Tháng 11, sau khi ông Donald Trump tái đắc cử tổng thống Mỹ, CEO tập đoàn Meta, Mark Zuckerberg được cho là đã đưa ra quyết định thả lỏng những quy chế quản lý những nội dung người dùng chia sẻ trên các mạng xã hội mà tập đoàn này quản lý. Phải khẳng định, những hệ quả kể từ thời điểm Zuck công bố thay đổi này hồi giữa tuần trước tới giờ chắc chắn chỉ là sự khởi đầu của những thay đổi toàn diện trên mọi nền tảng mạng xã hội trực tuyến.
Lúc này, Zuck giữ số lượng những người hiểu những gì anh nghĩ tương đối hẹp.
Tháng trước, Zuckerberg đã nhờ tới số ít những giám đốc quản lý chính sách và quan hệ toàn cầu của Meta, cùng vài cá nhân khác, bàn thảo về cách tiếp cận việc quản lý những tuyên bố mà hàng tỷ người dùng MXH trên toàn thế giới đăng tải lên mạng internet. Trước đó, ở Mar-a-Lago, Zuckerberg được cho là đã đích thân tới thăm tổng thống đắc cử Donald Trump. Ý tưởng đã có, thứ Zuck cần là nhân sự để biến ý tưởng trở thành những quy chế vận hành Facebook hay Instagram.
Trong những tuần kế tiếp, trong những cuộc họp trực tuyến qua Zoom, những group chat hay những cuộc gọi trực tuyến, Zuckerberg cùng số ít những nhân sự cấp cao này bàn về cách thực hiện kế hoạch đó. Tốc độ triển khai kế hoạch nhanh tới mức nhiều người phải rời xa bữa cơm gia đình hay những bữa tiệc trong kỳ nghỉ lễ, còn Zuckerberg thì làm việc giữa lúc di chuyển giữa hai nơi, nhà riêng ở Bay Area, San Francisco và đảo Kauai.
Lúc này, Zuck giữ số lượng những người hiểu những gì anh nghĩ tương đối hẹp.
Tháng trước, Zuckerberg đã nhờ tới số ít những giám đốc quản lý chính sách và quan hệ toàn cầu của Meta, cùng vài cá nhân khác, bàn thảo về cách tiếp cận việc quản lý những tuyên bố mà hàng tỷ người dùng MXH trên toàn thế giới đăng tải lên mạng internet. Trước đó, ở Mar-a-Lago, Zuckerberg được cho là đã đích thân tới thăm tổng thống đắc cử Donald Trump. Ý tưởng đã có, thứ Zuck cần là nhân sự để biến ý tưởng trở thành những quy chế vận hành Facebook hay Instagram.
Trong những tuần kế tiếp, trong những cuộc họp trực tuyến qua Zoom, những group chat hay những cuộc gọi trực tuyến, Zuckerberg cùng số ít những nhân sự cấp cao này bàn về cách thực hiện kế hoạch đó. Tốc độ triển khai kế hoạch nhanh tới mức nhiều người phải rời xa bữa cơm gia đình hay những bữa tiệc trong kỳ nghỉ lễ, còn Zuckerberg thì làm việc giữa lúc di chuyển giữa hai nơi, nhà riêng ở Bay Area, San Francisco và đảo Kauai.
Theo những nguồn tin của NYT, đến ngày đầu tiên của năm 2025, Zuckerberg đã sẵn sàng công bố chính thức những thay đổi trong cách Meta quản lý nội dung đăng tải trên Facebook, Instagram, WhatsApp và Threads, bằng cách mời những nhân viên tập đoàn, thủ lĩnh những tổ chức dân sự và nhiều người khác đưa ra ý kiến của họ.
6 tuần
Bất kỳ thay đổi nào trong việc điều chỉnh chính sách quản lý nội dung cũng sẽ mất hàng tháng trời. Nhưng trong trường hợp này, Zuckerberg đã thực hiện điều đó trong vòng 6 tuần ngắn ngủi, nhanh tới mức không ít những nhân viên của nhóm quy chế vận hành dịch vụ của tập đoàn Meta còn cảm thấy bát ngờ.
