Bước chuyển từ Android 11 lên 12 là bước tiến tương đối lớn về mặt trải nghiệm, chí ít là đối với những anh em sử dụng máy Pixel chính chủ Google. Material You là thứ tạo ra giao diện đồng nhất, ấn tượng nhất, và cũng là yếu tố đáng đề cập nhất trong bản Android 12 ra mắt năm ngoái. Dĩ nhiên không phải bản nâng cấp hệ điều hành nào cũng có quy mô tương đồng về mặt nâng cấp và thay đổi. Android 13 chính là một phiên bản như vậy.
Tổng quan, Android 13 là rất nhiều những thay đổi nho nhỏ cả về giao diện lẫn tính năng, tối ưu hơn Material You, hàng ngày dùng máy vui hơn, ưng mắt hơn. Cùng với đó, cũng có những thay đổi khác khiến máy bảo mật hơn, tiện lợi hơn và hoạt động ưng ý hơn.
Hiện tại (kể từ ngày 15/8 vừa rồi) thì anh em cứ xài Pixel 4 trở lên là đã có lựa chọn để anh em ấn nút cập nhật lên Android 13 rồi.
Một điểm không liên quan tới những thay đổi của Android 13, nhưng vẫn cần đề cập. Mình bắt đầu dùng Pixel 6 Pro được hơn nửa năm, và trên Android 12, trong một số trường hợp, một vài app không cho mình vuốt từ cạnh trái hoặc cạnh phải để quay lại màn hình trước đó. Một ví dụ cụ thể là Messenger. Đến tận Android 13 Developer Preview 2, tình trạng này vẫn còn. Nhưng tới bản chính thức ra hôm 15 vừa rồi, mình chưa gặp phải tình trạng này nữa.
Đầu tiên là phần cảm quan. Những icon thuộc phạm vi giao diện Material You hiện giờ vẫn không phải tự động biến những biểu tượng các app thành đơn sắc:
Tổng quan, Android 13 là rất nhiều những thay đổi nho nhỏ cả về giao diện lẫn tính năng, tối ưu hơn Material You, hàng ngày dùng máy vui hơn, ưng mắt hơn. Cùng với đó, cũng có những thay đổi khác khiến máy bảo mật hơn, tiện lợi hơn và hoạt động ưng ý hơn.
Hiện tại (kể từ ngày 15/8 vừa rồi) thì anh em cứ xài Pixel 4 trở lên là đã có lựa chọn để anh em ấn nút cập nhật lên Android 13 rồi.
Một điểm không liên quan tới những thay đổi của Android 13, nhưng vẫn cần đề cập. Mình bắt đầu dùng Pixel 6 Pro được hơn nửa năm, và trên Android 12, trong một số trường hợp, một vài app không cho mình vuốt từ cạnh trái hoặc cạnh phải để quay lại màn hình trước đó. Một ví dụ cụ thể là Messenger. Đến tận Android 13 Developer Preview 2, tình trạng này vẫn còn. Nhưng tới bản chính thức ra hôm 15 vừa rồi, mình chưa gặp phải tình trạng này nữa.
Đầu tiên là phần cảm quan. Những icon thuộc phạm vi giao diện Material You hiện giờ vẫn không phải tự động biến những biểu tượng các app thành đơn sắc:
Mình đếm thử thì số lượng những icon của các app bên thứ 3 có thể chuyển đổi thành đồng nhất về màu sắc khá ít, sơ sơ mới thấy Reddit, Pinterest và VLC. Còn những icon khác như Messenger, Facebook hay Flipboard thì chưa làm được. Tạm đưa ra dự đoán rằng, những ứng dụng bên thứ ba ấy đều được các dev làm riêng icon monochrome để Material You trên máy Pixel sử dụng, còn các app khác thì không có.
Cũng không phải vấn đề lớn lắm, nhưng mình thường có thói quen để hình nền đen trắng hoặc it màu sắc, để những icon ứng dụng tự phô diễn màu sắc. Mỗi app lại có một tông màu, cái thì dùng một hai màu đơn, cái thì dùng hẳn gradient như kiểu Messenger, mà màu thường tươi tắn chói lọi nên không thể tránh khỏi tình trạng màu sắc đá nhau.
