F-15EX Eagle II là chiến đấu cơ thế hệ mới được Boeing phát triển cho Không quân Mỹ (USAF) và là bản nâng cấp của tiêm kích F-15 thế hệ thứ tư. Trong số các phiên bản tiêm kích đa chức năng của dòng máy bay F-15, thì F-15EX là tiên tiến nhất. Nó có giá phải chăng, sở hữu tốc độ và phạm vi bay đáng nể, đồng thời có thể mang theo vũ khí hạng nặng và dễ nâng cấp.
Được liên kết chặt chẽ với tiêm kích F-35, F-15EX có thể mang một số lượng lớn tên lửa để hỗ trợ cho F-35 và cung cấp hỏa lực để tiêu diệt các mối đe dọa mà F-35 phát hiện trong hoạt động tác chiến. Tiêm kích hoạt động được trong nhiều điều kiện thời tiết, cả ngày lẫn đêm.
Chiếc F-15EX đầu tiên đang bay đến Căn cứ Không quân Eglin, bang Florida, ngày 11/3/2021.
Chiến đấu cơ gồm hai chỗ ngồi với chiều dài 19,45 mét, sải cánh rộng 13,05 mét và cao 5,64 mét. Trọng lượng trống đạt mức 15.700 kg, trong khi trọng lượng cất cánh tối đa lên đến gần 37.000 kg.
Được liên kết chặt chẽ với tiêm kích F-35, F-15EX có thể mang một số lượng lớn tên lửa để hỗ trợ cho F-35 và cung cấp hỏa lực để tiêu diệt các mối đe dọa mà F-35 phát hiện trong hoạt động tác chiến. Tiêm kích hoạt động được trong nhiều điều kiện thời tiết, cả ngày lẫn đêm.
Chiếc F-15EX đầu tiên đang bay đến Căn cứ Không quân Eglin, bang Florida, ngày 11/3/2021.
Thiết kế và tính năng
Chiến đấu cơ gồm hai chỗ ngồi với chiều dài 19,45 mét, sải cánh rộng 13,05 mét và cao 5,64 mét. Trọng lượng trống đạt mức 15.700 kg, trong khi trọng lượng cất cánh tối đa lên đến gần 37.000 kg.
Nó có thể phóng các tên lửa siêu vượt âm dài tới 6,7 mét, đem lại lợi thế trong các cuộc xung đột cân sức trong tương lai. Máy bay chỉ cần một phi công để vận hành và chở được tải trọng 13.300 kg. F-15EX được lắp đặt hệ thống tác chiến điện tử mới EPAWSS, các hệ thống buồng lái tiên tiến, bộ cảm biến và radar hiện đại, cũng như các hệ thống nhiệm vụ và tương thích với những phần mềm mới nhất.
F-15EX tại Căn cứ Không quân Eglin.
Phi cơ có kiến trúc hệ thống nhiệm vụ mở (OMS) với hệ thống quản lý tác chiến tiên tiến, cho phép tích hợp nhanh các công nghệ mới nhất và đảm bảo tính tương thích của nền tảng trong hàng chục năm. OMS đem lại khả năng hoạt động độc lập khi bị cô lập và kết nối lại với mạng lưới đám mây toàn cầu khi điều kiện cho phép.
Buồng lái của F-15EX, với máy tính nhiệm vụ ADCP II.
F-15EX được lắp đặt hệ thống điều khiển bay "fly-by-wire" và radar quét mảng pha điện tử chủ động (AESA) APG-82(V)1, có phạm vi mở rộng và cải thiện khả năng theo dõi đa mục tiêu cũng như khả năng tương tác chính xác. Radar này đem lại khả năng phát hiện, xác định và theo dõi nhiều mục tiêu trên không lẫn trên mặt nước ở phạm vi xa, hỗ trợ ra quyết định nhanh và chính xác hơn trong bối cảnh xung đột.
Bảng thông số của F-15EX.
Quảng cáo
Chiến đấu cơ F-15EX được trang bị hai động cơ F110-GE-129, mỗi động cơ tạo ra lực đẩy tới 131 kN. Nó có thể bay với tốc độ Mach 2,5 và là một trong những chiến đấu cơ nhanh nhất thế giới. Phạm vi bay tác chiến 1.200 km cho phép tấn công các mục tiêu ở xa.
