Hai tháng rưỡi nữa là TikTok Mỹ và ByteDance sẽ hết thời hạn đi tìm một đối tác tập đoàn Mỹ để thoái vốn mạng xã hội chia sẻ video ngắn, hoặc đối mặt với việc bị cấm phân phối trên toàn lãnh thổ Mỹ. Đó là hệ quả của đạo luật HR8038 được thông qua hai cấp nghị viện Mỹ và được tổng thống Joe Biden phê duyệt vào ngày 24/4/2024.
Kỳ vọng của TikTok Mỹ hay chính bản thân chủ quản ByteDance, đó là sau khi nhậm chức vào tháng 1 tới, tổng thống Donald Trump sẽ giúp họ thoát khỏi số phận phải thoái vốn hoặc bị cấm vận hành ở Mỹ. Những người thân cận với vị tổng thống thứ 47 của nước Mỹ, dù chưa đưa ra những thông tin cụ thể, nhưng đã khẳng định ông Trump sẽ giữ lời hứa.
Cô Karoline Leavitt, người phát ngôn của đội ngũ chuyển giao chính quyền cho ông Trump và phó tổng thống JD Vance nói: “Người dân Mỹ đã bầu ông Trump với chênh lệch phiếu bầu đáng kể, và đã giao cho ông nhiệm vụ thực hiện những lời hứa mà ông đã đưa ra khi tranh cử. Ông ấy sẽ giữ lời.”
Như đã nói, việc ông Trump ủng hộ TikTok là một cú quay xe đầy bất ngờ và trái ngược hoàn toàn so với quan điểm của chính ông vào năm 2020. Thời điểm ấy, ông đã cố gắng làm điều tương tự như chính quyền tổng thống Biden sau này, đó là ép ByteDance thoái vốn TikTok Mỹ hoặc đối mặt với lệnh cấm vận hành MXH tại lãnh thổ Mỹ. Nhưng những nỗ lực của ông Trump không thành công vì khi ấy tòa án đã can thiệp.
Kỳ vọng của TikTok Mỹ hay chính bản thân chủ quản ByteDance, đó là sau khi nhậm chức vào tháng 1 tới, tổng thống Donald Trump sẽ giúp họ thoát khỏi số phận phải thoái vốn hoặc bị cấm vận hành ở Mỹ. Những người thân cận với vị tổng thống thứ 47 của nước Mỹ, dù chưa đưa ra những thông tin cụ thể, nhưng đã khẳng định ông Trump sẽ giữ lời hứa.
Cô Karoline Leavitt, người phát ngôn của đội ngũ chuyển giao chính quyền cho ông Trump và phó tổng thống JD Vance nói: “Người dân Mỹ đã bầu ông Trump với chênh lệch phiếu bầu đáng kể, và đã giao cho ông nhiệm vụ thực hiện những lời hứa mà ông đã đưa ra khi tranh cử. Ông ấy sẽ giữ lời.”
Như đã nói, việc ông Trump ủng hộ TikTok là một cú quay xe đầy bất ngờ và trái ngược hoàn toàn so với quan điểm của chính ông vào năm 2020. Thời điểm ấy, ông đã cố gắng làm điều tương tự như chính quyền tổng thống Biden sau này, đó là ép ByteDance thoái vốn TikTok Mỹ hoặc đối mặt với lệnh cấm vận hành MXH tại lãnh thổ Mỹ. Nhưng những nỗ lực của ông Trump không thành công vì khi ấy tòa án đã can thiệp.
Đến năm 2024, TikTok và ByteDance vẫn đưa chính quyền Mỹ ra tòa án, với hai luận điểm, rằng đạo luật HR8038 đã vi phạm quyền tự do ngôn luận của hơn 170 triệu người Mỹ có tài khoản TikTok, và việc thoái vốn sẽ là bất khả thi vì chính quyền Bắc Kinh có quyền đưa ra quyết định đối với những tài sản và doanh nghiệp của Trung Quốc. Tuy nhiên như đã đề cập khoảng nửa năm trước, HR8038 được các nghị viên của cả hạ viện lẫn thượng viện, của cả đảng Cộng Hòa lẫn Dân Chủ ủng hộ, rồi được cả tổng thống Mỹ phê duyệt gần như ngay lập tức.
