![[Tâm lý học] Năng lực tìm kiếm ý nghĩa cuộc đời của con người để thoát khỏi sự cô độc](https://photo2.tinhte.vn/data/attachment-files/2022/08/6105648_illustration-nick-kumbari-feature.jpg)
Minh họa: Inspiration Grid
Theo nhà phân tâm học người Đức-Mỹ Erich Fromm (1900-1980), cuộc đời vốn khổ đau nhưng chúng ta có thể khiến nó dễ chịu đựng hơn bằng cách gán cho nó một ý nghĩa, xây dựng cho mình một cái tôi chân thật.
Ông đã phát triển một lý thuyết về tính cách dựa trên hai nhu cầu cơ bản: nhu cầu về sự tự do và nhu cầu thuộc về. Ông tin rằng con người có thể phát triển những kiểu tính cách nhất định để đối mặt với lo âu sản sinh ra từ cảm giác bị cô lập. Chúng ta luôn sống trong trạng thái đấu tranh, cố tìm sự cân bằng giữa việc tồn tại như một cá nhân tách biệt - và nhu cầu gắn kết với những người khác. Nhờ vào trí tuệ vượt trội hơn các loài khác, khả năng suy luận và liên hệ đã giúp chúng ta có khả năng có một đời sống phong phú nhưng đồng thời, nó cũng khiến chúng ta nhận ra mình hoàn toàn cô đơn trong thế giới này. Chúng ta luôn cố gắng tìm cách vượt qua sự thật này, vì thế mà trở nên tuyệt vọng. Nhưng Fromm khẳng định rằng con người có thể vượt qua nỗi niềm này bằng cách tìm kiếm mục đích sống cho mình.
Tuy nhiên, dù nỗ lực phát triển thành những cá nhân độc đáo, chúng ta vẫn luôn cảm thấy có nhu cầu thuộc về một nhóm nào đấy, nguôi ngoai khi mình thuận theo một ai đó. Fromm cho rằng đây là hướng đi sai lầm. Điều quan trọng là phải có những góc nhìn và hệ giá trị của riêng mình. Hay nói cách khác, chúng ta phải tự sinh ra chính mình.
Để đạt được điều này, con người cần sự dũng cảm và tình yêu đối với người khác. Nghịch lý thay, tình yêu cần có sự tôn trọng lớn dành cho người khác như là một cá nhân và nó dựa trên sự tự chủ chứ không phải là hòa trộn những cá tính với nhau. Nhiều khi ta nghĩ mình đang yêu nhưng thật ra, ta chỉ tìm bản thân mình trong hình bóng của người kia, khiến ta áp đặt những đặc tính của mình lên một ai đó. Fromm nói rằng không thể có sự hợp nhau hoàn hảo, thay vào đó, nó là sự hợp nhất với ai đó, điều gì đó nằm ngoài bản thân mình, với điều kiện vẫn giữ được cái tôi tách biệt và trọn vẹn.
Theo nhà phân tâm học người Đức-Mỹ Erich Fromm (1900-1980), cuộc đời vốn khổ đau nhưng chúng ta có thể khiến nó dễ chịu đựng hơn bằng cách gán cho nó một ý nghĩa, xây dựng cho mình một cái tôi chân thật.
Ông đã phát triển một lý thuyết về tính cách dựa trên hai nhu cầu cơ bản: nhu cầu về sự tự do và nhu cầu thuộc về. Ông tin rằng con người có thể phát triển những kiểu tính cách nhất định để đối mặt với lo âu sản sinh ra từ cảm giác bị cô lập. Chúng ta luôn sống trong trạng thái đấu tranh, cố tìm sự cân bằng giữa việc tồn tại như một cá nhân tách biệt - và nhu cầu gắn kết với những người khác. Nhờ vào trí tuệ vượt trội hơn các loài khác, khả năng suy luận và liên hệ đã giúp chúng ta có khả năng có một đời sống phong phú nhưng đồng thời, nó cũng khiến chúng ta nhận ra mình hoàn toàn cô đơn trong thế giới này. Chúng ta luôn cố gắng tìm cách vượt qua sự thật này, vì thế mà trở nên tuyệt vọng. Nhưng Fromm khẳng định rằng con người có thể vượt qua nỗi niềm này bằng cách tìm kiếm mục đích sống cho mình.
