Thụy Điển đang xây dựng thành phố bằng gỗ lớn nhất thế giới

Một chiếc cần cẩu màu vàng vươn cao trên một công trường xây dựng tại Sickla, khu phố từng là khu công nghiệp và hiện đang là nơi diễn ra một trong những dự án bất động sản lớn nhất Stockholm. Nhưng thay vì nâng các khối bê tông, chiếc cần cẩu này đang di chuyển những khối gỗ khổng lồ tới tay những người công nhân xây dựng, bất chấp cái lạnh dưới 0 độ của mùa đông.

Đây là khởi đầu của điều mà công ty phát triển bất động sản Thụy Điển Atrium Ljungberg mô tả là "dự án gỗ lớn nhất thế giới." Tại vùng ngoại ô của thủ đô Thụy Điển, việc xây dựng "Thành phố gỗ Stockholm" đã bắt đầu từ tháng 10, sớm hơn kế hoạch vài tháng, và dự kiến sẽ cung cấp 2.000 ngôi nhà mới vào năm 2027.


Mục tiêu chính của công ty là cải thiện tính bền vững trong các dự án xây dựng. Theo một nghiên cứu năm 2020 của Đại học Aalto và Viện Môi trường Phần Lan, nếu sử dụng gỗ thay vì bê tông và thép trong 80% các công trình mới, ngành xây dựng châu Âu có thể giảm được một nửa lượng khí thải. Atrium Ljungberg cũng nhấn mạnh ý tưởng rằng việc sống trong những tòa nhà làm từ vật liệu tự nhiên có thể cải thiện sức khỏe và tinh thần của con người.

Các dự án xây dựng bằng gỗ quy mô lớn đang ngày càng được ưa chuộng trên toàn cầu. Hai năm trước, Singapore đã khai trương một khuôn viên trường học bằng gỗ rộng 44.000 m2. Năm 2023, Seattle đã khai trương một tòa nhà chung cư giá rẻ cao 8 tầng bằng gỗ. Tại Sydney, một khu phức hợp bán lẻ và văn phòng bằng gỗ khổng lồ đang được xây dựng.

Tuy nhiên, Scandinavia, nơi có truyền thống lâu đời trong việc xây dựng biệt thự và nhà gỗ, cùng với ưu tiên giải quyết các vấn đề môi trường, không có gì ngạc nhiên khi đang dẫn đầu xu hướng này. Tòa nhà cao thứ ba ở Na Uy, Mjøstårnet, được xây dựng bằng gỗ vào năm 2019. Thủ đô Helsinki của Phần Lan đã có một khu phố nhỏ bằng gỗ hoàn thành từ 4 năm trước, với các khoản trợ cấp từ nhà nước để khuyến khích sử dụng gỗ trong các công trình công cộng. Skellefteå, một thành phố nhỏ ở miền bắc Thụy Điển, đã trở thành điểm đến du lịch nổi tiếng toàn cầu sau khi khách sạn và trung tâm văn hóa bằng gỗ cao nhất nước này khai trương vào năm 2022.



Atrium Ljungberg hy vọng dự án Stockholm Wood City sẽ trở thành "một hình mẫu quốc tế" nhờ quy mô ấn tượng của nó. Đây được dự kiến sẽ là khu phố bằng gỗ đa chức năng lớn nhất thế giới. Ngoài các tòa chung cư đang được xây dựng nhanh chóng, dự án còn bao gồm một trường trung học dự kiến khai trương vào thời điểm gần cuối năm và khoảng 7.000 văn phòng sẽ được đưa vào sử dụng trong vòng hai năm tới.

Như hầu hết các công trình gỗ nhiều tầng, các tòa nhà này chủ yếu được xây dựng từ CLT (cross-laminated timber - gỗ dán chéo), một loại vật liệu được sản xuất bằng cách dán các tấm gỗ lại với nhau theo góc vuông. Kỹ thuật này giúp CLT có độ cứng và độ bền gần như tương đương với thép hoặc bê tông.

Tại Scandinavia, việc sản xuất CLT tại chỗ và bền vững khá dễ dàng nhờ nguồn rừng phong phú trong khu vực. Khoảng 70% diện tích Thụy Điển được bao phủ bởi rừng, và từ năm 1903, nước này đã trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới bắt buộc tái trồng rừng. Thụy Điển không lo sẽ hết gỗ vì giờ đây họ còn có nhiều rừng hơn so với 100 năm trước, vì luôn được tái trồng.



