Đợt vừa rồi mình thấy trên TV với báo mạng lại rần rần mấy vụ trẻ gặp phản ứng khi tiêm vaccine mới ComBE Five trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Chắc các anh em có em bé đang trong giai đoạn cần tiêm các mũi phòng bệnh cũng có chút lo lắng không biết nên làm thế nào. Mình có lấy 1 vài thông tin trên trang web của Cục Y tế dự phòng để chia sẻ cho mọi người cùng tham khảo để thấy ComBE Five hay Quivaxem hay các dạng vaccine đang áp dụng vẫn sử dụng OK, chứ đừng vì những thông tin này nọ mà dừng việc tiêm chủng này, nhất là trong thời điểm các thể loại thuận tự nhiên hay trào lưu anti-vaccine đang nở rộ.
Thời gian trước đây chúng ta hay nghe thấy dạng vaccine 5 trong 1 phòng các bệnh ho gà, uốn ván, bạch hầu, thêm viên gan siêu vi B, viêm phổi và viêm màng não. Đây là loại vaccine đã được cấp phép để đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng ở nước ta từ năm 2010 và vẫn được tiến hành đều đặn. Sau năm 2016 do hãng sản xuất dừng làm Quinvaxem trên toàn cầu nên Bộ y tế đã dựa vào các khuyến cáo của WHO và GAVI (liên minh tiêm chủng toàn cầu) để thử nghiệm và sử dụng loại vaccine có các thành phần tương tự do công ty Biological E. ở Ấn Độ sản xuất có tên là ComBE Five, là loại đã bắt đầu sử dụng từ tháng 12/2018 vừa rồi.
Bộ Y tế cũng đã chạy pilot trong 2 tháng 10 và 11/2018 tại 7 tỉnh với tổng số trẻ được tiêm là 17.356 bé, trước khi đồng ý triển khai sử dụng trên toàn quốc. Đến ngày 27/12/2018, đã có 12 tỉnh triển khai tiêm vắc xin ComBe Five đã được triển khai gồm: Thái Bình, Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình, Bắc Giang, Quảng Nam, Bình Định, Quảng Ngãi, Kon Tum, Bà Rịa Vũng Tàu, Kiên Giang, Long An với tổng số trẻ được tiêm là 69.929 trẻ. Theo báo cáo của các địa phương, ngoài phản ứng thông thường như (sốt nhẹ, sưng đau nhẹ tại chỗ tiêm, các triệu chứng khác như khó chịu, quấy khóc...) ghi nhận một số trường hợp sốt cao, quấy khóc kéo dài ở Thái Bình, Nam Định, Hà Nam, Bình Định, Quảng Ngãi, Kon Tum với tỷ lệ khoảng 0,05% - 5,5%, các trường hợp này đều đã ổn định sau khi được cán bộ y tế theo dõi, điều trị. Các địa phương còn lại sẽ triển khai vào ngày tiêm chủng thường xuyên trong tháng 1 năm 2019.
Theo tài liệu của WHO, tỷ lệ phản ứng thông thường đối với các vắc xin chứa thành phần ho gà toàn tế bào, trong đó có vắc xin ComBE Five: sốt từ 38-39°C chiếm tới 44,5%, phản ứng sưng 38,5%, nóng đỏ tại chỗ tiêm có thể tới 56,3%, đau 25,6%, các phản ứng khác như quấy khóc kéo dài là 3,5%.
