Tên lửa Hellfire là loại đạn dược dẫn đường chính xác dành cho các cuộc tấn công không đối đất. Chúng thường gây ra thiệt hại lớn, làm sập toàn bộ tòa nhà và gây thương vong nặng nề. Trong trường hợp sử dụng ở Afghanistan vào tháng 7/2022, Mỹ đã cẩn thận lựa chọn sử dụng loại tên lửa bí mật Hellfire R9X nhằm giảm thiểu đáng kể khả năng xảy ra thương vong. Nó được biết đến với nhiều biệt danh khác nhau, gồm “bom dao” hoặc “dao Ginsu bay”. Phần lớn Hellfire do Lockheed Martin sản xuất, các hãng còn lại là Boeing và Northrop Grumman.
Được thiết kế ban đầu như một tên lửa chống tăng vào những năm 1980, Hellfire đã được các cơ quan quân sự và tình báo sử dụng trong hai thập kỷ qua để tấn công các mục tiêu ở Iraq, Afghanistan, Yemen và các nơi khác. Tên lửa dẫn đường chính xác này có thể được gắn trên máy bay trực thăng và thiết bị bay không người lái (UAV) và được sử dụng rộng rãi trên khắp thế giới. Có hơn 100.000 tên lửa Hellfire đã được bán cho quân đội Mỹ và các nước khác.
Một xe hơi bị R9X tấn công.
Không giống như các phiên bản Hellfire khác, R9X không mang đầu đạn mà thay vào đó có sáu lưỡi dao được mở ra khi tiếp cận mục tiêu. R9X thuộc dòng AGM-114, nặng khoảng 49 kg và có chiều dài xấp xỉ 1,62 mét - tương đương với thể trạng một người có tầm vóc trung bình. Với đường kính 17 cm, sải cánh rộng 33 cm, nó có thể di chuyển ở tốc độ siêu thanh lên đến Mach 1,3 (1.605 km/giờ) và phạm vi bay đạt 10,95 km tính từ khi được phóng.
Tên lửa “dao bay” R9X là gì?
Được thiết kế ban đầu như một tên lửa chống tăng vào những năm 1980, Hellfire đã được các cơ quan quân sự và tình báo sử dụng trong hai thập kỷ qua để tấn công các mục tiêu ở Iraq, Afghanistan, Yemen và các nơi khác. Tên lửa dẫn đường chính xác này có thể được gắn trên máy bay trực thăng và thiết bị bay không người lái (UAV) và được sử dụng rộng rãi trên khắp thế giới. Có hơn 100.000 tên lửa Hellfire đã được bán cho quân đội Mỹ và các nước khác.
Một xe hơi bị R9X tấn công.
Không giống như các phiên bản Hellfire khác, R9X không mang đầu đạn mà thay vào đó có sáu lưỡi dao được mở ra khi tiếp cận mục tiêu. R9X thuộc dòng AGM-114, nặng khoảng 49 kg và có chiều dài xấp xỉ 1,62 mét - tương đương với thể trạng một người có tầm vóc trung bình. Với đường kính 17 cm, sải cánh rộng 33 cm, nó có thể di chuyển ở tốc độ siêu thanh lên đến Mach 1,3 (1.605 km/giờ) và phạm vi bay đạt 10,95 km tính từ khi được phóng.
Video giới thiệu về cách hoạt động của R9X. Nguồn: Youtube.
Tên lửa này có thể được phóng từ độ cao hơn 1.520 mét, mang theo nhiều loại đầu đạn khác nhau phụ thuộc vào từng phiên bản. Có 10 phiên bản của loại tên lửa này được thiết kế cho nhiều mục đích, nhưng mục đích chính là phá hủy những phương tiện bọc thép như xe tăng. Tên lửa Hellfire thường được phóng từ các giàn phóng M299 và M310, những giàn này được lắp đặt trên trực thăng Apache, hay các UAV như MQ-9 Reaper và MQ-1 Predator.
Cách hoạt động của R9X
Phiên bản Hellfire R9X có 5 phần chính: Bộ phận dò tìm ở phần đầu, sau đó là Bộ phận tự điều khiển và các lưỡi dao, Bộ phận dẫn đường, Bộ phận đẩy và Bộ phận kiểm soát.
Hình dạng bên ngoài của Hellfire R9X.
Bộ phận Dò tìm gồm hệ thống truy tầm laser bán chủ động để xác định và theo dõi bằng chấm laser có độ chính xác cao, nó có thể chấm một điểm laser trên mục tiêu và dẫn đường cho tên lửa đi về phía đó. Các máy bay như trực thăng Apache, AH-1 Super Cobra và các thiết bị bay không người lái có thể mang tên lửa Hellfire cùng với một bộ phát laser, tỏa ra các xung laser vô hình nhắm đến mục tiêu. Khi xung laser chạm đến mục tiêu thì nó dội ngược lại thiết bị bay, tại đây chúng được phát hiện bởi bộ phận dò tìm trên tên lửa Hellfire. Lúc này tên lửa thực hiện điều chỉnh hướng đi cần thiết để bay về phía mục tiêu.
Đằng sau bộ phận dò tìm là bộ điều khiển điện tử tự động, nó thu thập dữ liệu từ bộ phận dò tìm và dựa vào dữ liệu đó để điều chỉnh vị trí của các vây đuôi nhằm đưa tên lửa về phía mục tiêu. Trong phiên bản chống tăng, có đầu đạn mở đường nặng 1,59 kg và đầu đạn chính nặng 5,62 kg. Nhưng ở R9X chỉ trang bị bộ điều khiển tự động mà không có đầu đạn mở đường, còn đầu đạn chính được thay thế bằng 6 lưỡi dao bén ngót. Những lưỡi dao này được triển khai khi tên lửa áp sát mục tiêu, chúng mạnh đến nỗi có thể cắt xuyên qua kim loại và bê tông nhằm đảm bảo mục tiêu phải được tiêu diệt.