Hôm thứ 3 tuần trước mới là lúc hầu hết 72 nghìn nhân viên của Meta biết đến kế hoạch của Zuckerberg, cùng lúc với cả thế giới. Tập đoàn công nghệ khổng lồ, thông qua tuyên bố của Zuck, cho biết họ sẽ thay đổi quy chế quản lý ngôn luận trên các ứng dụng, bằng cách nới lỏng những quy chế kiểm soát cách mọi người nói về những vấn đề xã hội nhức nhối hiện tại, bao gồm nhập cư và giới tính.
Rồi họ từ bỏ luôn việc vận hành đội ngũ kiểm tra mức độ chính xác của thông tin đăng tải trên MXH, cho biết sẽ áp dụng giải pháp để người dùng tự fact check lẫn nhau. Và cuối cùng, nếu như trước kia, những nội dung mang tính chính luận thường hiếm khi hiển thị trên news feed của mọi người, thì giờ nó sẽ hiện ra thường xuyên hơn.
Những ngày kế tiếp, động thái có thể thay đổi hoàn toàn cách mọi người chia sẻ nội dung và trao đổi trực tuyến này đã có được sự ủng hộ từ ông Trump và nhiều chính trị gia đảng Cộng Hòa. Cùng lúc, nó vấp phải sự phản đối của tổng thống Joe Biden, của những nhóm chuyên trách nhiệm vụ fact check, của những nhà nghiên cứu thông tin giả mạo, rồi cả sự lo ngại từ những nhóm vận động vì quyền lợi của những người trong giới LGBTQ. Những lo sợ được đưa ra có thể quy về một điểm, đó là những thay đổi mà Meta áp dụng sẽ khiến mọi người có nguy cơ bị bắt nạt nhiều hơn, cả trên mạng lẫn trong cuộc sống thực.
Quảng cáo
Bên trong Meta, phản ứng của những thay đổi này cũng đa chiều tới mức cực đoan. Vài nhân viên ăn mừng thay đổi này. Số khác thì bị sốc và công khai lên án thay đổi ấy trong hệ thống nhắn tin nội bộ tập đoàn. Thậm chí còn có vài người nói rằng họ xấu hổ vì làm việc cho Meta.
Đến hôm thứ 6 tuần trước, sự lột xác của Meta tiếp tục, khi họ công bố với các nhân viên rằng họ sẽ cho dừng hết những nỗ lực hoạt động để cải thiện sự đa dạng, công bằng và hòa nhập. Họ cho nghỉ vị trí giám đốc về sự đa dạng nội bộ tập đoàn, chấm dứt mục tiêu tuyển dụng nhân sự đa dạng sắc tộc và giới tính, và sẽ không ưu tiên cho những doanh nghiệp do người thiểu số quản lý nữa.
Mục tiêu mới của Meta giờ là “tập trung áp dụng những động thái công bằng để giới hạn thiên kiến áp đặt lên tất cả, bất chấp nguồn gốc của mọi người," theo lời phó chủ tịch HR của Meta, bà Janelle Gale.
Còn ở Nhà Trắng, cũng trong ngày thứ 6 tuần trước, tổng thống Joe Biden nói với các phóng viên rằng, quyết định dừng việc từ thực hiện fact check là một quyết định đáng xấu hổ.
Trong đầu của Zuck nghĩ gì?
Trong những cuộc phỏng vấn của The New York Times, hơn chục nhân viên, giám đốc và tư vấn viên đã và đang làm việc cho Meta mô tả hướng đi mới của Zuckerberg mang cùng lúc hai mục tiêu. Thứ nhất, những thay đổi về quản lý nội dung và chấm dứt những nỗ lực củng cố các giá trị DEI của tập đoàn đặt Meta ở vị trí trung tâm của tình hình chính luận nước Mỹ, giữa lúc phe bảo thủ của đảng Cộng Hòa đang chuẩn bị nắm giữ quyền lực ở cả Nhà Trắng lẫn đồi Capitol, vào thời điểm ngày 20/1, khi ông Trump chính thức làm lễ tuyên thệ nhậm chức tổng thống Mỹ nhiệm kỳ thứ hai.
Hơn thế, những thay đổi này cũng mô tả cách cá nhân Mark Zuckerberg nhìn nhận tập đoàn công nghệ trị giá 1.5 tỷ USD mà ông sáng lập và điều hành nên được vận hành ra sao. Zuck không còn muốn kiểm soát tất cả những góc nhìn chính luận đa chiều từ hàng tỷ người dùng nữa.
