![[Có thể bạn chưa biết] Hệ tiêu hóa là gì? Chúng hoạt động như thế nào?](https://photo2.tinhte.vn/data/attachment-files/2019/11/4826501_Cover_digestive-system.png)
Trên toàn hành tinh này, mỗi người trung bình tiêu thụ từ 1 đến 2.7 kg thức ăn mỗi ngày. Nghĩa là mỗi chúng ta ăn hơn 365kg thức ăn mỗi năm, và hơn 28,800 kg trong cả cuộc đời. Tất cả đồ ăn đó đều đi vào hệ tiêu hoá. Được cấu tạo từ 10 cơ quan, có thể dài tới 9m và chứa hơn 20 loại tế bào chuyên hoá, đây là một trong những hệ thống đa dạng và phức tạp nhất trong cơ thể con người.
Các bộ phận phối hợp với nhau để hoàn thành nhiệm vụ lớn: biến đổi thành phần thô trong thức ăn thành các chất dinh dưỡng và năng lượng để nuôi sống cơ thể. Nếu đi dọc chiều dài của phần thân trên, hệ tiêu hoá gồm 4 phần chính:
Các bộ phận phối hợp với nhau để hoàn thành nhiệm vụ lớn: biến đổi thành phần thô trong thức ăn thành các chất dinh dưỡng và năng lượng để nuôi sống cơ thể. Nếu đi dọc chiều dài của phần thân trên, hệ tiêu hoá gồm 4 phần chính:
- Đầu tiên - đường tiêu hoá, là một ống xoắn, vận chuyển thức ăn và có diện tích bề mặt khoảng 30 đến 40 mét vuông, đủ để che phủ một nửa sân cầu lông.
- Thứ hai là tuyến tuỵ, túi mật, và gan, bộ ba cơ quan này biến đổi thức ăn bằng các chất dịch đặc biệt.
- Thứ ba là các enzyme, hoóc môn, dây thần kinh, và máu làm việc cùng nhau để tiêu hoá thức ăn, điều chỉnh quá trình tiêu hoá, và vận chuyển sản phẩm cuối cùng.
- Cuối cùng là mạc treo, gồm một số lượng lớn các mô hỗ trợ và định chỗ cho tất các cơ quan tiêu hoá trong ổ bụng, giúp chúng có thể thực hiện nhiệm vụ.
Sau đó, thức ăn được chuyển tới đầu một ống dài 25cm được gọi là thực quản, rồi rơi xuống để tới được dạ dày. Các dây thần kinh xung quanh mô thực quản nhận được tín hiệu của viên nén và kích hoạt các nhu động, một chuỗi các co thắt của cơ giúp đẩy thức ăn vào dạ dày, nơi mà nó được các cơ của thành dạ dày co bóp biến viên nén thành các mẩu nhỏ.
Hoóc môn được tiết ra bởi các tế bào kích hoạt việc giải phóng axit và dịch chứa nhiều enzym từ thành dạ dày giúp hoà tan thức ăn và phân giải các protein. Những hoóc môn này cũng báo cho tuyến tuỵ, gan và túi mật để sản xuất dịch tiêu hoá giúp phân giải chất béo và chuẩn bị cho bước tiếp theo. Sau ba giờ ở trong dạ dày, viên nén giờ đã trở thành một chất lỏng sủi bọt, được gọi là dịch dưỡng, sẵn sàng được chuyển tới ruột non.
Gan tạo mật và chuyển đến túi mật, từ đây mật được tiết từ từ vào phần đầu tiên của ruột non, được gọi là tá tràng. Tại đây, mật phân giải chất béo phía trên bề mặt của dịch dưỡng để dịch tuỵ và dịch ruột có thể thẩm thấu và tiêu hoá dễ dàng. Những dịch này chứa nhiều enzym phân giải phân tử chất béo thành axit béo và glycerol để cơ thể có thể dễ dàng hấp thụ. Những enzym này cũng có tác dụng phân giải protein thành amino axit và cacbohydrat thành glucozơ.
Quá trình này xảy ra ở vùng dưới của ruột non, hỗng tràng và hồi tràng, nơi mà được bao phủ bởi hàng triệu các nhung mao ruột. Nó tạo ra một diện tích bề mặt khổng lồ để tối đa hoá việc hấp thụ các phân tử và đưa các phân tử này đến máu. Máu đón nhận các phân tử này ở cuối cuộc hành trình để cung cấp cho các mô và cơ quan.
Quảng cáo
Nhưng vẫn chưa hết. Những chất xơ và nước còn thừa và tế bào chết thải ra trong quá trình tiêu hoá đi xuống ruột già hay còn gọi là đại tràng. Cơ thể sẽ đào thải hầu hết chất dịch còn sót lại qua thành ruột. Những gì còn lại là một khối mềm được gọi là phân. Đại tràng ép sản phẩm này vào một túi gọi là trực tràng. Dây thần kinh ở đây nhận biết được nó đang phình to ra và báo với cơ thể khi nào thì nên loại bỏ chất thải.
Sản phẩm phụ của quá trình tiêu hoá thoát ra qua hậu môn và hành trình dài của thức ăn thường kéo dài từ 30 đến 40 giờ, cuối cùng đã hoàn tất.
Nguồn: TED-Ed