Quảng cáo
Các chốt cố định dao được gắn vào một phần thân chính và cả hai đều được giữ chắc bằng một khung kim loại hình tròn. Sáu lưỡi dao sắc bén được bắt vít vào chốt cố định thông qua các bản lề.
Đằng sau các lưỡi dao là một ắc-quy khí nén. Các khí Heli hoặc Nitơ được trữ trong bình ắc-quy này và được điều áp lên đến 598.8 atm, chúng có thể tồn tại 70 giây trong điều kiện bình thường và 66 giây trong thời tiết lạnh. Những khí này được dùng để dịch chuyển các vây đuôi với sự hỗ trợ của các bộ truyền động điện khí nén bên trong bộ phận dẫn đường.
Trong bộ phận dẫn đường có 3 con quay hồi chuyển roll-pitch-yaw (lăn-nghiêng-xoay), đây là 3 hướng chuyển động cơ bản của một máy bay. Chúng được dùng để cảm nhận cao độ của tên lửa khi đang bay. Bộ điều khiển tự động đo lường vị trí của 3 con quay và dựa vào đó điều chỉnh vị trí của các vây đuôi để giữ cho tên lửa ổn định trong suốt chuyến bay.
Hellfire dùng động cơ tên lửa rắn Thiokol RX-657 để tạo lực đẩy, nó sử dụng chất đẩy butanetriol trinitrate (C₄H₇N₃O₉) và cháy chỉ trong 3 giây, sau đó tên lửa lướt về phía mục tiêu. Chất này sinh ra rất ít khói khiến cho đối phương khó phát hiện ra vị trí của tên lửa, cũng như ít có thời gian để phản công lại.
Bộ phận kiểm soát bao gồm các cánh và vây đuôi. Bốn cánh nằm cố định, có sải cánh ngắn, dây cung rộng, thẳng hàng với các vây đuôi kiểm soát nằm ở mép sau cùng. Nó có bốn vây ổn định Clipped-Delta được bố trí theo hình chữ thập, có chức năng lèo lái tên lửa khi bay. Như đã đề cập, các vây được dịch chuyển với sự hỗ trợ của bộ truyền động khí nén mà nó dùng khí Heli hay Nitơ lưu trữ trong ắc-quy khí nén.
Quảng cáo
Cách vận hành của nó có sự góp phần của dòng khí cao áp từ bộ ắc quy khí nén, cùng với sự hỗ trợ của ốc vít kích hoạt. Điều dễ thấy ở đây là mỗi lưỡi dao đều được khoét lỗ để giảm trọng lượng. Chúng sắc bén và đủ mạnh để dễ dàng cắt xuyên qua nóc xe hơi, tên lửa tấn công chính xác đến nỗi nó chỉ nhắm vào một hành khách cụ thể, trong khi những người còn lại trong xe có thể chạy thoát thân mà không hề bị thương. Khi tên lửa R9X được phóng đi thì cầu chì sẽ mở các lưỡi dao ra lúc tên lửa áp sát mục tiêu. Với động năng cao tên lửa tấn công mục tiêu bằng cách cắt và chặt hạ mọi thứ cản đường nó.
Vì sao tên lửa R9X được tạo ra?
R9X được phát triển với mục đích giảm khả năng thương vong dân sự có thể xảy ra trong một cuộc tấn công bằng tên lửa Hellfire truyền thống. Tên lửa này được phát triển dưới thời chính quyền của cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama, với mục đích giảm thiệt hại tài sản hữu hình trong các cuộc không kích của Mỹ ở nhiều quốc gia khác nhau. Lợi ích quan trọng của chúng là có thể cắt xuyên qua các phương tiện và vật cản khác để tiếp cận mục tiêu mà không cần sử dụng đầu đạn nổ. Nó chủ yếu nhắm vào các mục tiêu là cá nhân, chẳng hạn như phiến quân ở Syria, nhất là các mục tiêu có giá trị cao, vì vậy ưu tiên hàng đầu của R9X luôn là độ chính xác.
Những nơi tên lửa R9X được áp dụng
Trung Đông và Bắc Phi là hai khu vực chính mà R9X được đưa vào sử dụng. Nhiều nhất là ở tỉnh Idlib của Syria vào tháng 2 năm 2017 (lần đầu tiên), các cuộc tấn công khác diễn ra vào tháng 6/2019 và tháng 6/2020, đều thuộc Idlib. Ngoài ra nó còn được dùng tại Iraq, Yemen, Afghanistan và trường hợp gần đây nhất là tại Kabul vào tháng 7/2022. R9X được cho là cũng được sử dụng tại hai nước Bắc Phi là Lybia và Somalia.
Mặc dù đến nay chính phủ Mỹ chưa bao giờ chính thức thừa nhận sự hiện diện của phiên bản Hellfire R9X, nhưng khắp thế giới đều biết có một loại tên lửa như vậy tồn tại và nó đã được sử dụng nhiều lần trong vài năm qua. Vì độ chính xác cao và ít gây thiệt hại của nó, R9X hẳn sẽ tiếp tục được cải tiến trong tương lai.
Theo [1], [2].
