Từ xưa tới nay, ước mơ kéo dài tuổi thọ của con người luôn hiện hữu và chìa khóa chính là ở lối sống lành mạnh, bao gồm như tập thể dục, tránh hút thuốc và không uống quá nhiều rượu bia. Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra chế độ ăn tốt và phù hợp sẽ góp phần tăng tuổi thọ, tạo nên “bài thuốc” mà ta có thể dễ dàng áp dụng hàng ngày.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng chế độ ăn uống cũng có thể làm tăng tuổi thọ, cụ thể hơn, ăn uống lành mạnh giúp tăng thêm từ 6 đến 7 năm tuổi thọ đối với người ở độ tuổi trung niên, và lên đến 10 năm ở độ tuổi trẻ hơn.
Những nhà nghiên cứu tập hợp nhiều dữ liệu xem xét về chế độ ăn uống và tuổi thọ, cùng với dữ liệu từ nghiên cứu Global Burden of Disease (gánh nặng bệnh tật toàn cầu), cung cấp tóm tắt về sức khỏe dân số ở nhiều quốc gia khác nhau. Kết hợp chúng lại, người ta có thể ước tính được sự thay đổi về tuổi thọ khi con người thay đổi trong việc tiêu thụ lượng trái cây, rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, ngũ cốc tinh tế, các loại hạt, đậu, cá, trứng, sữa, thịt đỏ, thịt chế biến sẵn (processed meat - các loại thịt được chế biến để cải thiện mùi vị hoặc thời hạn bảo quản bằng các phương pháp như muối, lên men hay xông khói) và đồ uống có đường. Sau đó, họ đưa ra 1 chế độ ăn uống tối ưu để kéo dài tuổi thọ, rồi tiến hành so sánh với chế độ ăn điển hình của phương Tây - chủ yếu chứa nhiều thịt chế biến sẵn, thịt đỏ, các sản phẩm có nguồn gốc từ sữa giàu chất béo, thực phẩm nhiều đường, thực phẩm đóng gói sẵn cũng như khá ít trái cây và rau quả. Theo nghiên cứu, chế độ ăn uống tối ưu gồm nhiều đậu (đậu, đậu Hà Lan, đậu lăng), ngũ cốc nguyên hạt (yến mạch, lúa mạch, gạo lứt) và các loại hạt, cũng như hạn chế thịt đỏ và thịt chế biến sẵn.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng nếu bắt đầu ăn theo chế độ tối ưu từ năm 20 tuổi, kết quả sẽ tăng tuổi thọ đến 10 năm đối với phụ nữ và nam giới ở Mỹ, Trung Quốc và Châu Âu. Họ cũng phát hiện rằng thay đổi từ chế độ ăn phương Tây sang chế độ ăn tối ưu ở những năm 60 tuổi sẽ làm tăng tuổi thọ thêm 8 năm, và nếu ở ngưỡng già hơn - 80 tuổi - có thể tăng thêm gần 3.5 năm sống cùng con cháu.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng chế độ ăn uống cũng có thể làm tăng tuổi thọ, cụ thể hơn, ăn uống lành mạnh giúp tăng thêm từ 6 đến 7 năm tuổi thọ đối với người ở độ tuổi trung niên, và lên đến 10 năm ở độ tuổi trẻ hơn.
Những nhà nghiên cứu tập hợp nhiều dữ liệu xem xét về chế độ ăn uống và tuổi thọ, cùng với dữ liệu từ nghiên cứu Global Burden of Disease (gánh nặng bệnh tật toàn cầu), cung cấp tóm tắt về sức khỏe dân số ở nhiều quốc gia khác nhau. Kết hợp chúng lại, người ta có thể ước tính được sự thay đổi về tuổi thọ khi con người thay đổi trong việc tiêu thụ lượng trái cây, rau quả, ngũ cốc nguyên hạt, ngũ cốc tinh tế, các loại hạt, đậu, cá, trứng, sữa, thịt đỏ, thịt chế biến sẵn (processed meat - các loại thịt được chế biến để cải thiện mùi vị hoặc thời hạn bảo quản bằng các phương pháp như muối, lên men hay xông khói) và đồ uống có đường. Sau đó, họ đưa ra 1 chế độ ăn uống tối ưu để kéo dài tuổi thọ, rồi tiến hành so sánh với chế độ ăn điển hình của phương Tây - chủ yếu chứa nhiều thịt chế biến sẵn, thịt đỏ, các sản phẩm có nguồn gốc từ sữa giàu chất béo, thực phẩm nhiều đường, thực phẩm đóng gói sẵn cũng như khá ít trái cây và rau quả. Theo nghiên cứu, chế độ ăn uống tối ưu gồm nhiều đậu (đậu, đậu Hà Lan, đậu lăng), ngũ cốc nguyên hạt (yến mạch, lúa mạch, gạo lứt) và các loại hạt, cũng như hạn chế thịt đỏ và thịt chế biến sẵn.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng nếu bắt đầu ăn theo chế độ tối ưu từ năm 20 tuổi, kết quả sẽ tăng tuổi thọ đến 10 năm đối với phụ nữ và nam giới ở Mỹ, Trung Quốc và Châu Âu. Họ cũng phát hiện rằng thay đổi từ chế độ ăn phương Tây sang chế độ ăn tối ưu ở những năm 60 tuổi sẽ làm tăng tuổi thọ thêm 8 năm, và nếu ở ngưỡng già hơn - 80 tuổi - có thể tăng thêm gần 3.5 năm sống cùng con cháu.
