AI thay thế được nhân viên các công ty, và nó cũng thừa sức thay thế cả các CEO

Đây hoàn toàn không phải chỉ là dự đoán. Một vài công ty có tiếng tăm đã bắt đầu công khai thử nghiệm khái niệm gọi là nhà lãnh đạo AI, dù rằng ở thời điểm hiện tại chúng đều chỉ là những thử nghiệm xây dựng thương hiệu.



AI trong thời gian qua, chính xác hơn là khoảng 1 năm rưỡi kể từ khi ChatGPT ra mắt, đã được quảng cáo như một giải pháp cho mọi vấn đề của các tập đoàn. Năm ngoái, các tập đoàn ở Silicon Valley đã rót tới 29 tỷ USD vào việc nghiên cứu AI tạo sinh, và họ đang quảng bá công nghệ này rất mạnh. Ngay cả khi AI tạo sinh đang có hình thái tương đối sơ khai, khả năng thay thế con người trong những tác vụ lý luận của AI đang khiến nhiều công ty để ý đến, nhất là những đơn vị thiếu đi sự quản trị mạnh mẽ từ những lãnh đạo tập đoàn.

Saul J. Berman, một nhà tư vấn cấp cao từng làm việc với IBM cho rằng: “Với những công ty đang gặp khó khăn, thứ đầu tiên cần thay đổi chính là hệ thống quản lý, chỉ giữ lại vài người để tư duy thay cho máy móc. Xét về tổng thể, những thay đổi được AI tạo ra trong môi trường các tập đoàn sẽ đáng kể hơn ở mảng quản lý chiến lượt cấp cao.”

EdX, một nền tảng học trực tuyến được những nhà quản lý thuộc đại học Harvard cũng như học viện MIT thành lập đã tiến hành khảo sát hàng trăm giám đốc điều hành cũng như những giám đốc quản lý vào năm ngoái về vấn đề ứng dụng AI. Kết quả thực sự rõ ràng. Gần một nửa, 47% số người được hỏi cho biết, họ tin rằng “gần hết” hoặc “toàn bộ” những công đoạn làm việc của một CEO có thể được thay thế bởi AI.

Điều đó nhấn mạnh một điều: Ngay cả các vị giám đốc cũng tin tưởng rằng vị trí của họ là không còn cần thiết ở kỷ nguyên AI.



Anant Agarwal, cựu giám đốc phòng thí nghiệm khoa học máy tính và AI của học viện công nghệ Massachusetts, nhà sáng lập EdX nhìn thấy kết quả 47% câu trả lời kể trên, ông nghĩ rằng các vị CEO đang muốn nói một điều khác: “Phản ứng đầu tiên của tôi là dự đoán họ sẽ nói theo kiểu, đổi hết nhân viên bằng AI đi nhưng đừng cho tôi mất việc. Nhưng sau đó tôi suy nghĩ về kết quả này, và cho rằng 80% công việc của các CEO hiện tại hoàn toàn có thể được thay thế bằng AI.”

Trong những công việc ấy bao gồm viết, tổng hợp thông tin và tương tác với nhân sự cấp dưới. Nếu AI có thể chạm được tới khả năng uốn lưỡi và cách nói chuyện khôn khéo của dân sale, thì ngay cả những vị trí quản lý cấp cao cũng khó có thể tồn tại khi máy móc thay thế.

Khảo sát: Gần nửa số giám đốc và quản lý sẵn sàng dùng AI thay thế cho con người

Khảo sát này được Beautiful.ai, một đơn vị phát triển phần mềm trình chiếu vận hành bằng thuật toán AI. Họ đã lấy ý kiến của hơn 3 nghìn nhà quản lý và giám đốc về những công cụ AI trong môi trường làm việc…

tinhte.vn

Ông Agarwal cho biết thêm: “Trước đây từng có cách chia những nhân sự làm việc tốt với những con số, và những người không làm tốt. Nhưng rồi chúng ta có máy tính, khiến mọi người trở nên bình đẳng. Tôi hoàn toàn tin rằng AI có thể làm được điều tương tự. Với công nghệ này, ai cũng có thể trở thành CEO.”

Trong thế giới văn học giả tưởng, việc con người phải làm việc cho máy móc và robot là một chủ đề được đề cập từ ngót nghét cả trăm năm nay. Câu chuyện ngắn của nhà văn David C. Cooke xuất bản trên tạp chí Science Fiction là tác phẩm đầu tiên đề cập tới khái niệm “robot boss”. Nội dung câu chuyện hoàn toàn không có ý nghĩa con người và máy móc hợp tác cùng nhau phát triển, mà tiêu cực hơn rất nhiều.



Nhiều tác phẩm hư cấu lấy chủ đề mối quan hệ giữa loài người và máy móc cũng mô tả mối quan hệ theo cách đen tối chẳng khác gì câu chuyện ngắn năm 1939. Nhưng đời thật có vẻ hơi trái ngược. Năm 2017, một khảo sát 1000 nhân sự tại Anh Quốc đưa ra tỷ lệ 42% người được hỏi nói rằng hoàn toàn thoải mái với việc nhận lệnh công việc từ một cái máy tính.

Trước cả khi cơn sốt AI bùng nổ như bây giờ, Jack Ma, khi ấy còn là CEO Alibaba đã dự đoán rằng, trong vòng 30 năm nữa, “robot có thể sẽ lên trang bìa tờ tạp chí Time dưới cương vị là CEO xuất sắc nhất.” Vị này chỉ ra rằng robot vừa công bằng, vừa xử lý nhanh hơn con người, và hoàn toàn không để cảm xúc chi phối.



