Hải quân Mỹ thường chi hàng tỷ USD cho việc nghiên cứu, thiết kế và đóng những con tàu mới. Nhưng khi con tàu rời khỏi xưởng thì dòng chi phí không chấm dứt bởi công tác bảo trì cũng tốn kém không khác gì chi phí đóng tàu. Nhìn chung, hoạt động bảo trì liên quan đến việc sửa chữa những hư hại phát sinh khi tác chiến, song có một vấn đề luôn xảy ra không phụ thuộc vào việc có chiến sự hay không: rỉ sét.
Sự kết hợp giữa sắt, nước và oxy luôn dẫn đến rỉ sét và nếu không xử lý thì con tàu sẽ hỏng và giảm tuổi thọ. Nếu có muối trong hỗn hợp này thì mọi việc còn tệ hơn, cho nên bảo trì chống lại sự rỉ sét là nhiệm vụ không ngừng của các thủy thủ trên thế giới. Đặc biệt, Hải quân Mỹ chi tới 6 tỷ USD/năm để chống rỉ sét, không chỉ cho các con tàu mà còn cho trực thăng và chiến đấu cơ được chúng chuyên chở.
Rỉ sét trên thân tàu USS Fort McHenry.
Oxit sắt, hay rỉ sét, là sản phẩm của một phản ứng hóa học phổ biến có ở khắp mọi nơi, từ lan can bằng sắt cho tới ngọn đèn đường cũ kỹ. Những con tàu của mọi lực lượng hải quân được chế tạo chủ yếu bằng thép, một hợp kim của sắt và carbon, cũng chịu sự ăn mòn tương tự. Ngay cả khi tàu sử dụng thép HSLA vốn có độ bền cao, dễ hàn và chống ăn mòn, thì vẫn cần phải bảo trì tàu gần như liên tục.
Sự kết hợp giữa sắt, nước và oxy luôn dẫn đến rỉ sét và nếu không xử lý thì con tàu sẽ hỏng và giảm tuổi thọ. Nếu có muối trong hỗn hợp này thì mọi việc còn tệ hơn, cho nên bảo trì chống lại sự rỉ sét là nhiệm vụ không ngừng của các thủy thủ trên thế giới. Đặc biệt, Hải quân Mỹ chi tới 6 tỷ USD/năm để chống rỉ sét, không chỉ cho các con tàu mà còn cho trực thăng và chiến đấu cơ được chúng chuyên chở.
![tau-uss-fort-mchenry-cua-usn-dang-roi-kiel-duc-nam-2019.jpg](https://storage-tinhte.vncdn.vn/data/attachment-files/vnetwork/2024/06/8365073_040411d24731967e897792020a247832.jpg)
Rỉ sét trên thân tàu USS Fort McHenry.
Oxit sắt, hay rỉ sét, là sản phẩm của một phản ứng hóa học phổ biến có ở khắp mọi nơi, từ lan can bằng sắt cho tới ngọn đèn đường cũ kỹ. Những con tàu của mọi lực lượng hải quân được chế tạo chủ yếu bằng thép, một hợp kim của sắt và carbon, cũng chịu sự ăn mòn tương tự. Ngay cả khi tàu sử dụng thép HSLA vốn có độ bền cao, dễ hàn và chống ăn mòn, thì vẫn cần phải bảo trì tàu gần như liên tục.
![vet-ri-set-tren-mot-manh-thep.jpg](https://storage-tinhte.vncdn.vn/data/attachment-files/vnetwork/2024/06/8365078_f072ca66aa91b1fea6637ce6ef065c76.jpg)
Vết rỉ có thể hình thành không đồng đều tùy theo thành phần kim loại.
Bảo trì là một quá trình khó khăn. Các thủy thủ cần chuẩn bị bằng cách dùng nước và giẻ lau làm sạch chỗ rỉ rồi dùng súng gõ rỉ (needle gun) để đánh bật rỉ sét và lớp sơn cũ, súng này sử dụng một bộ đục hoặc đầu kim rất mảnh để đập vào bề mặt và phá vỡ rỉ sét. Tiếp theo họ lau sạch lại lần nữa và dùng máy chà nhám để loại bỏ các cạnh thô ráp, tạo ra một bề mặt mịn, sạch để sơn lót dễ bám vào.
