Nói về máy bay lớn nhất thế giới vẫn đang hoạt động thì ngoài Antonov An-225 Mriya thì còn có một cái tên khác khổng lồ không kém là Stratolaunch của Stratolaunch Systems Corp - công ty vận tải không gian của nhà đồng sáng lập Microsoft - Paul Allen. Hôm nay, chiếc máy bay 2 thân độc đáo này đã thực hiện thành công chuyến bay đầu tiên trên bầu trời vùng sa mạc Mojave, California sau nhiều năm trì hoãn.
Phi công thử nghiệm Evan Thomas, người thực hiện chuyến bay đầu tiên của Stratolaunch cho biết: "Chuyến bay rất mượt mà, đúng với những gì bạn mong đợi với một chuyến bay đầu tiên. Chiếc máy bay đã bay giống như những gì chúng tôi đã thực hiện trong buồng mô phỏng và đúng như dự đoán."
Stratolaunch về cơ bản là một hệ thống phóng trên không (air launch) và nó được phát triển nhằm đưa những loại tên lửa lên độ cao khoảng 35000 ft (10668 m) và khi thả ra, tên lửa có thể kích hoạt động cơ đẩy và các tầng đốt để đưa vệ tinh hay hàng hoá vào không gian. Nói tới đây thì có thể hình dung vai trò của Stratolaunch, nó cũng có chức năng vận tải như An-225 nhưng phục vụ cho các sứ mạng vũ trụ là chính. Chuyến bay được thực hiện không có tên lửa theo kèm nhưng Northrop Grumman - nhà thầu quân sự lớn của Mỹ đã có ý định sử dụng Stratolaunch để đưa tên lửa đẩy Pegasus XL vào không gian.
Giám đốc điều hành Stratolaunch Systems - Jean Floyd cho hay: "Đây là một khoảnh khắc đầy cảm xúc đối với cá nhân tôi khi được nhìn thấy cánh chim kỳ vỹ này cất cánh." Nó đã bay trong hơn 2 giừo rưỡi, đạt độ cao 17000 ft (5181 m) và bay ở vận tốc 304 km/h.Phi công thử nghiệm Evan Thomas, người thực hiện chuyến bay đầu tiên của Stratolaunch cho biết: "Chuyến bay rất mượt mà, đúng với những gì bạn mong đợi với một chuyến bay đầu tiên. Chiếc máy bay đã bay giống như những gì chúng tôi đã thực hiện trong buồng mô phỏng và đúng như dự đoán."
Chuyến bay nói trên diễn ra chỉ bay 3 tháng sau Stratolaunch Systems buộc phải cắt giảm hơn 50 nhân viên và huỷ các kế hoạch phát triển tên lửa đẩy riêng. Ban đầu, công ty đã có ý định chế tạo một loạt các tên lửa đẩy, bao gồm cả một chiếc máy bay không gian. Tuy nhiên các kế hoạch này đã thay đổi sau khi Paul Allen qua đời hồi ngày 15 tháng 10 năm ngoái ở tuổi 65.Floyd chia sẻ hôm nay cánh báo chí liên tục nhắc đến Allen và ông nói: "Không còn nghi ngờ gì nữa, ông ấy chắc chắc sẽ rất tự hào khi thấy chiếc máy bay của mình cất cánh. Mặc dù Allen không có mặt ở đây nhưng tôi đã phải thầm nói rằng "cảm ơn ông". Paul Allen là người sáng lập Stratolaunch Systems Corp vào tháng 12 năm 2011 cùng với Burt Rutan - người trước đây từng tham gia dự án phát triển chiếc SpaceShipOne.
Nói về Stratolaunch thì dự án ban đầu có khá nhiều bên tham gia, không chỉ Scale Composites - công ty của Burt Rutan mà còn có Dynetics - một công ty công nghệ đa ngành với các mảng hàng không, quốc phòng, phương tiện, và IT được thành lập năm 1974 và điều hành bởi David A. King - giám đốc đời thứ 10 của trung tâm hàng không vũ trụ Marshall thuộc NASA; và cả SpaceX của Elon Musk nhưng sớm tan rã năm 2012 do không cùng quan điểm. Đến năm 2013 thì Stratolaunch đã được chế tạo gần xong và công ty đã lên kế hoạch bay thử lần đầu vào năm 2015 nhưng sau đó lùi lại vào 2018 và giờ là 2019 mới chính thức cất cánh. Chiếc máy bay đã lần lượt thực hiện thành công nhiều bài thử nghiệm trước đó như thử nghiệm nhiên liệu, thử nghiệm trên mặt đất, lăn ra đường băng vào năm 2017.
Stratolaunch có thiết kế 2 thân, tựa như chiếc máy bay vận tải White Knight Two của Virgin Galactic nhưng lớn hơn nhiều. Sải cánh của nó dài đến 117 m trong khi đó chiếc An-225 có sải cánh cũng chỉ 88,4 m. Trọng lượng trên 540 tấn và cần đường băng dài ít nhất 3700 m để cất cánh. Với kích thước khổng lồ cùng với khả năng vận tải đến 230 tấn thì Stratolaunch cần đến 6 động cơ. Chúng là các động cơ Pratt & Whitney PW4000 - dòng động cơ turbofan tỉ lệ dòng tách cao với lực đẩy đến 66500 lbf (296 kN) mỗi động cơ. Đây cũng là dòng động cơ được trang bị trên những chiếc máy bay phản lực thương mại như Boeing 747-400. Phạm vi hoạt động của Stratolaunch khoảng 2200 km khi thực hiện nhiệm vụ phóng tên lửa trên không.
Trong khi SpaceX vẫn đang cung cấp dịch vụ vận tải hàng hoá, vệ tinh lên không gian bằng các tên lửa đấy tái sử dụng Falcon thì Stratolaunch có một lợi thế lớn hơn đó là nó cũng có thể thực hiện chức năng tương tự (dĩ nhiên là cần tên lửa đẩy riêng cho kiện hàng) nhưng là máy bay, có thể cất cánh từ đường băng thông thường nên thời gian xoay vòng, tái sử dụng ngắn hơn giữa mỗi lần phóng.
Nguồn: Stratolaunch