Tuy nhiên việc thay đổi không phải lúc nào cũng dễ dàng. Họ cũng nghiên cứu rằng nếu chỉ thay đổi khoảng 1 nửa, nghĩa là ăn theo chế độ nửa phương Tây nửa tối ưu thì vẫn có thể tăng thêm hơn 6 năm đối với nữ và hơn 7 năm với nam, nếu bắt đầu thay đổi khi 20 tuổi. Đây cũng được xem là chế độ ăn uống tối ưu nhưng khả thi hơn. Những kết quả này cho chúng ta thấy rằng việc thay đổi chế độ ăn uống lâu dài ở mọi lứa tuổi có thể mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho tuổi thọ. Dĩ nhiên, quan trọng là bạn phải làm quen với nó từ khá sớm - những năm đôi mươi.
Ước tính về tuổi thọ mà nghiên cứu này đưa ra là dựa trên các phân tích tổng hợp kỹ lưỡng, và gần đây nhất là về chế độ ăn uống và tỉ lệ tử vong. Trong nhiều trường hợp, phân tích tổng hợp sẽ mang lại bằng chứng tốt nhất vì số lượng dữ liệu được phân tích rất lớn. Chúng vẫn tạo ra các giả định với dữ liệu, thứ có thể khiến những sự khác biệt quan trọng giữa các nghiên cứu bị bỏ qua. Cần lưu ý rằng bằng chứng về việc giảm tiêu thụ trứng và thịt trắng chưa có mức độ tin cậy cao như bằng chứng về ngũ cốc nguyên hạt, cá, thịt chế biến sẵn và các loại hạt.
Nghiên cứu cũng chưa tính đến vài điều, điển hình đầu tiên là việc phải thay đổi chế độ ăn uống trong khoảng 10 năm mới có thể nhận thấy được những lợi ích mà nó mang lại. Điều này cũng có nghĩa là với khoảng thời gian thay đổi dài hơn, người ta không chắc sẽ còn có thể thấy được lợi ích đối với tuổi thọ của chính mình. Ngoài ra, nghiên cứu cũng chưa tính đến tình trạng sức khỏe trong quá khứ cũng có thể ảnh hưởng đến tuổi thọ về sau. Vì vậy, lợi ích của việc thay đổi chế độ ăn uống đối với tuổi thọ chỉ phản ánh ở mức độ trung bình, đồng thời với mỗi người sẽ có khác biệt tùy thuộc vào nhiều yếu tố, chẳng hạn như sức khỏe, di truyền và lối sống (uống rượu, hút thuốc, tập thể dục…).
Tuy nhiên những bằng chứng lợi ích mà các nhà nghiên cứu đã rút ra vẫn đáng để quan tâm, vì nó được tổng hợp từ lượng dữ liệu lớn trong cùng chủ đề. Những phát hiện này cũng phù hợp với các nghiên cứu trước đó, vốn chỉ ra rằng những cải thiện khiêm tốn nhưng lâu dài đối với chế độ ăn uống và lối sống đều có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe, trong đó có cả tuổi thọ.
Hiện tại vẫn chưa rõ ràng về cơ chế vì sao mà thay đổi chế độ ăn uống có thể kéo dài tuổi thọ, tuy nhiên nếu nhìn về các thực phẩm trong chế độ tối ưu, chúng đa phần chứa nhiều chất chống oxy hóa. Một số nghiên cứu khác thực hiện trên tế bào người cho thấy những chất này có thể làm chậm hoặc ngăn ngừa tổn thương tế bào, là 1 trong những nguyên nhân gây ra lão hóa. Tuy nhiên việc tiêu thụ chất chống oxy hóa thông qua 1 phần của chế độ ăn uống không chắc có thể mang lại hiệu quả tương tự. Ngoài ra, nhiều loại thực phẩm được đưa vào nghiên cứu này cũng có đặc tính chống viêm, có thể làm chậm sự khởi phát của nhiều loại bệnh, đồng thời chậm quá trình lão hóa.
Bạn cũng cần lưu ý rằng việc thay đổi chế độ ăn không phải là chuyện 1 sớm 1 chiều, đôi khi còn khá khó khăn. Nhưng nếu nhìn tổng thể về chế độ ăn tối ưu và các loại thực phẩm trong đó, ít nhiều chúng cũng sẽ mang lại vài lợi ích nhất định cho sức khỏe chúng ta.
Quảng cáo
