Thuật ngữ Dynamic Range - Dải tần nhạy sáng

Dải tần nhạy sáng (Dynamic Range: DR) là giới hạn của chuỗi cấp độ giữa 2 thái cực của ánh sáng (đen tuyền và trắng tinh). DR càng rộng thì sự chuyển tiếp và độ chi tiết về màu sắc của ảnh càng rõ ràng, nói cách khác DR rộng sẽ tái hiện màu sắc sống động và chân thực hơn.

Dải tần nhạy sáng của bộ cảm biến ảnh (Dynamic Range of a Sensor)

Dải tần nhạy sáng của bộ cảm biến ảnh trong máy ảnh số được định nghĩa bằng tỉ lệ tín hiệu khả dụng giữa tín hiệu ghi nhận tối đa và tín hiệu ghi nhận tối thiểu. Tín hiệu ghi nhận tối đa là tổng tín hiệu mà 1 pixel có thể thu nhận được. Tín hiệu ghi nhận tối thiểu là tín hiệu bị nhiễu khi cảm biến không thể thu nhận 1 phần nào đó của ánh sáng.

Trên thực tế, máy ảnh số có dải tần nhạy sáng rộng sẽ ghi nhận được chi tiết của vùng tối và vùng sáng vào cùng một thời điểm.

Dải tần nhạy sáng của hình ảnh (Dynamic Range of an Image)

Khi ảnh được chụp ở chế độ lưu file JPEG, một số chi tiết của vùng tối (shadow) và vùng sáng (highlight) sẽ bị mất do cơ chế nén file của máy ảnh số. Đối với ảnh chụp ở chế độ RAW, DR của ảnh sẽ được bảo toàn đầy đủ (những tín hiệu thu nhận được của sensor) và cho phép người sử dụng chọn lựa cấp độ DR, cấp độ nén ảnh cũng như tông màu bằng các phần mềm chuyển đổi định dạng khi xuất ảnh sang các định dạng thông dụng như JPEG, TIFF...

Mối liên hệ giữa kích thước pixel và dải tần nhạy sáng

Như chúng ta đã biết, bộ cảm biến ảnh của máy số chứa hàng triệu điểm ảnh (pixel) sẽ thu nhận ánh sáng khi được phơi sáng (quá trình chụp ảnh). Bạn có thể so sánh tiến trình này giống như hàng triệu thùng nước tí hon được hứng nước mưa. Vùng bắt được nhiều ánh sáng sẽ thu nhận được nhiều phân tử ánh sáng (photon) hơn. Sau khi được phơi sáng, lượng ánh sáng thu nhận được của mỗi pixel sẽ gán cho 1 giá trị và được diễn dịch bởi thiết bị chuyển đổi từ tín hiệu tuần tự sang kỹ thuật số (A/D converter). Các giá trị lần lượt từ 0 đến 255 tương ứng với lượng ánh sáng thu được (nhiều hay ít, không có hoặc đầy) của mỗi pixel sẽ đại diện cho màu trắng, đen hoặc các sắc độ xám.

Nếu số pixel vùng sáng thu đầy ánh sáng (giá trị tối đa 255), chi tiết ảnh sẽ bị mất (trong nghề thường gọi là ảnh bị "chát" hoặc bị "lốp"). Mặt khác, nếu bạn giảm thời gian phơi sáng (để tránh tình trạng trên) thì các pixel ở vùng tối trên ảnh sẽ không thể thu được lượng ánh sáng tối thiểu nên các chi tiết vùng tối sẽ bị mất (giá trị bằng 0).

Do vậy, các máy ảnh số chuyên nghiệp (DSLR) có dải tần nhạy sáng cao vì pixel của bộ cảm biến có kích thước lớn hơn các loại máy thông thường. Pixel lớn sẽ thu nhận ánh sáng không quá nhanh, giúp cho việc thu nhận ánh sáng ở vùng tối được tốt hơn trước khi vùng sáng bị "đầy".

Một số hình ảnh minh họa về DR của máy ảnh số

DR của máy ảnh số thu nhận đầy đủ DR của cảnh chụp. Biểu đồ cho thấy chi tiết của vùng tối và vùng sáng đều được thu nhận đầy đủ.

Trong ảnh này, DR của máy ảnh thấp hơn DR của cảnh chụp. Biểu đồ cho thấy 1 số chi tiết của vùng tối và vùng sáng đã bị mất.

[IMG]

Giới hạn DR của máy ảnh này được ưu tiên dùng để thu nhận chi tiết của vùng sáng, nên vùng tối bị mất chi tiết. Thời gian phơi sáng (exposure time) ngắn giúp các vùng sáng bảo toàn chi tiết (không bị "chát") nhưng vùng tối không đủ thời gian để ghi nhận chi tiết.

Giới hạn DR của máy ảnh này được ưu tiên dùng để thu nhận chi tiết của vùng tối, nên vùng sáng bị mất chi tiết. Thời gian phơi sáng (exposure time) dài giúp vùng tối ghi nhận đủ thông tin cần thiết nhưng vùng sáng đã bị "đầy" thông tin nên mất chi tiết.

[IMG]

Trong ảnh này, DR của cảnh chụp thấp hơn DR của máy ảnh (điển hình là ảnh được chụp từ máy bay) cho ra ảnh thiếu tương phản. Biểu đồ có thể được kéo căng ra để lấp lên những vùng thiếu chi tiết giúp tăng tương phản cho ảnh nhưng sẽ xảy ra tình trạng phân sắc độ (posterization) trên ảnh.