Sử dụng gỗ trong xây dựng có thể giúp giảm một nửa lượng khí thải carbon trong quá trình thi công, bởi gỗ nhẹ và dễ thi công hơn bê tông, giảm nhu cầu sử dụng máy móc hạng nặng và tiêu thụ năng lượng. Nghiên cứu năm 2020 của Đại học Aalto và Viện Môi trường Phần Lan cũng chỉ ra rằng gỗ có khả năng lưu trữ carbon thay vì phát thải (vì gỗ được tạo từ cây hấp thụ CO2 từ khí quyển khi phát triển). Thêm vào đó, nếu một tòa nhà gỗ không còn được sử dụng, việc tháo dỡ sẽ dễ dàng hơn bê tông, và gỗ có thể được tái sử dụng hoặc tái chế, kéo dài vòng đời của nó.

Dựa trên dữ liệu toàn cầu từ 50 dự án xây dựng bằng gỗ trên thế giới, các nhà nghiên cứu kết luận rằng nếu 80% công trình mới tại châu Âu sử dụng kết cấu, lớp phủ, bề mặt và nội thất làm từ gỗ, điều này có thể hấp thụ tới 55 triệu tấn CO2 mỗi năm vào năm 2040. Con số này tương đương 47% lượng khí thải CO2 hàng năm của ngành công nghiệp xi măng châu Âu.

Xu hướng xây dựng bằng gỗ ngày càng tăng nhận được sự ủng hộ từ các nhà bảo vệ môi trường. Gỗ có dấu vết carbon thấp hơn bê tông hoặc thép, vì vậy nếu được khai thác từ các khu rừng được quản lý bền vững, đây là lựa chọn tốt hơn. Tuy nhiên, người ta cũng bày tỏ lo ngại về mất đa dạng sinh học liên quan đến hoạt động khai thác rừng. Mặc dù các nỗ lực tái trồng rừng tại Scandinavia đang diễn ra, việc khai thác gỗ quá mức đã dẫn đến sự suy giảm của một số loài thực vật và động vật, đồng thời kêu gọi các công ty lâm nghiệp Bắc Âu cần điều chỉnh cách quản lý để bảo vệ thiên nhiên trong bối cảnh nhu cầu về gỗ ngày càng tăng.



Một thách thức tiềm ẩn khác cho ngành xây dựng là vấn đề an toàn cháy nổ. Tuy nhiên, các quy định xây dựng tại khu vực Bắc Âu thuộc hàng nghiêm ngặt nhất thế giới và các tòa nhà được thiết kế và xử lý đúng cách bằng gỗ kỹ thuật có thể đạt mức độ bảo vệ nhiệt và độ bền tương đương với các vật liệu xây dựng thông thường. Tất cả các tòa nhà trong dự án Stockholm Wood City đều bắt buộc phải lắp đặt hệ thống phun nước chữa cháy, và gỗ CLT có khả năng chịu nhiệt cực kỳ cao. Rất khó để gỗ thực sự bắt lửa, và nếu có, lớp bên ngoài của gỗ sẽ cháy thành than ở khoảng 300°C, tạo ra một lớp bảo vệ hạn chế sự lan rộng của ngọn lửa.

Atrium Ljungberg ước tính gỗ CLT có giá cao hơn khoảng 10% so với thép hoặc bê tông, tùy thuộc vào từng dự án. Tuy nhiên, chi phí tăng thêm này có thể được bù đắp ở các khía cạnh khác. Vì nhiều bộ phận của tòa nhà bằng gỗ được lắp ráp sẵn từ trước, và không cần trộn hoặc chờ khô như bê tông, điều này giúp tiết kiệm chi phí nhờ rút ngắn thời gian lao động. Vì xây dựng nhanh hơn nhiều so với sử dụng bê tông thông thường, chúng tôi có thể rút ngắn thời gian dự án. Đồng thời, việc này cũng giúp người thuê có thể chuyển vào sớm hơn và bắt đầu trả tiền thuê nhanh chóng hơn.


Theo TIME.