Đôi khi cũng muốn có những bộ icon riêng cài bên ngoài để tất cả cùng chung phong cách, tha hồ đặt hình nền, nhưng cái đó hoặc là tốn tiền, hoặc không đủ icon ứng dụng, hoặc vận hành không hoàn hảo cho lắm. Vậy nên Themed Icon của Material You trở thành lựa chọn cuối cùng. Không lẽ lại giấu hết những ứng dụng không làm icon đơn sắc, chỉ để những ứng dụng icon “đẹp” ra ngoài thì bất tiện quá. Hệ quả là đành phải để như hình trên anh em nhìn thấy.
Thay đổi thứ hai của giao diện là số lượng lựa chọn màu nền dựa trên màu sắc “nhặt” ra từ hình nền. Trên Android 13 chạy trên Pixel 6 Pro, giờ lựa chọn kết hợp màu sắc của anh em sẽ là 20, tạo ra những tông màu đa dạng hơn. Giống như cảm giác sử dụng HĐH bản trước, màu sắc theme vẫn tươi tắn nhưng không quá rực, nhìn vẫn dịu mắt, hợp với tông màu chủ đạo của những tấm hình nền.
Một chi tiết các trang tin công nghệ nói rất nhiều với Android 13 chính là ô thông tin và điều khiển khi chơi nhạc được thay đổi. Cái này dễ thấy nhất, và cũng là thay đổi đẹp nhất, nên mọi người nói nhiều về nó cũng là điều không khó hiểu.
Quảng cáo
Cả ô thoại này giờ hiện album art của bản nhạc, còn thanh điều chỉnh bài hát cũng gợn sóng vui mắt hơn. Cũng thông qua ô Media Player này, anh em sẽ được chọn thiết bị xuất âm thanh đầu ra, và điều chỉnh âm lượng ngay tại đó. Rất tiện.
Chỉ có điều chẳng hiểu sao ở bản 13 DP 3, icon Spotify hoạt động bình thường, còn sang bản Stable Release thì chẳng hiện icon ứng dụng này trong Media Player nữa, hơi buồn vì giao diện bị gợn. Apple Music thì lại không bị.
Quảng cáo
Nếu anh em đã quen với Android 12, đặc biệt là giao diện Pixel UI thì sẽ không hề gặp khó khăn khi đến với Android 13. Những thay đổi kể trên đủ lớn để nhận ra, những không phải những lột xác đáng kể khi anh em nâng cấp từ Android 11 lên 12 vào cùng thời điểm này năm ngoái.
Và nếu anh em thắc mắc, thì không, Pixel UI vẫn chưa chỉnh lại giao diện Control Center để vuốt 1 cái là có thể chỉnh độ sáng màn hình. Vẫn phải vuốt hai lần. Nhưng bù lại hiếm khi mình đụng vào thanh trượt đó, vì tùy chỉnh độ sáng adaptive hoạt động tương đối ổn.
Một điều hơi đáng tiếc, đó là giao diện Android 13 trên Pixel 6 Pro vẫn chưa đủ thông minh để tự động “nhặt màu” trong giao diện nhiều ứng dụng. Lấy ví dụ Spotify. Ở ngoài màn hình chính, menu cuối màn hình nền đen thì không sao, nhưng ấn vào bài hát, khi ứng dụng nhặt màu nổi bật nhất trên album art làm màu nền khi chơi nhạc, giao diện lại lộ ra cả một mảng đen ở dưới cùng, thay vì nhặt đúng màu theme của từng bản nhạc, tạo ra trải nghiệm liền lạc, bắt mắt. Cái này từ thời Android 12 đã tồn tại, thành ra có app đẹp, có app thì trông chưa vừa mắt.
Chí ít thì trong nhiều ứng dụng khác, hoặc những ứng dụng nền đen, thanh vuốt về màn hình chính trông vẫn đẹp.
Hoặc trong Messenger, mỗi cuộc hội thoại dùng một theme thì giao diện vẫn biết nhặt màu ra để giúp màn hình vừa mắt. Đặc biệt, cũng nhờ khả năng này nên Apple Music trên Pixel 6 Pro thậm chí nhìn còn đã con mắt hơn cả trên iPhone, vì bản chất màn hình máy kéo dài chiều dọc, vuốt tìm playlist và album mới rất thích.
