm với một nền văn hoá phát triển rất rực rỡ. Những cồn cát đó không phải là vùng đất chết. Vùng miền Trung hay gọi nước lấy từ những vùng cát đó là giếng Mội. Vậy nước ở đó lấy từ đâu?. Phải chăng là từ những cánh rừng già ở Trường Sơn mà Tây Nguyên là một trong những nơi cung cấp chính cho vùng đồng bằng ven biển Miền Trung. Tôi nghĩ rằng những vấn đề này phải đòi hỏi có sự nghiên cứu cẩn thận ở nhiều góc độ và khi chúng ta đi sâu vấn đề này sẽ giúp ích rất nhiều cho công cuộc phát triển kinh tế xã hội vùng miền Trung hôm nay.
Chúng ta hi vọng sẽ được xem những tác phẩm mới của anh Lê Bích để hiểu và nhìn thấu đáo hơn mọi vấn đề , những gì nêu ra trên đây mới chỉ là đôi dòng phác thảo cho kế hoạch sắp tới của anh. Mời các bạn xem một số tấm ảnh trong hàng ngàn bức ảnh anh Lê Bích đã dày công trong suốt mấy năm chụp các giếng Làng ở vùng đồng bằng Bắc Bộ:
Ảnh: Lê Bích
https://fbcdn-sphotos-a-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash3/s720x720/1004543_10151729014174737_1702835439_n.jpg
Giếng nước cổ thời Đại La - hố B9 Đây là giếng nước được xác định là cổ nhất trong khu Hoàng thành Thăng Long. Cái giếng sớm nhất ở khu vực Hoàng Cung là thuộc về thời Đại La. đường kính miệng phía trong là 75cm, phía ngoài là 1,35cm và sâu khoảng gần 6m. Giếng được xây bằng loại gạch màu xám đặc trưng của thời Đại La. Cứ 3-4 lớp gạch xếp nằm ngang lại xen một lớp gạch xếp đứng. Miệng giếng lại được xây một hàng gạch chữ nhật của thời Lý, màu đỏ xếp nghiêng.
https://fbcdn-sphotos-b-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash4/s720x720/1002631_10151729016094737_1666552885_n.jpg
Đến thời Trần, các nhà khoa học đã phát hiện được một chiếc giếng còn tương đối nguyên lành, được xây dựng khá công phu. Có lẽ đây là chiếc giếng đẹp nhất còn lại cho đến nay ở Hoàng Cung. Gạch xây giếng được xếp nghiêng theo hình xương cá. Đáy giếng lại được lát gạch vuông như loại gạch lát nền.Kiểu xếp gạch hình xương cá vừa bảo đảm tính mỹ thuật, vừa bảo đảm tính bền vững do sự cơ động của “xương cá” khi có biến động về địa chất. Trong khi những viên gạch trên bề mặt bị vỡ nhiều chỗ, thì những viên gạch phía dưới được bảo vệ tương đối chắc chắn.
https://fbcdn-sphotos-e-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash3/s720x720/1185985_10151729019334737_1016394464_n.jpg
Giếng thời Lê. Gạch được dùng để xây dựng chiếc giếng này có những đặc điểm của gạch vồ thời Lê. Những viên gạch thành giếng này được xếp nghiêng, hướng về tâm lòng giếng.
https://fbcdn-sphotos-c-a.akamaihd.net/hphotos-ak-frc1/s720x720/1176360_10151729020239737_81139812_n.jpg
Căn cứ vào loại gạch các nhà khảo cổ xác định chiếc giếng cổ này có từ thời Lý – Trần. Gạch xếp thành giếng này được xếp một hàng nằm dọc, một hàng nằm ngang xen kẽ
https://fbcdn-sphotos-a-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash3/s720x720/1238828_10151729021269737_1182150647_n.jpg
Giếng thời Lê-Nguyễn được xếp hoàn toàn bằng đá, không phải gạch. Đá chân tảng, đá hộc, đá phiến giúp nước giếng mát và trong hơn.
https://fbcdn-sphotos-g-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash3/s720x720/1239031_10151729021644737_365171240_n.jpg
Giếng thời Lê - Hố A6
https://fbcdn-sphotos-f-a.akamaihd.net/hphotos-ak-prn1/s720x720/58598_10151729022064737_1100618188_n.jpg
Giếng có niên đại từ thời Đại La, đến thời Lý được tu sửa và sử dụng lại. Giếng năm bên đường đi và gần với Rãnh thoát nước
https://fbcdn-sphotos-d-a.akamaihd.net/hphotos-ak-prn2/s720x720/1235957_10151729022729737_1884427135_n.jpg
Giếng chưa xác định được niên đại
https://fbcdn-sphotos-b-a.akamaihd.net/hphotos-ak-frc3/s720x720/1208945_10151729023294737_1868359069_n.jpg
Quảng cáo
Giếng chưa xác định được niên đại
https://fbcdn-sphotos-h-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash3/s720x720/526553_10151729024479737_133308154_n.jpg
Giếng thời Lý. Một điều khá ngạc nhiên thú vị là khi khai quật xong, các giếng được lộ thiên và lại đầy ắp nước và trong vắt. Chứng tỏ người xưa đã rất giỏi tìm mạch nước. Chỉ bằng kinh nghiệm, họ đã chọn được đúng mạch nước mà ngàn năm cũng vẫn đầy ắp nước nguồn
https://fbcdn-sphotos-d-a.akamaihd.net/hphotos-ak-ash3/s720x720/1236824_10151729070439737_1909613788_n.jpg
Giếng thời Lê
http://www.anninhthudo.vn/Uploaded/sonhm/2013_07_19/gieng-Ngoc.jpg
Vẻ đẹp ngàn năm tuổi của giếng Ngọc làng Diềm
https://fbcdn-sphotos-h-a.akamaihd.net/hphotos-ak-frc3/487726_10150979585519737_687942476_n.jpg
Giếng thôn Vũ Ngoại xã Liên Bật Huyện Ứng Hòa-Hà Tây cũ nay thuộc Hà Nội. Giếng hiện không còn dùng được chỉ để trồng sen.
Quảng cáo
https://fbcdn-sphotos-h-a.akamaihd.net/hphotos-ak-frc3/307656_10151252492909737_2022249591_n.jpg
Giếng Ba Thá, xã An Viên Ứng Hòa.
https://fbcdn-sphotos-e-a.akamaihd.net/hphotos-ak-frc3/970389_10151524477764737_853886090_n.jpg
Giếng làng Hạ Thái-Thường Tín-Hà Nội. — tại 20°54'3"N 105°52'9"E.