Năm 2022, nhà phát hành game online Trung Quốc NetDragon Websoft, một công ty với 5 nghìn nhân viên, đã “tuyển” một “CEO vận hành bằng AI” đặt tên là Tang Yu. Nhà sáng lập NetDragon Websoft, Dejian Liu cho rằng “chúng tôi tin tưởng AI sẽ là tương lai của quản trị doanh nghiệp", và rằng “đây là một phần của bước chuyển dịch của NetDragon vào tương lai cộng đồng làm việc dựa trên metaverse.”

Nhóm quản trị vận hành bằng AI của NetDragon, với đại diện chính là nhân vật ảo mang tên Tang Yu vừa nhận được giải thưởng “nhân viên ảo xuất sắc nhất Trung Quốc” từ China Digital Human Industry Forum. Công việc của máy móc tại Netdragon là đánh giá năng lực làm việc và hướng dẫn nhân sự, cùng vài nhiệm vụ khác.

Ở châu Âu, công ty sản xuất rượu rum Ba Lan, Dictador cũng công bố bổ nhiệm “CEO AI” mang tên Mika hồi tháng 11 năm ngoái. Nhân vật này tự giới thiệu “hoàn toàn không có thiên kiến cá nhân, đảm bảo những lựa chọn chiến lược và công bằng giúp đảm bảo cho lợi ích của công ty.”



Những vị CEO và giám đốc cấp cao thuộc hiệp hội các CEO Mỹ thì có quan điểm riêng, đó là phủ nhận khả năng của AI thay thế vị trí của họ. Những chuyên gia nghiên cứu AI thì đặt ra quan điểm rằng hiện giờ còn quá sớm để nghĩ tới chuyện chuyển đổi từ nhân sự và quản lý con người sang công cụ AI, nhưng cho rằng đó sẽ diễn ra một cách tự nhiên trong tương lai.

Vinay Menon của đơn vị tư vấn Korn Ferry cho rằng: “Nền kinh tế thế giới liên quan nhiều tới việc outsource sức lao động. Giờ chúng ta còn có thể outsource cả trí thông minh và tư duy nữa.” Ông cảnh báo rằng “dù không cần nhiều lãnh đạo, nhưng vẫn cần con người để dẫn đầu.”

Anh em nghĩ sao về tuyên bố của IBM năm 1979 về máy tính và thuật toán?

Mấy ngày gần đây, mình ngồi đọc mạng xã hội, bỗng nhiên thấy hình ảnh của một trang A4 được mọi người nói là có nguồn gốc từ một slide trình chiếu của tập đoàn IBM hồi năm 1979. Tuyên bố được đưa ra tròn 45 năm về trước bỗng nhiên trở thành một chủ…

tinhte.vn

Quan trọng nhất, con người tạo ra những giá trị trách nhiệm rõ ràng, thứ mà máy móc không thể có được. Sean Earley, giám đốc điều hành đơn vị tư vấn Teneo cho rằng: “Một vài người sẽ lợi dụng AI để không phải chịu những trách nhiệm mà họ đã được ủy thác. Đến khi nào chúng ta có thể kết luận AI có lỗi tạo ra những sai lầm trong quản trị, con người vô tội?”

Câu trả lời là không, dựa theo một vụ kiện diễn ra gần đây. Một khách hàng đã kiện Air Canada ra tòa án vì hãng hàng không này từ chối giảm giá vé máy bay, sau khi chatbot AI đưa ra thông tin rằng khách hàng này được giảm giá. Hãng Air Canada bào chữa rằng không thể bắt họ chịu trách nhiệm vì tuyên bố của một nhân sự, công cụ hay đại diện, bao gồm cả chatbot vận hành bằng máy chủ đám mây.

Tòa án từ chối quan điểm này, xử Air Canada thua kiện hồi tháng 2. Rõ ràng là với nhóm quản lý công cụ AI, tuyên bố của luật sư đại diện cho Air Canada trước tòa, rằng AI của chính họ không đáng tin tưởng rõ ràng không phải thứ họ có thể đồng tình.



Nhiều tranh luận trong thời gian qua về AI ứng dụng trong môi trường doanh nghiệp đều liên quan tới việc những nhân sự cấp thấp có thể bị thay thế, trừ phi họ tự học cách tận dụng sức mạnh của AI để tối ưu quy trình lao động. Giờ mọi thứ đảo ngược hoàn toàn. Đã có nghiên cứu cho rằng, để AI tự động thực hiện những công việc quản lý thậm chí còn có thể tạo ra lợi ích cho những nhân viên cấp thấp.

Phoebe V. Moore, giáo sư ngành quản trị doanh nghiệp tại trường kinh doanh thuộc đại học Essex: “Một người đã có những bước tiến dài trong sự nghiệp, biết tự tạo ra động lực cho bản thân có lẽ chẳng cần tới quản lý là con người nữa. Trong điều kiện đó, phần mềm tự quản trị bản thân thậm chí còn có thể cải thiện năng suất lao động của người đó.”



Một điều khó tin là đại dịch COVID-19 đã chuẩn bị tinh thần cho rất nhiều người trước sự trỗi dậy của những công cụ AI. Nhiều nhân viên văn phòng từ năm 2020 đã làm việc ở nhà, vài người đến giờ vẫn còn làm vậy, chí ít thì vài ngày mỗi tuần. Tương tác và trao đổi giữa các đồng nghiệp với nhau, và giữa cấp dưới và quản lý đều thông qua máy tính hay điện thoại. Đó chỉ là một bước nhỏ để chuẩn bị tinh thần cho con người trao đổi với máy móc.

Giáo sư Moore cho rằng: “Nhiều người vẫn thích những khía cạnh xã hội khi được làm việc trực tiếp với cấp trên là con người. Nhưng sau COVID, cũng đã có nhiều người cảm thấy ổn khi không gặp, hay thậm chí là không có sếp.”

Theo The New York Times