Riêng tại tỉnh Nam Định, có hai trường hợp trẻ tử vong tại nhà sau tiêm chủng từ 36 đến 48 tiếng. Hai trẻ đều được khám sàng lọc và tiêm vắc xin ComBE Five, uống vắc xin bại liệt tại trạm y tế, sau tiêm được theo dõi 30 phút tại trạm đúng qui định và không có biểu hiện bất thường. Sau khi về nhà, trong vòng một đến hai ngày trẻ có biểu hiện sốt nhẹ, gia đình tự cho uống thuốc hạ sốt, không đưa đến cơ sở y tế. Sang ngày hôm sau, gia đình thấy trẻ tím tái, khó thở nên đưa cháu đến bệnh viện huyện. Tuy nhiên, khi tới bệnh viện hai cháu đã tử vong. Sở Y tế Nam định đã tiến hành điều tra nguyên nhân và họp Hội đồng Tư vấn chuyên môn đánh giá nguyên nhân. Hội đồng đã có kết luận hai trường hợp trẻ tử vong sau tiêm chủng không nghĩ đến phản ứng phản vệ nặng sau tiêm vắc xin, không liên quan đến thực hành tiêm chủng và Hội đồng tư vấn chuyên môn xác định trẻ tử vong chưa rõ nguyên nhân.
Bộ Y tế tiếp tục chỉ đạo các tỉnh/thành phố thực hiện tiêm vắc xin ComBE Five theo kế hoạch, thực hiện đúng qui trình tiêm chủng an toàn, khám sàng lọc, theo dõi 30 phút tại trạm sau tiêm, tư vấn cho các bậc cha mẹ biết cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng. Khi trẻ có biểu biện bất thường về sức khỏe như sốt cao trên 39°C, quấy khóc kéo dài, tím tái, phát ban, ly bì…các bà mẹ phải đưa trẻ đến NGAY cơ sở y tế gần nhất để khám và điều trị.
Như anh em thấy thì thực tế ComBE Five có các vấn đề về phản ứng với vaccine mạnh hơn so với dạng Quinvaxem trước đó. Tuy nhiên tỷ lệ biến chứng nặng có nguy cơ dẫn đến tử vong không phải là cao, và thực tế thì ở bất cứ loại thuốc nào thì đều có 1 mức rủi ro nhất định, ngoài ra còn cả những vấn đề chủ quan về việc bảo quản cũng như cách thực hành tiêm và các yếu tố không mong muốn khác nữa. Không nên vì những thông tin trẻ phản ứng mạnh với vaccine để bỏ qua không cho trẻ đi tiêm. Bởi nếu bỏ không tiêm chủng ngoài việc tự bạn làm con mình có nguy cơ mắc bệnh thì còn là 1 hành động vô ý thức có thể làm ảnh hưởng đến cả cộng đồng, làm các nỗ lực phòng bệnh và chữa bệnh đổ sông đổ bể cả.
Thời gian trước đây chúng ta hay nghe thấy dạng vaccine 5 trong 1 phòng các bệnh ho gà, uốn ván, bạch hầu, thêm viên gan siêu vi B, viêm phổi và viêm màng não. Đây là loại vaccine đã được cấp phép để đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng ở nước ta từ năm 2010 và vẫn được tiến hành đều đặn. Sau năm 2016 do hãng sản xuất dừng làm Quinvaxem trên toàn cầu nên Bộ y tế đã dựa vào các khuyến cáo của WHO và GAVI (liên minh tiêm chủng toàn cầu) để thử nghiệm và sử dụng loại vaccine có các thành phần tương tự do công ty Biological E. ở Ấn Độ sản xuất có tên là ComBE Five, là loại đã bắt đầu sử dụng từ tháng 12/2018 vừa rồi.
Bộ Y tế cũng đã chạy pilot trong 2 tháng 10 và 11/2018 tại 7 tỉnh với tổng số trẻ được tiêm là 17.356 bé, trước khi đồng ý triển khai sử dụng trên toàn quốc. Đến ngày 27/12/2018, đã có 12 tỉnh triển khai tiêm vắc xin ComBe Five đã được triển khai gồm: Thái Bình, Nam Định, Hà Nam, Ninh Bình, Bắc Giang, Quảng Nam, Bình Định, Quảng Ngãi, Kon Tum, Bà Rịa Vũng Tàu, Kiên Giang, Long An với tổng số trẻ được tiêm là 69.929 trẻ. Theo báo cáo của các địa phương, ngoài phản ứng thông thường như (sốt nhẹ, sưng đau nhẹ tại chỗ tiêm, các triệu chứng khác như khó chịu, quấy khóc...) ghi nhận một số trường hợp sốt cao, quấy khóc kéo dài ở Thái Bình, Nam Định, Hà Nam, Bình Định, Quảng Ngãi, Kon Tum với tỷ lệ khoảng 0,05% - 5,5%, các trường hợp này đều đã ổn định sau khi được cán bộ y tế theo dõi, điều trị. Các địa phương còn lại sẽ triển khai vào ngày tiêm chủng thường xuyên trong tháng 1 năm 2019.