Quảng cáo
Mark Zuckerberg, 40 tuổi, thường xuyên nói chuyện với bạn bè và đồng nghiệp. Trong số những người được Zuck tâm sự có cả Marc Andressen, nhà đầu tư chiến lược, kiêm thành viên hội đồng quản trị tập đoàn Meta. Những câu chuyện giữa họ là những lo ngại về việc những người theo chủ nghĩa tiến bộ đang càng lúc càng muốn kiểm soát chặt chẽ ngôn luận.
Zuck cũng cảm thấy rằng, càng lúc bản thân anh càng thấy bị thúc ép bởi những thứ được coi là thái độ phản đối các tập đoàn công nghệ của chính phủ ông Biden. Rồi Zuck cũng cảm thấy bị tổn thương bởi những người ông coi là thuộc giai cấp tiến bộ trong giới truyền thông và ở Silicon Valley, trong đó bao gồm cả lực lượng lao động ở Meta. Họ đang thúc đẩy ông phải can thiệp mạnh mẽ vào việc kiểm soát mọi diễn ngôn được chia sẻ trên mạng internet.
Trong buổi podcast được Joe Rogan thực hiện hôm thứ 6 tuần trước, Zuckerberg nói rằng đã tới lúc “quay trở về nhiệm vụ ban đầu” của Meta, bằng cách tạo ra cho tất cả mọi người “khả năng được chia sẻ.” Anh nói anh cảm thấy áp lực từ chính quyền tổng thống Biden và giới truyền thông, ép các MXH của Meta phải “kiểm duyệt” một số nội dung nhất định: “Giờ tôi có quyền kiểm soát quy chế theo ý mình, và đây sẽ là hướng đi trong tương lai.”
Dám khẳng định, chất xúc tác cực mạnh để khiến Meta thực hiện những thay đổi vô cùng nhanh chóng như vậy chính là chiến thắng của ứng viên tổng thống Trump hồi đầu tháng 11. Như đã nói, ngay sau khi ông Trump tái đắc cử, Zuckerberg đã tới thăm ông ở Mar-a-Lago, rồi sau đó Meta quyên góp 1 triệu USD cho quỹ tổ chức lễ tuyên thệ nhậm chức của ông Trump.
Bộ máy quản lý cũng thay đổi
Trong nội bộ Meta, thời điểm trung tuần tháng 11, Zuck bắt đầu chuẩn bị thay đổi quy chế quản lý diễn ngôn trực tuyến. Anh biết bất kỳ động thái nào cũng sẽ đủ gây tranh cãi, nên đã tập hợp một nhóm chưa đầy một chục cố vấn và trợ lý thân cận. Trong số đó bao gồm Joel Kaplan, một giám đốc chính xách lâu năm, có quan hệ mật thiết với đảng Cộng Hòa. Một người khác là Kevin Martin, người đứng đầu chuỗi hoạch định chính sách Hoa Kỳ, hay David Ginsberg, giám đốc mảng truyền thông. Zuckerberg không muốn bất kỳ ai để lộ kế hoạch này ra trước truyền thông trước ngày anh công bố một cách chính thức.
Zuckerberg quyết định đưa Kaplan trở thành giám đốc quy chế toàn cầu của Meta, thay thế cho Nick Clegg để triển khai kế hoạch thay đổi, cùng lúc cải thiện mối quan hệ giữa Meta với chính quyền tổng thống Trump. Trước đó, Clegg, người thậm chí từng giữ chức phó thủ tướng vương quốc Anh, đã đảm nhận nhiệm vụ xử lý những vấn đề liên quan tới pháp chế và quy định cho Meta kể từ năm 2018.
Một đêm trước khi Meta chính thức công bố những thay đổi trong cách họ quản lý nội dung, Kaplan đã bí mật liên hệ với những KOL nổi tiếng nhất thuộc phe bảo thủ.
Ngày thứ 3, mùng 7/1, Zuckerberg đăng tải một đoạn video lên Instagram công bố những thay đổi của tập đoàn. Cùng lúc, ông Kaplan thì xuất hiện trên chương trình Fox & Friends, một trong những chương trình chính luận được ông Trump yêu thích nhất, nói rằng những đối tác thực hiện fact check cho Meta “có quá nhiều thiên kiến chính trị.”
