Khi mua màn hình máy tính chuyên dùng cho đồ họa, chắc chắn bạn sẽ thấy 1 thông số được quảng cáo rất nổi bật, thường là Delta E <2. Vậy Delta E là gì, nó có quan trọng không, tác động thế nào tới trải nghiệm của nhà sáng tạo hay chỉnh sửa hình ảnh, video, làm đồ họa?
Delta E, hay có khi còn được viết bằng ký hiệu ΔE hoặc E*, là tiêu chuẩn đo đạc do I.C.I. (International Commission on Illumination hay Commission Internationale de l’Eclairage - Ủy ban Quốc tế về Chiếu sáng) tạo ra. Delta E dùng để đánh giá mức độ khác biệt giữa 2 màu sắc hiển thị trên màn hình máy tính. Chỉ số này thể hiện được độ sai khác giữa màu sắc hiển thị trên màn hình và màu gốc theo tiêu chuẩn của nội dung đầu vào. ΔE càng thấp thì độ chính xác màu sắc càng cao, trong khi ΔE càng lớn thì màu sắc càng lệch chuẩn. Khi mua màn hình hay máy chiếu với nhu cầu cao về màu sắc, đồ họa, chúng ta cần ưu tiên giá trị Delta E càng nhỏ càng tốt (gần 0).
Delta E là từ ghép gồm 2 ngôn ngữ: Delta trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là sự thay đổi gia tăng của 1 biến số, còn E là Empfindung - tiếng Đức có nghĩa là cảm giác (sensation). Tổng hợp lại thì Delta E là sự khác biệt về cảm nhận (ở đây là màu sắc). Thang đo của Delta E bắt đầu từ 0, cao nhất là 100, chia thành 5 cấp:
Delta E là gì?
Delta E, hay có khi còn được viết bằng ký hiệu ΔE hoặc E*, là tiêu chuẩn đo đạc do I.C.I. (International Commission on Illumination hay Commission Internationale de l’Eclairage - Ủy ban Quốc tế về Chiếu sáng) tạo ra. Delta E dùng để đánh giá mức độ khác biệt giữa 2 màu sắc hiển thị trên màn hình máy tính. Chỉ số này thể hiện được độ sai khác giữa màu sắc hiển thị trên màn hình và màu gốc theo tiêu chuẩn của nội dung đầu vào. ΔE càng thấp thì độ chính xác màu sắc càng cao, trong khi ΔE càng lớn thì màu sắc càng lệch chuẩn. Khi mua màn hình hay máy chiếu với nhu cầu cao về màu sắc, đồ họa, chúng ta cần ưu tiên giá trị Delta E càng nhỏ càng tốt (gần 0).
Delta E là từ ghép gồm 2 ngôn ngữ: Delta trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là sự thay đổi gia tăng của 1 biến số, còn E là Empfindung - tiếng Đức có nghĩa là cảm giác (sensation). Tổng hợp lại thì Delta E là sự khác biệt về cảm nhận (ở đây là màu sắc). Thang đo của Delta E bắt đầu từ 0, cao nhất là 100, chia thành 5 cấp:
- Delta E ≤ 1: không thể nhận biết bằng mắt thường
- 1 < Delta E ≤ 2: nhận biết sự khác biệt màu bằng mắt thường ở khoảng cách gần
- 2 < Delta E < 10: thấy được dễ dàng bằng mắt thường
- 11 < Delta E < 49: 2 màu vẫn còn giống nhau hơn là đối lập
- Delta E = 100: 2 màu hoàn toàn đối lập
Delta E được tính toán như thế nào?
Delta E về cơ bản là phép tính dựa trên 3 thông số gồm delta L*, delta a* và delta b* đều là về giá trị màu sắc. Từng giá trị dL*, da* và db* mô tả chi tiết về màu sắc trong hệ thống tọa độ hình chữ nhật: dL* cho biết sự khác biệt về độ sáng giữa màu hiển thị và màu chuẩn; da* cho biết sự khác biệt về sắc đỏ hoặc độ xám giữa màu hiển thị và màu chuẩn (nếu số dương thể hiện sắc đỏ hơn, số âm thể hiện xám hơn); db* cho biết sự khác biệt về sắc xanh, vàng giữa màu hiển thị và màu chuẩn (số dương thể hiện sắc xanh hơn, số âm thể hiện sắc vàng hơn).
Khi đã có dL*, da* và db* thì tính Delta E cũng dễ dàng. Đầu tiên tính bình phương từng giá trị thành phần, cộng 3 số đó lại rồi lấy căn bậc 2 là ra Delta E. Công thức như vầy:
ΔE = √((dL*)² + (da*)² + (db*)²)
Còn với những ngành nghề chuyên nghiệp, chuyên sâu hơn nữa thì có giá trị Delta E (94), cái này rất phức tạp nhưng đồng thời chính xác hơn.
Tầm quan trọng của Delta E
Đối với người làm những công việc liên quan đến đồ họa thì Delta E là chỉ số mà họ luôn quan tâm khi mua màn hình hoặc máy chiếu. Delta E là thước đo cơ bản để đánh giá độ chính xác màu sắc, nó giúp cho người dùng lượng hóa được khả năng hiển thị chính xác của màn hình, thay vì nhìn bằng mắt và đánh giá, cảm nhận chủ quan. Khi thiết kế, chỉnh sửa ảnh, video, sử dụng màn hình có độ chính xác màu cao thì đảm bảo được tính nhất quán về màu sắc trong suốt quá trình làm việc tạo nên tác phẩm. Đặc biệt trong lĩnh vực y tế, độ chính xác màu cực kỳ quan trọng khi các bác sĩ phải chẩn đoán dựa trên màu sắc của hình ảnh trên màn hình, được cung cấp từ thiết bị y tế, sai màu là thảm họa.
Để đo độ chính xác màu sắc thì chúng ta không thể đo bằng thức hay cân được mà phải có thiết bị đo màu - colorimeter. Colorimeter hoạt động bằng cách đo lường ánh sáng qua 1 bộ lọc XYZ - bộ lọc quang học được thiết kế để tái tạo (mimic) các đặc tính quang học của các giá trị tristimulus (tam sắc) (XYZ) - nền tảng của ngôn ngữ màu sắc hay còn gọi là hệ thống màu CIE.
Quảng cáo
Colorimeter hoạt động dựa trên định luật Beer - Lambert, theo đó sự hấp thụ ánh sáng truyền qua môi trường có tỉ lệ thuận với nồng độ của môi trường đó. Nguồn sáng phát ra từ máy đo màu truyền tới mẫu cần đo, sau đó phản xạ lại máy đo rồi phân tích để xác định độ mạnh yếu của 3 bước sóng cơ bản. Kết quả này dùng để tính toán giá trị trung bình của độ mạnh 3 bước sóng và xác định màu của mẫu.
Hiện tại thì các màn hình cao cấp hướng tới giới đồ họa thường có Delta E < 2 và được cân chỉnh sẵn từ nhà máy, đạt được những chứng nhận giá trị như Calman Verified hay Pantone Validated. Nhờ tấm nền 10 bit hoặc 8 bit + FRC mà màn hình cũng có thể hiển thị được hơn 1 tỷ màu, phủ không gian màu lớn như Adobe RGB hoặc DCI-P3, phục vụ tốt hơn cho nhu cầu ngày nay. Không chỉ vậy, ngay cả những màn hình thông thường, màn hình chơi game thì 100% sRGB cũng gần như là tiêu chuẩn cơ bản để có thể đáp ứng được hầu hết tác vụ thông thường, từ làm việc tới giải trí.