Tuy nhiên, dù nỗ lực phát triển thành những cá nhân độc đáo, chúng ta vẫn luôn cảm thấy có nhu cầu thuộc về một nhóm nào đấy, nguôi ngoai khi mình thuận theo một ai đó. Fromm cho rằng đây là hướng đi sai lầm. Điều quan trọng là phải có những góc nhìn và hệ giá trị của riêng mình. Hay nói cách khác, chúng ta phải tự sinh ra chính mình.
Để đạt được điều này, con người cần sự dũng cảm và tình yêu đối với người khác. Nghịch lý thay, tình yêu cần có sự tôn trọng lớn dành cho người khác như là một cá nhân và nó dựa trên sự tự chủ chứ không phải là hòa trộn những cá tính với nhau. Nhiều khi ta nghĩ mình đang yêu nhưng thật ra, ta chỉ tìm bản thân mình trong hình bóng của người kia, khiến ta áp đặt những đặc tính của mình lên một ai đó. Fromm nói rằng không thể có sự hợp nhau hoàn hảo, thay vào đó, nó là sự hợp nhất với ai đó, điều gì đó nằm ngoài bản thân mình, với điều kiện vẫn giữ được cái tôi tách biệt và trọn vẹn.
Fromm đã xác định các kiểu nhân cách mà ông gọi là nghèo nàn vì chúng khiến người ta né tránh trách nhiệm cho hành động của mình và cản trở sự phát triển tốt đẹp của mỗi cá nhân.
Kiểu người “tiếp nhận” là những người luôn cần sự trợ giúp từ người khác. Họ bị động và hoàn toàn phụ thuộc vào người khác. Họ luôn cần giúp đỡ của gia đình, bạn bè,.. thiếu đi tự tin vào khả năng của bản thân và gặp khó khăn khi tự đưa ra những quyết định bản thân. Họ thường sinh trưởng trong những gia đình quá kiểm soát. Ở mặt tích cực, họ rất tận tâm và chịu tiếp thu. Fromm nêu ví dụ kiểu người này với những nông dân và công dân di cư trong lịch sử.
Kiểu người “bóc lột” thì sẵn sàng nói dối, lừa lọc và thao túng người khác để đạt được những gì mình muốn. Với mục đích lấp đầy nhu cầu thuộc về, họ sẽ tìm kiếm những người có lòng tự trọng thất hoặc nói dối rằng mình yêu ai đó mà họ không thực sự quan tâm. Họ thường chiếm đoạt những gì mình cần thay vì tự kiếm hoặc tạo ra thứ đó. Tuy nhiên, họ có sự tự tin và tính chủ động rất cao. Điển hình của kiểu người này trong lịch sử là tầng lớp quý tộc.
Kiểu người “tích trữ” là luôn tìm kiếm những người có địa vị và đẳng cấp cao, yêu người khác vì giá trị của họ, xem họ như thành quả sở hữu được. Trong lịch sử, ta có thể thấy kiểu người này là tầng lớp trung lưu hay tư sản, nổi lên nhờ vào những thời điểm suy thoái kinh tế.
Kiểu người “tiếp thị” ám ảnh về việc làm thế nào để quảng bá và “bán mình” thành công. Mọi lựa chọn dựa theo cân nhắc về vị thế của họ, từ ngoại hình, vật sở hữu, rồi làm sao để kết hôn cho đúng người. Họ là những người cơ hội. Nhìn theo mặt tốt, họ là người có động lực cao, có mục đích và nhiều năng lượng. Kiểu người này đại diện cho xã hội hiện đại với xu hướng tích trữ không ngừng và tự ý thức.
Kiểu nhân cách tiêu cực nhất là kiểu “bệnh hoạn”, chỉ tìm kiếm sự hủy diệt. Họ sợ bản chất không kiểm soát được của cuộc sống, thích nói về bệnh tật và cái chết, bị ám ảnh với nhu cầu áp đặt luật và trật tự. Ví dụ điển hình là Hitler.
Kiểu nhân cách cuối cùng của Fromm là kiểu phong phú, thành thật tìm kiếm một giải pháp hợp lí cho cuộc sống qua tính linh hoạt, học hỏi và chan hòa. Họ học cách tiếp nhận những cảm xúc tiêu cực và chuyển hóa chúng thành năng lượng cho những việc hiệu quả. Họ tập trung vào việc xây dựng và nuôi dưỡng những mối quan hệ ý nghĩa với người khác. Họ hướng đến việc “hòa làm một” với thế giới, vì thế thoát khỏi sự cô độc và tách biệt.
Tham khảo verywellmind, The Psychology Book
Quảng cáo