Một dịch chuyển nhỏ nữa trên giao diện máy là tính năng quét mã QR giờ trở thành một nút truy cập nhanh trong Control Center. Thay đổi nữa, không nhiều người để tâm nhưng rất hữu ích cho những người quan tâm tới bảo mật cá nhân, đó là Photo Picker giờ đưa ra khả năng lựa chọn chi tiết từng tấm hình cho phép một ứng dụng truy xuất. Tất cả những hình ảnh và clip khác, nếu anh em không cho phép, thì app sẽ không thể truy xuất được.
Có một tính năng được đề cập nhiều ở các trang tin về điện thoại bên nước ngoài, nhưng không phải lúc nào cũng có ích với tất cả mọi người, đó là khả năng điều chỉnh tự do ngôn ngữ của từng ứng dụng, ví dụ Facebook thì dùng tiếng Việt, còn YouTube thì xem bằng tiếng Anh. Thực tế thì ở phiên bản Android 13 Stable Release, tính năng thay đổi ngôn ngữ riêng cho từng ứng dụng cũng chỉ khả thi trên những phần mềm gốc của Google, còn các app của bên thứ ba thì chưa điều chỉnh được.
Clipboard trên Android 13 cũng thay đổi theo hướng nhiều tính năng hơn. Từ chụp ảnh màn hình, copy đoạn text cho đến copy hình ảnh, anh em sẽ được chỉnh sửa ngay, rồi chia sẻ cho người khác mà không cần nhảy sang một ứng dụng khác một cách thủ công. Clipboard cũng biết cách tự động xóa dữ liệu tạm thời sau một khoảng thời gian, đề phòng rò rỉ những thông tin nhạy cảm như mật khẩu, số điện thoại, tên đăng nhập các tài khoản quan trọng…
Tuy nhiên, một trong những thứ đáng kể nhất của Android 13 là tính năng hỗ trợ chuẩn kết nối Bluetooth LE Audio, viết tắt của Low Energy, giúp giảm điện năng tiêu thụ khi phát tín hiệu âm thanh sang các thiết bị không dây. Google nói rằng Bluetooth LE vừa cho phép phát nhạc tới thiết bị ở khoảng cách xa hơn so với Bluetooth 5.2, vừa có chất lượng âm thah tốt hơn, và cho phép một thiết bị phát gửi tín hiệu tới nhiều thiết bị đầu cuối.
Cùng với đó là tính năng hỗ trợ Spatial Audio, những cặp tai nghe có tính năng theo dõi cử động đầu để phát nhạc theo chuẩn Dolby Atmos sẽ được phát huy tối đa công dụng, lấy ví dụ LG ToneFree T90 chuẩn bị bán ra tháng sau chẳng hạn. Cái này mình hứa khi nào có đồ chơi sẽ mô tả những trải nghiệm của Spatial Audio trên Android 13 tới anh em.
Tổng kết lại, với những gì mình đã trải nghiệm, Android 13 là bản nâng cấp ổn, nếu chúng ta tạm bỏ qua những nâng cấp nặng tính tiểu tiết mà Google đã tạo ra. Cảm giác nó giống hệt như tiến trình phát triển CPU “tick - tock” ngày xưa của Intel vậy. Android 12 là bản nâng cấp lớn, còn 13 là phiên bản hoàn thiện, giúp giao diện bóng bẩy hơn và trải nghiệm vừa ý hơn. Có tính năng thực sự có ích (nút quét QR nhanh ở Control Center), có cái giúp mọi thứ đẹp hơn (giao diện Media Player mới), và cũng có những thay đổi nhỏ giúp người dùng cảm thấy tiện hơn.
Không thể tránh việc sẽ có người nghĩ Android 13 năm nay nâng cấp quá ít, quá sơ sài, nói chung không khác gì Android 13. Nhưng đó chính là bản chất vấn đề, và là điều tốt, vì khi Android 12 đã tạo ra trải nghiệm tốt, thì luôn có không gian để hoàn thiện, và đó chính là lý do Android 13 tồn tại, với những nâng cấp, những trau chuốt và tính năng mới. Nhiều cái nhỏ gộp lại với nhau biến thành một bản nâng cấp thường niên cho một hệ điều hành vốn đã rất OK.