Theo Fujifilm.com.vn

starnt

VIP

18 năm

Tớ có nghĩ tới từ nhạy sáng, có lẽ nó khá gần nghĩa, nhưng cũng không thoát ý lắm, cụm từ "dải tần nhạy sáng" nghe cũng được nhưng
- Thêm từ "tần" cho nó chuyên môn, thực ra vô nghĩa - dải là đủ rồi
- Nhạy sáng có thể làm người ta nghĩ tới ... bắt sáng tốt trong điều kiện ánh sáng yếu (ISO, ASA?) ... dù sao thì cũng phải dùng một thuật ngữ gì đó phải không 😁

Theo thiển ý của tớ nên dịch là khoảng bắt sáng - bài đó cũng là dịch trên Dpreview thôi, tớ chưa phục :D :D
http://www.dpreview.com/learn/?/Glossary/Digital_Imaging/dynamic_range_01.htm

binhpt

GÀ

bravo. 2 bác đặt vấn đề hay lắm.
Theo em, mình nên nêu rõ Dynamic Range ở trường hợp này đang nói về vấn đề gì để đưa ra định nghĩa, cách hiểu phù hợp.
Vd: DR của 1 bức ảnh sẽ được hiểu là tỷ lệ chênh lệch giữa giá trị Ev của vùng sáng nhất của ảnh so với giá trị Ev của cùng tối nhất của bức ảnh đó.

còn đối với máy ảnh số, khái niệm này được đưa ra bởi lẽ mọi người thường so sánh DR của film âm bản tốt hơn so với DR của sensor máy ảnh số hiện tại khiến cho việc tái hiện độ sâu màu, mức chuyển màu của ảnh từ film tốt hơn hẳn so với ảnh từ máy số .... đây là 1 tranh luận khá hay, được khá nhiều diễn đàn về nhiếp ảnh nhắc đến. Em không rành về nó lắm, nên rất mong được nghe thêm ý kiến từ các bác khác.

xuanhahepza

TÍCH CỰC

Thật tình thì em không dám "múa rìu qua mắt thợ'!
Nhưng với các thuật ngữ trong nhiếp ảnh, kiến trúc, xây dựng, hội hoạ, máy tính....thì để diễn đạt đầy đủ nghĩa của 1 từ hay từ ghép bằng tiếng Việt khi dịch từ tiếng Anh quả là rất khó và "càng khó"hơn khi người dịch chưa chắc am hiểu hết về lĩnh vực đó.
VD như các bác tranh luận về từ "dynamic range" thì đơn giản là:
Dynamic: Động lực...
Range: Dãy, hàng...
(Cái này em mới vừa tra Từ điển, chứ tiếng Ăng lê thì em thua)
Và cuối cùng là được: DẢI ĐỘNG
Bác Starnt: khoảng bắt sáng
Bác haifangshi: Dải tần nhạy sáng
Em thấy "khoảng bắt sáng" hay "Dải tần nhạy sáng" đều đúng cả. Bởi nghĩa của nó gần như nhau.
Gà như em, em lại không cô đọng từ ngữ được như các bác, em chỉ nghĩ "dynamic range" là: Khả năng thu nhận áng sáng phản chiếu ở tần số nhỏ nhất của cảm biến (sensor) và nghĩ rằng chắc nó là Tần số nhạy sánghay Khả năng nhạy sáng gì đó chẳng hạn😁

Quả là khó thật các bác nhỉ!Chúc vui!

Hehe, khoa học phát triển và không đơn giản là có 1 từ - cụm từ thật đẹp để miêu tả, ngay tiếng Anh cũng vậy, rất nhiều từ phải chấp nhận là ghép của các từ cũ VD
Hardware: là từ rất cũ nhưng Sofware lại là từ mới sinh ra - sau một thời gian người việt ngứa ngáy với từ "Phần mềm" - nay nghe đã rất êm tai 😁
VD trong y học cái đoạn ruột cong cong ngắn ngắn nằm ngay sát dưới dạ dày tiếng Tàu gọi là : Thập nhị chỉ tràng (đoạn ruột dài bằng 12 đốt ngón tay) - khi dùng cho tiếng Việt dễ hiểu các cụ nhà ta (hình như là cụ Tôn Thất Tùng) đã phiên nôm na thành tá tràng (tá là 12 mà) :D

Từ nào cũng vậy, lúc đầu mới - phải có định nghĩa, sau dùng quen thì thôi - tuy nhiên tốt nhất là nó phải ... càng gần càng tốt. Và lúc này thì sự tham gia của những người am hiểu môn khoa học đó là tối quan trọng.

(bác nào có sách nhiếp ảnh cho tớ mượn với - đỡ tiền mua - đặng vừa đọc vừa thảo luận với các bác :D )

cuaso

Trứng

6 năm

Chuyện "tá tràng" = "đoạn ruột 12 (đốt) ngón tay" hay quá 😃 Nhưng không hẳn là 'nôm na' từ tiếng Trung, mà nó có nguồn gốc từ tận tiếng Latin (rồi đi vào các ngôn ngữ phương Tây: Anh, Pháp...*). Như vậy tiếng Việt và Hán cùng 'chuyển nghĩa' từ một gốc Tây, hoặc "thập nhị.." là một bước trung gian trước khi thành "tá tràng" tiếng Việt.
Tá tràng tiếng Anh là duodenum, tỉnh lược từ cụm latin "intestīnum duodēnum digitōrum" nghĩa là "intestine of twelve fingerbreadths", đoạn ruột dài 12 bề rộng ngón tay (chắc chừng 8 đốt 😁 )

babyjulio

ĐẠI BÀNG

11 năm

hôm nay ôn lại kiến thức về máy ảnh,vô tình tìm thấy topic này,bữa nay em xin đào mộ cho mọi người dc biết ạ.

khanh12a1lk

mình cũng xin đào mộ. các bác giải thích giùm với

khoaaaa

8 năm

bài hay quá,em góp chân đào lên cho ae khác luôn