Được thành lập năm 2011, Viện nghiên cứu cao cấp về Toán do giáo sư Ngô Bảo Châu điều hành đã trở thành một trong những trung tâm hàng đầu ở Việt Nam trong lĩnh vực nghiên cứu toán học, vật lý lý thuyết và vật lý toán. Nhân sự kiện phát hiện một hạt boson mới có thể là hạt của chúa tại máy va chạm hadron lớn LHC, Viện sẽ tổ chức một bài giảng mang tính phổ biến kiến thức để giới thiệu với công chúng một số khía cạnh liên quan tới vấn đề này. Bài giảng có tên gọi: "Vũ trụ trong chiếc nón".
Tác giả bài giảng là giáo sư Pierre Dariulat, một trong những chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực thực nghiệm hạt cơ bản trên thế giới. Ông đã từng là phát ngôn viên của chương trình thực nghiệm UA2 tại tổ chức nghiên cứu hạt nhân Châu Âu (CERN) trong những năm 1980. Thời điểm đó, hai chương trình thực nghiệm UA1 và UA2 có vai trò quan trọng giống như ATLAS và CMS bây giờ. Hơn ba mươi năm trước, hai máy dò UA1 và UA2 được xây dựng nhằm săn tìm các boson truyền tương tác yếu mà mình đề cập trong bài viết trước. Vào ngày 20/1/1983, UA1 đã đưa ra bằng chứng chứng minh sự tồn tại của hạt boson Z, thì ngay hôm sau UA2 xác nhận một kết quả tương tự. Giới khoa học cho rằng, nếu nhóm của GS Dariulat mạnh dạn công bố kết quả phát hiện hạt Z sớm hơn 1 ngày, thì có lẽ ông đã nhận được giải Nobel danh giá. Tiếc rằng, trong khoa học, cạnh tranh nghiên cứu cũng khốc liệt không kém trên thương trường, nhưng đó mới là động lực mạnh mẽ để nhân loại tiến dần tới cáck khám phá vĩ đại.
Sau khi công tác tại CERN với vai trò giám đốc nghiên cứu và nghỉ hưu, GS Dariulat đã sang làm việc và giúp đỡ Việt Nam phát triển các nghiên cứu khoa học từ năm 1998. Hiện nay, ông đang điều hành một nhóm nghiên cứu tại Viện khoa học và kỹ thuật hạt nhân tham gia một thực nghiệm toàn cầu về tia vũ trụ mang tên Pierre Auger.
Các bạn quan tâm tới bài giảng và yêu thích khoa học có thể gửi đăng kí, tham gia và đặt câu hỏi (kể cả những câu hỏi thông thường nhất), mình tin một nhà khoa học hàng đầu như GS Dariulat luôn có một cách giải thích dễ hiểu nhất cho các vẫn đề mà bạn quan tâm.
Đây là bài giảng đầu tiên trong chuỗi bài giảng Khoa học thưởng thức do Viện nghiên cứu cao cấp về toán tổ chức, dành cho đối tượng bao gồm những người có kiên thức chung về khoa học, nhưng không nhất thiết có hiểu biết chuyên môn sâu trong lĩnh vực của bài giảng. Diễn giả là những nhà khoa học hàng đầu, có liên quan trực tiếp tới những vấn đề nóng hổi và những tiến bộ gần đây nhất
trong lĩnh vực được đề cập tới.
Sự kiện làm rung chuyển thế giới khoa học trong đầu tháng bảy 2012 vừa qua là công bố của hai nhóm thực nghiệm tại Viện nghiên cứu hạt nhân châu Âu (CERN) về hạt boson Higgs. Loại hạt này cho phép giải thích cơ chế sinh ra khối lượng của các hạt cơ bản trong Mô hình chuẩn. Sự tồn tại của hạt Higgs được đưa ra như một giả thuyết trong những năm 1960. Nó là đối tượng của một cuộc săn đuổi kéo dài gần 50 năm và là một trong những lý do chính cho việc xây dựng máy gia tốc đối chùm hadron khổng lồ (LHC) ở CERN.
GS. Darriulat sống và làm việc ở Hà nội từ nhiều năm. Trước khi sang Việt nam, ông làm việc ở CERN với cương vị Giám đốc nghiên cứu. Ông là phát ngôn viên của nhóm thực nghiêm UA2 mà kết quả nghiên cứu đã dẫn tới sự phát hiện ra boson W và Z chuyên trở lực tương tác yếu trong
những năm 80.
Để tiện cho việc bố trí hội trường, đề nghị những quí vị dự kiến tới nghe bài giảng của GS. Darriulat, đăng ký qua email trước ngày thứ hai, 16/7/2012. Địa chỉ liên lạc <[email protected]> .
Bài giảng của GS. Darriulat bắt đầu lúc 15:30, tiệc trả bắt đầu lúc 15:00 ngày 18/7/2012
tại Viện nghiên cứu cao cấp về toán, tầng 7 Thư viện Tạ Quang Bửu, số 1 Đại Cồ Việt, Hà nội.