Trong số những thay đổi, Meta cho biết họ đã nới lỏng những quy định, để mọi người có thể viết những nội dung và tuyên bố nói rằng họ ghét những người thuộc những chủng tộc, tôn giáo và giới tính nhất định. Họ lấy ví dụ về những tranh luận về quyền của người chuyển giới ra làm lý do để thay đổi. Rồi họ cũng gỡ bỏ một quy định cấm người dùng đăng những tuyên bố cáo buộc một số chủng tộc nhất định đã khiến đại dịch coronavirus lây lan.
Hai nguồn tin của NYT, những người đã xem được những tài liệu đào tạo mà Meta đã cho in để phổ biến những chính sách mới cho biết, những tài liệu này chứa đựng những nội dung mâu thuẫn và dễ gây nhầm lẫn. Một số văn bản cho biết, việc tuyên bố “người da trắng bị rối loạn tâm thần” sẽ bị cấm trên Facebook, nhưng “người đồng tính bị rối loạn tâm thần” thì lại được phép. Hai nhân viên này cho biết Meta cũng đã xóa những tông màu nền đại diện cho người chuyển giới và đồng tính trên ứng dụng Messenger.
Những tác động ban đầu
Cùng thời điểm ngày thứ 3 tuần trước, những văn phòng của Meta tại Silicon Valley, Texas và New York, các giám đốc quản lý văn phòng nhận được yêu cầu không trữ tampon và băng vệ sinh trong nhà vệ sinh dành cho nam giới, trước đó để phục vụ những nhân viên phi nhị giới và chuyển giới.
Vài nhân viên tức giận trước những gì họ cho là nỗ lực của các giám đốc điều hành nhằm che giấu những thay đổi đối với chính sách quản lý những nội dung kích động thù hận, trước khi chính sách này được công bố. Nếu như trước đây, mọi người trong bộ phận chính sách thường có cơ hội xem xét và bình luận về những thay đổi quan trọng, thì lần này gần như chẳng ai có cơ hội làm điều đó.
Trên ứng dụng Workplace, các nhân viên Meta bắt đầu tranh cãi về những thay đổi. Những nhân sự ủng hộ quyền của giới LGBTQ tụ họp, và ít nhất đã có 1 người tuyên bố nghỉ việc, trong khi những người khác nói riêng với nhau rằng họ có kế hoạch tìm việc ở nơi khác.
Trên nhóm này, Alex Schultz, giám đốc tiếp thị của Meta đã lên tiếng bảo vệ Mark Zuckerberg, cho biết những chủ đề như vấn đề người chuyển giới đã trở nên chính trị hóa. Ông cho biết những chính sách của Meta không nên cản trở việc để mọi người tranh luận về những vấn đề như nạo phá thai. Ông lấy ví dụ vụ án Roe v. Wade ở thập niên 1970, vụ án mang tính lịch sử khi tòa án được cho là đi trước thời đại. Ông cho rằng, với vụ việc này tòa án đã “chính trị hóa” vấn đề này thay vì cho phép tất cả tranh luận dân sự.
Hôm thứ 6, Roy Austin, phó chủ tịch phụ trách quyền công dân của Meta tuyên bố ông sẽ từ chức, và không đưa ra lý do.
Cuối tuần trước, Mark Zuckerberg đã đến Palm Beach, Florida, và được cho là đã ở Mar-a-Lago, dinh thự của ông Trump.
Trong buổi podcast với Joe Rogan, Zuck phủ nhận việc thực hiện những thay đổi sâu rộng trong cách quản lý thông tin là để xoa dịu chính quyền tổng thống Trump, nhưng thừa nhận rằng cuộc bầu cử đã ảnh hưởng tới suy nghĩ của anh: “Điều tốt khi thực hiện những thay đổi sau cuộc bầu cử là bạn có thể nắm bắt nhịp đập văn hóa. Chúng ta đã ở thời điểm mà có những thứ đáng lẽ chỉ là diễn ngôn chính thống, nhưng bạn không thể nói ra.”
Theo The New York Times