Động cơ F110-GE-129 trong cuộc thử nghiệm khả năng đốt sau.
Quá trình phát triển
Quá trình mua sắm máy bay F-15EX bắt đầu vào tháng 2/2019. Trong đợt đầu là mua 8 chiếc F-15EX, còn kế hoạch tương lai sẽ mua ít nhất 144 chiếc để thay thế phi đội F-15C/D cũ của Vệ binh Không quân Quốc gia Oregon và xa hơn là làm mới phi đội F-15 hiện có.
Tháng 7/2020, Boeing giành được hợp đồng trị giá 1,2 tỷ USD để sản xuất lô 8 chiếc F-15EX đầu tiên. Công ty chịu trách nhiệm cung cấp các dịch vụ từ thiết kế, phát triển, sản xuất, thử nghiệm, xác minh, chứng nhận, giao hàng cho đến bảo trì và sửa đổi máy bay. F-15EX được sản xuất tại nhà máy sản xuất F-15 của Boeing ở St. Louis, bang Missouri.
Một chiếc F-15EX trên dây chuyền sản xuất, tháng 7/2020.
Quảng cáo
Tháng 2/2021, F-15EX thực hiện chuyến bay đầu tiên. Ngay tháng sau, USAF chính thức tiếp nhận chiếc F-15EX đầu tiên từ Boeing. Máy bay rời nhà máy ở St. Louis và đến Căn cứ Không quân Eglin, bang Florida để trải qua các cuộc thử nghiệm phát triển và vận hành kết hợp. Sau đó vào vào tháng 11/2022, F-15EX trải qua thử nghiệm âm thanh.
Tháng 1/2023, hai chiếc F-15EX đã trình diễn khả năng mang tên lửa mở rộng lên 12 tên lửa không đối không, trong khi F-15 tiêu chuẩn chỉ mang được 8 tên lửa không đối không. Chúng đã phóng thành công tên lửa từ các trạm tên lửa được chỉ định.
Gần đây vào tháng 4/2024, USAF đã hoàn thành thử nghiệm và đánh giá hoạt động ban đầu cho Hệ thống cảnh báo chủ động/thụ động Eagle (EPAWSS). EPAWSS cung cấp năng lực tác chiến điện tử rất cần thiết cho cả chiến đấu cơ F-15EX lẫn F-15E Strike Eagle.
Nhiều nước đã bày tỏ sự quan tâm đến mẫu tiêm kích mới này. Như vào tháng 1/2021, Boeing nhận được giấy phép cung cấp tiêm kích F-15EX cho Không quân Ấn Độ. Mỹ cũng phê duyệt thỏa thuận trị giá 13,9 tỷ USD để bán 36 chiếc F-15EX cho Indonesia vào tháng 2/2022 và việc bán 24 chiếc F-15EX cho nước này đã được xác nhận vào tháng 8/2023. Tháng 9/2023, Boeing đã có buổi giới thiệu F-15EX ở Ba Lan.
Chuyến bay đầu tiên của F-15EX. Nguồn: YT.
Các nhà thầu chính
GE Aviation đã nhận được nhiều hợp đồng từ USAF để phát triển 19 động cơ F110-GE-129 cho F-15EX vào tháng 6/2020. Sau đó vào tháng 10/2021, GE giành tiếp hợp đồng trị giá 1,58 tỷ USD để cung cấp động cơ F110 cho tiêm kích. Ngoài ra, Boeing đã chọn Raytheon Intelligence & Space (RI&S) để cung cấp 8 hệ thống radar APG-82(V)1 AESA cho F-15EX vào tháng 10/2020.
Chiến đấu cơ F-15EX là một tiến bộ trong công nghệ hàng không quân sự. F-15EX sẵn sàng duy trì ưu thế trên không cho USAF trong thế kỷ 21 nhờ sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa tốc độ, hỏa lực với hệ thống điện tử hàng không. Khả năng ấn tượng của nó, cùng với tiềm năng nâng cấp, sẽ đảm bảo cho F-15EX tiếp tục đóng vai trò then chốt trong chiến lược phòng thủ tương lai của Mỹ.
Theo [1], [2].
