review hai cuốn sách nói về Tổng thống Lincoln, về nước Mỹ thời kỳ nô lệ

Lincoln được mô tả là một người đàn ông rất cao và có dáng đi, ăn mặc, điệu bộ vụng về (awkward), ông thực ra cũng không mấy để tâm. Lincoln học và nghiên cứu về luật trước khi làm tổng thống, ông giữ vững quan điểm nước Mỹ không thể tồn tại với hai chế độ (phía bắc bỏ nô lệ còn phía nam giữ nô lệ), đó cũng là lý do xảy ra nội chiến và gây ra cái chết của ông. Nô lệ là một thời kỳ đen tối của lịch sử nhân loại, nơi mà người da đen không được coi trọng, không có bất cứ quyền gì, chỉ là vật mua đi bán lại của người giàu. Anh em đọc cuốn ‘Uncle Tom’s cabin' đi, sẽ thấy rất rõ về cái chế độ này và sự nhẫn tâm, không tình người.



Trong cuốn sách đó, Lincoln muốn giải phóng cho nô lệ và đưa họ trở về với quê hương của họ. Các bang phía nam không muốn điều này, vì đó là những bang sử dụng nhiều nô lệ cho các trang trại trồng bông, mía gì đó. Các bang này muốn tách riêng nên xảy ra nội chiến với chính quyền liên bang. Cuộc chiến kết thúc với phần thắng thuộc về chính quyền liên bang, khi được hỏi sẽ làm gì với kẻ bại trận, Lincoln chỉ nói là hãy để họ trở về là những người bình thường, tức là ông là một người cao cả và nghĩa hiệp. Tuy thế ông vẫn bị ám sát trong một kế hoạch giết cả bốn người quan trọng nhất của chính phủ khi đó, gồm cả ngoại trưởng và phó tổng thống. Kẻ đi vào nhà hát Ford để ám sát ông sau khi ra tay đã nói “Thus Always To Tyrants”, câu nói kinh điển mà Brutus đã nói khi ra tay ám sát Julius Caesar. Đó cũng là câu châm ngôn (motto) của bang Virginia, bắt nguồn từ tiếng Latin, có nghĩa trước sau gì những kẻ lãnh đạo độc tài cần phải được loại bỏ.

Cuốn sau thì nổi tiếng ở Việt Nam hơn, nhưng mãi tới giờ mình mới tìm đọc. Không biết mọi người thế nào nhưng mình có vấn đề với những tiêu đề dịch sang tiếng Việt của các sách nước ngoài. Không riêng gì cuốn này mà vài sách khác nữa, tức là mình đọc cái tiêu đề ‘Túp lều bác Tôm’ thì mình mường tượng ra đó là một cuốn sách viết cho thiếu nhi, hoặc có chiều hướng đó nên mình không tìm hiểu thêm. Rất may là sau khi đọc về Lincoln, trong cuốn ‘Team of Rivals’ có nói tới cuốn này nên mới tìm đọc và suýt chút nữa mình đã bỏ qua một tựa sách rất hay về nước Mỹ, về chế độ nô lệ.



Sách nói về bác Tom, một người nô lệ trung thành và bất khuất, ông chấp nhận bị bán cho chủ mới, bỏ lại vợ và các con một cách tủi nhục mà không làm gì được. Nô lệ là những người lao động tay chân, không được học hành, không được trả công, nói chung là không được sở hữu bất cứ thứ gì, kể cả vợ con, gia đình. Vì thế trong truyện có những cảnh đau thương như là mẹ phải xa con trong các cuộc mua bán, bị đánh đạp tàn nhẫn, các cuộc đi săn nô lệ đến mức ám ảnh. Có những người chủ nhẫn tâm và cả những người chủ biết điều, họ hứa sẽ giải phóng cho nô lệ của mình. Bác Tom cũng được hứa hẹn như vậy nhưng chưa kịp viết giấy tờ giải phóng thì chủ qua đời, bác lại về tay một người chủ tàn ác và phải kết thúc cuộc đời của mình ở đó.