Nhiều chuyên gia pháp lý cho rằng, bên tư pháp cũng sẽ ủng hộ bên lập pháp và hành pháp trong vấn đề an ninh quốc gia liên quan tới TikTok.
Vấn đề nằm ở chỗ, tuyên bố của người phát ngôn thuộc chiến dịch tranh cử của ông Trump chỉ nói rằng, ông sẽ “giữ lời hứa” để TikTok không bị cấm ở Mỹ, chứ không đảm bảo ByteDance sẽ tiếp tục được làm chủ quản của TikTok Mỹ.
Thời điểm tháng 3 vừa rồi, Donald Trump đã chính thức quay xe ủng hộ TikTok tiếp tục được vận hành ở Mỹ. Cùng thời điểm ấy, ông gặp Jeff Yass, một nhà đầu tư nắm trong tay khối tài sản hàng tỷ USD, người nắm giữ cổ phần ByteDance, và là nhà đồng sáng lập quỹ đầu tư Susquehanna International Group, đơn vị đã đổ rất nhiều tiền cho những startup do Trương Nhất Minh điều hành ở Trung Quốc.
Theo vài nguồn tin giấu tên, TikTok cũng đã tìm kiếm sự ủng hộ của một số thành viên đảng Cộng Hòa, thông qua trung gian là Tony Sayegh, một thành viên nội các trong nhiệm kỳ đầu tiên của tổng thống Trump, làm việc trong cục ngân khố Mỹ.
Sayegh hiện tại đảm trách vai trò quản lý quan hệ đối ngoại của quỹ Susquehanna, và vẫn là một đồng minh của tổng thống Trump nói riêng và cả gia đình ông nói chung. Cũng chính Sayegh là người đóng vai trò quan trọng trong quyết định ủng hộ TikTok của đội ngũ thực hiện chiến dịch tranh cử của ông Trump và ông Vance.
Cũng đúng thời điểm mùa hè năm nay, đội ngũ tranh cử của ông Trump tạo tài khoản TikTok, và ngay lập tức trở thành một tài khoản với hàng triệu người theo dõi, tính đến thời điểm hiện tại đã là 14.4 triệu follower tài khoản realdonaldtrump, và 7.8 triệu follower tài khoản TeamTrump. Vài thành viên gia đình ông Trump cũng có tài khoản TikTok riêng.
Quảng cáo
Dưới cương vị đại diện nhà đầu tư chiến lược vào ByteDance và TikTok, Tony Sayegh hàng tuần đều có cuộc họp tư vấn chiến lược với CEO TikTok Shou Chew, giám đốc truyền thông của TikTok Zenia Mucha và giám đốc pháp chế tại Mỹ của TikTok, Michael Beckerman. Hồi tháng 4, ngay trước khi tổng thống Biden ký phê duyệt thông qua đạo luật HR8038, Sayegh cùng những giám đốc cấp cao của TikTok và ByteDance đã có cuộc họp để bàn thảo về tương lai của ứng dụng MXH hay chính bản thân bộ máy TikTok Mỹ. Các giám đốc cấp cao của TikTok coi ông Sayegh là con người cực kỳ quan trọng để xây dựng mối quan hệ với tổng thống Trump.
David Plouffe
Ở thái cực ngược lại, đương nhiên TikTok cũng tìm kiếm sự ủng hộ của một vài quan chức chính phủ và các nhà lập pháp của đảng Dân Chủ. Trước đây, David Plouffe đã từng làm việc cho TikTok Mỹ, nhưng sau đó rời khỏi công ty để làm chuyên gia chiến lược phục vụ cho chiến dịch tranh cử của bà Kamala Harris. Bản thân đội ngũ tranh cử của bà Harris cũng có tài khoản TikTok với hơn 9 triệu người theo dõi.
Trong nội bộ TikTok, không nhiều người lo sợ ứng dụng sẽ bị cấm vận hành tại Mỹ sau khi hết thời gian tìm kiếm đối tác để ByteDance thoái vốn. Những giám đốc cấp cao của MXH này nói đùa rằng, cuộc họp toàn công ty để nói về khả năng TikTok Mỹ bị cấm vận hành sau này sẽ trở thành chủ đề được dựng lại trên phim Hollywood.