Theo tài liệu của WHO, tỷ lệ phản ứng thông thường đối với các vắc xin chứa thành phần ho gà toàn tế bào, trong đó có vắc xin ComBE Five: sốt từ 38-39°C chiếm tới 44,5%, phản ứng sưng 38,5%, nóng đỏ tại chỗ tiêm có thể tới 56,3%, đau 25,6%, các phản ứng khác như quấy khóc kéo dài là 3,5%.
Riêng tại tỉnh Nam Định, có hai trường hợp trẻ tử vong tại nhà sau tiêm chủng từ 36 đến 48 tiếng. Hai trẻ đều được khám sàng lọc và tiêm vắc xin ComBE Five, uống vắc xin bại liệt tại trạm y tế, sau tiêm được theo dõi 30 phút tại trạm đúng qui định và không có biểu hiện bất thường. Sau khi về nhà, trong vòng một đến hai ngày trẻ có biểu hiện sốt nhẹ, gia đình tự cho uống thuốc hạ sốt, không đưa đến cơ sở y tế. Sang ngày hôm sau, gia đình thấy trẻ tím tái, khó thở nên đưa cháu đến bệnh viện huyện. Tuy nhiên, khi tới bệnh viện hai cháu đã tử vong. Sở Y tế Nam định đã tiến hành điều tra nguyên nhân và họp Hội đồng Tư vấn chuyên môn đánh giá nguyên nhân. Hội đồng đã có kết luận hai trường hợp trẻ tử vong sau tiêm chủng không nghĩ đến phản ứng phản vệ nặng sau tiêm vắc xin, không liên quan đến thực hành tiêm chủng và Hội đồng tư vấn chuyên môn xác định trẻ tử vong chưa rõ nguyên nhân.
Bộ Y tế tiếp tục chỉ đạo các tỉnh/thành phố thực hiện tiêm vắc xin ComBE Five theo kế hoạch, thực hiện đúng qui trình tiêm chủng an toàn, khám sàng lọc, theo dõi 30 phút tại trạm sau tiêm, tư vấn cho các bậc cha mẹ biết cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng. Khi trẻ có biểu biện bất thường về sức khỏe như sốt cao trên 39°C, quấy khóc kéo dài, tím tái, phát ban, ly bì…các bà mẹ phải đưa trẻ đến NGAY cơ sở y tế gần nhất để khám và điều trị.
Như anh em thấy thì thực tế ComBE Five có các vấn đề về phản ứng với vaccine mạnh hơn so với dạng Quinvaxem trước đó. Tuy nhiên tỷ lệ biến chứng nặng có nguy cơ dẫn đến tử vong không phải là cao, và thực tế thì ở bất cứ loại thuốc nào thì đều có 1 mức rủi ro nhất định, ngoài ra còn cả những vấn đề chủ quan về việc bảo quản cũng như cách thực hành tiêm và các yếu tố không mong muốn khác nữa. Không nên vì những thông tin trẻ phản ứng mạnh với vaccine để bỏ qua không cho trẻ đi tiêm. Bởi nếu bỏ không tiêm chủng ngoài việc tự bạn làm con mình có nguy cơ mắc bệnh thì còn là 1 hành động vô ý thức có thể làm ảnh hưởng đến cả cộng đồng, làm các nỗ lực phòng bệnh và chữa bệnh đổ sông đổ bể cả.