Sau khi đã thật sạch, họ sẽ sơn hai lớp sơn lót rồi chà nhám xuống để tạo bề mặt bằng phẳng và đảm bảo sơn được bao phủ đồng đều. Cuối cùng họ phủ thêm lớp sơn chống rỉ đặc biệt có giá 250 USD/gallon để giúp bảo vệ kim loại khỏi các tác nhân gây hại.
![son-lot-cho-tau-usn.jpg](https://storage-tinhte.vncdn.vn/data/attachment-files/vnetwork/2024/06/8365083_d54c432fae7539aad5a963d5541e4315.jpg)
Sơn lót cho tàu.
Nhưng không phải đã hết, đây chỉ là công việc thường xuyên mà các thủy thủ phải làm khi ở trên biển. Còn khi tàu cập vào cảng hoặc ụ tàu, cần thực hiện công tác sửa chữa phức tạp hơn để loại bỏ rỉ sét, đó có thể là thay thế các bộ phận của thân tàu, tiến hành hàn hoặc áp dụng các quy trình xử lý rỉ sét tiên tiến. Nếu không làm tốt việc bảo quản, họ có nguy cơ đối mặt với lượng công việc khổng lồ trong lần cập bến tiếp theo.
Không chỉ các bộ phận chìm dưới nước, mà thân tàu, sàn tàu và chiến đấu cơ trên tàu sân bay - tất cả đều liên tục tiếp xúc với muối trong không khí ẩm và vẫn có thể rỉ sét. Nhìn chung, rỉ sét xuất hiện ở khắp mọi nơi và việc giữ cho một con tàu đúng như nguyên bản là rất khó.
![ham-doi-great-white-nam-1908.jpg](https://storage-tinhte.vncdn.vn/data/attachment-files/vnetwork/2024/06/8365089_3c59dbc095e2d0007490ebcfb1c495de.jpg)
Đại Bạch Hạm đội (Great White Fleet) với các tàu chiến sơn màu trắng, từng đi khắp thế giới từ năm 1907-9 là ví dụ về những con tàu được bảo trì ở mức gần như nguyên bản.
Quảng cáo
Dù bề mặt rỉ sét không gây nguy hiểm cho tàu và thủy thủ đoàn nhưng nó kém thẩm mỹ, đồng thời vẻ ngoài của một con tàu có thể ảnh hưởng đến cách các nước khác nhìn nhận về lực lượng hải quân của một quốc gia. Các màu đỏ, nâu của chỗ rỉ trên nền sơn màu xám rất dễ thấy và đây chính là một vấn đề.
Những bức ảnh hồi năm 2020 về tàu khu trục USS Stout từng thu hút sự chú ý. Những vệt rỉ sét và đường thân tàu sát mặt nước bị phong hóa thấy rõ, gây nên sự lo ngại về hình thức con tàu khi so với các tàu quân sự của nước khác vốn không bị rỉ sét.
![tau-uss-stout-vao-nam-2010-va-2020.jpg](https://storage-tinhte.vncdn.vn/data/attachment-files/vnetwork/2024/06/8365092_b44e87df1c1eca94cdf9cc08cf8b9f8f.jpg)
Tàu USS Stout vào năm 2010 (ảnh nhỏ) và 2020.
Tuy nhiên các tàu của Hải quân Mỹ có lý do "chính đáng" để rỉ sét vì chúng được triển khai trên toàn cầu trong một khoảng thời gian dài, trong khi tàu các nước khác thường ở trong vùng biển của họ và gần cảng hơn.
Với lượng công việc nặng nề, các lớp sơn đắt tiền, những chuyến cập bến để bảo trì và nhiều hoạt động khác để chống rỉ sét, rõ ràng số tiền bỏ ra để khắc phục những vết rỉ sét bé nhỏ là rất lớn. Thực ra loại vật liệu nào cũng có hạn chế riêng, chẳng hạn trước đây tàu được làm bằng gỗ nhưng gỗ có độ bền thấp và dễ cháy nổ.
Quảng cáo
Vì vậy, cho đến khi tìm ra giải pháp hiệu quả hơn, công việc chống rỉ sét cho các con tàu của hải quân vẫn phải thực hiện liên tục. Có nhiều nghiên cứu đang được tiến hành đối với các vật liệu và công nghệ mới, như lớp phủ tiên tiến và hợp kim chống ăn mòn. Nhưng hiện tại cuộc chiến chống rỉ sét vẫn tiếp tục là một phần quan trọng trong hoạt động của hải quân.
Theo SG.