Ở khía cạnh thực tế hơn, các chuyên gia và những cựu nhân viên TikTok vẫn chưa chắc chắn về việc chính quyền mới của ông Trump sẽ giúp TikTok Mỹ tránh khỏi việc bị cấm vận hành như thế nào, khi thời hạn chiểu theo đạo luật HR8038 đang đến rất gần, và dựa vào thực tế những cái tên được cho là sẽ đứng đầu các cơ quan thuộc chính quyền đều có tư tưởng chống Trung Quốc khá mạnh mẽ.
Quảng cáo
Về cơ bản, một giải pháp hợp lý được đưa ra, đó là hạ viện, với việc các nhà lập pháp thuộc đảng Cộng Hòa chiếm đa số sau cuộc bầu cử hồi đầu tháng 11, họ có thể tổ chức một cuộc bỏ phiếu để hủy bỏ đạo luật HR8038.
Ian Tang của đơn vị nghiên cứu chính sách Capstone cho rằng: “Việc ông Trump đắc cử đã cải thiện tình hình của TikTok một chút. Họ vẫn sẽ phải đối mặt với một cuộc chiến pháp lý khó khăn, và có thể sẽ cần có những thay đổi về mặt cơ cấu bộ máy để tiếp tục được vận hành tại Mỹ.”
Alan Rozenshtein, phó giáo sư chuyên ngành luật của trường đại học Minnesota, cựu cố vấn an ninh quốc gia của Bộ tư pháp Mỹ đưa ra dự đoán rằng, nếu không hủy được đạo luật HR8038, tổng thống Trump có thể đơn giản chỉ cần nhờ tổng chưởng lý liên bang trì hoãn việc áp dụng đạo luật ấy. Nhưng khi đó, Apple và Google, chủ sở hữu hai nền tảng phân phối ứng dụng di động lớn nhất cũng sẽ phải chờ đợi xem bước đi tiếp theo là gì, vì trong đạo luật có những điều khoản và những hình phạt đối với các đơn vị sở hữu nền tảng số, trong trường hợp họ vẫn tiếp tục phân phối và cập nhật ứng dụng TikTok tới hàng trăm triệu người dùng ở Mỹ.
Giải pháp duy nhất đối với Apple và Google, là kỳ vọng ông Trump sẽ trì hoãn ngay lập tức việc áp dụng đạo luật HR8038.
Cùng lúc, phó giáo sư Rozenshtein cũng cho rằng, việc hạ viện Mỹ hủy bỏ đạo luật là thứ rất khó xảy ra.
Đổi lại, khía cạnh mà chính quyền ông Trump có thể tập trung vào để giữ lời hứa với TikTok, đó là phần đề cập tới quyền lực của tổng thống khi xác định liệu ByteDance đã có đủ những động thái và thay đổi để giảm bớt tầm ảnh hưởng của chính phủ Trung Quốc đối với ứng dụng TikTok. Hoặc, chính quyền ông Trump cũng có thể nới lỏng thời hạn thêm 3 đến 6 tháng nếu họ kết luận rằng TikTok và ByteDance đang có những tiến triển tích cực trong việc thoái vốn.
Jacob Helberg, cố vấn của tập đoàn phần mềm Palantir tự tin với việc tổng thống Trump sẽ tìm được cách giải quyết những lo ngại liên quan tới chính quyền Bắc Kinh, để giữ TikTok tiếp tục được vận hành trên lãnh thổ Mỹ.
Hiện tại ở tòa án, các luật sư của ByteDance và TikTok đang cố gắng thuyết phục 3 vị thẩm phán ở tòa phúc thẩm Columbia đưa ra lệnh chặn đạo luật HR8038 lại. Rồi phán quyết này sẽ được đưa lên kháng cáo ở tòa án tối cao. Điều này hoàn toàn có thể ảnh hưởng tới việc áp dụng đạo luật vào thời hạn ngày 19/1/2025.
Theo The New York Times
