Nếu là người thường xuyên nghe nhạc bằng mâm đĩa vinyl (turntable), chắc hẳn bạn đã không ít lần cảm thấy khó chịu khi xảy ra hiện tượng “nhảy đĩa”, hay còn gọi là skipping - kim bị “trượt” mất 1 đoạn nhỏ, khiến trải nghiệm nghe nhạc trở nên vô cùng khó chịu, cảm xúc đứt gãy. Điều này có thể là do lỗi của chiếc đĩa vinyl hoặc của mâm đĩa, tuy nhiên đa số trường hợp đều khá đơn giản và dễ khắc phục, chỉ cần bạn chú ý một chút là được.
Dò xem lỗi xuất phát từ đâu
Như nói trên, lỗi skipping có thể bắt nguồn từ đĩa hoặc chiếc mâm. Chúng ta có thể kiểm tra lần lượt cả hai xem lỗi bắt đầu từ đâu.
Các lỗi do đĩa
Dò xem lỗi xuất phát từ đâu
Như nói trên, lỗi skipping có thể bắt nguồn từ đĩa hoặc chiếc mâm. Chúng ta có thể kiểm tra lần lượt cả hai xem lỗi bắt đầu từ đâu.
Các lỗi do đĩa
LỖI 1: ĐĨA BỊ CONG
Những chiếc đĩa bị cong khó có thể chơi nhạc được một cách trơn tru. Đĩa bị cong nhẹ thì dễ chịu hơn và thường không gây ra lỗi này, trong khi đĩa bị cong nặng, vênh lên vênh xuống như núi non trùng điệp, thường sẽ làm đầu kim bị “nhảy”.
Vì sao đĩa bị cong?
Có rất nhiều lý do làm chiếc đĩa vinyl bị cong, nhưng thường các bạn mua có chọn lựa thì thường sẽ bỏ qua ngay, vì vậy theo mình, đĩa đã về tay thì lỗi thường là do mình, thường là bảo quản không kỹ. Để bảo quản tốt đĩa vinyl, bạn nên:
- Không để đĩa ở nơi có nhiệt độ cao trong thời gian dài, trần là mái tôn hoặc gần nơi nắng nóng chiều trực tiếp.
- Đặt đĩa ngay ngắn theo hàng dọc trên kệ với số lượng vừa đủ, không nhồi nhét
- Không đặt đĩa nằm ngang, chồng lên nhau
Giải pháp
Nếu phát hiện ra vài chiếc đĩa than bị cong, bạn có thể thử khắc phục bằng những cách sau đây:
Ép bằng sách
Ép chiếc đĩa bị cong giữa 2 quyển sách (khối lượng càng nặng càng tốt) trong khoảng vài tuần. Thử nghe lại trên mâm xem đã hết skipping chưa, nếu còn thì tiếp tục ép.
Quảng cáo
Dùng cục chặn đĩa khi nghe (record clamp)
Nếu không muốn chờ đợi với phương pháp ép bằng sách, bạn có thể mua các bộ tạ ép đĩa (record weight stabilizers) để ép phẳng đĩa khi nghe trên mâm, nó chỉ giúp các đĩa bị vênh ở phần giữa, nhưng theo mình thấy nó không có tác dụng với đĩa quá cong ở phần rìa. Tác dụng âm thanh thì chúng ta sẽ xét sau.
LỖI 2: BỤI BẨN VÀ MẢNG BÁM TRÊN RÃNH ĐĨA
Bụi bẩn và các mảng bám có thể bị dính bên trong rãnh đĩa, nhất là với những chiếc đĩa đã cũ. Bạn có thể dùng kính lúp để xem các rãnh đĩa có bị bám quá nhiều bụi hay không. Thường thì mình sẽ dùng cồn + AT6012 nếu đó là vết trông như keo hoặc vệt nước khô, chùi nhiều lần sẽ ra.
Quảng cáo
Sang xịn mịn thì mua máy rửa siêu âm, nhược điểm của bọn này là to và ồn.
Giải pháp
Giải pháp duy nhất là vệ sinh đĩa. Tham khảo một số cách sau đây:
Tự vệ sinh đĩa
Đĩa vinyl được khuyến nghị nên vệ sinh bằng hóa chất chuyên dụng, tuy nhiên bạn cũng có thể tự vệ sinh chiếc đĩa của mình bằng các vật gia dụng gồm:
- Cồn Isopropyl, nước rửa Clearaudio Pure Groove, dung dịch đi kèm trong bộ AT6012
- Nước cất
- Audio Technica AT6012
Cách làm:
https://tinhte.vn/thread/lau-roi-minh-co-gioi-thieu-moi-nguoi-ve-bo-do-lau-dia-at6012-va-do-lau-kim-at607a-tuy-nhien-thao-t.3496325/
- Đặt đĩa lên bề mặt phẳng và sạch, làm ẩm đĩa bằng dung dịch, lau nhẹ theo clip này:
- Phun lại bằng nước cất để lau sạch lần nữa.
- Làm lại các bước với mặt đĩa còn lại.
- Để cho khô hẳn.
Lau Kim bằng dung dịch AT407
Nhanh gọn lẹ, dễ dùng, không đắt, mua 1 lần xài 2 năm chưa thấy hết. Lau như bài này:
Kinh nghiệm của mình là luôn lau đĩa và kim trước khi nghe, trở mặt đĩa thì lau luôn.
LỖI 3: ĐĨA TRẦY XƯỚC
Nếu chiếc đĩa của bạn bị trầy xước quá nhiều (và vết xước quá sâu) thì không có cách nào để khắc phục được nữa. Một số hãng (như Victrola) và người dùng trên internet nêu ra giải pháp là chiết keo vào vết xước để hy vọng phục hồi phần nào chiếc đĩa, tuy nhiên cách này mình ko dám thử vì vì có thể làm hư hại kim stylus khi chơi chiếc đĩa đó.
Các lỗi do turntable
Một số trường hợp lỗi skipping xảy ra là do mâm chứ không phải do đĩa. Mời bạn thao khảo các tình huống sau đây:
LỖI 4: THIẾT LẬP MÂM KHÔNG ĐÚNG CÁCH
Một số chiếc turntable có các tùy biến riêng do hãng quy định mà người dùng phải tuân theo để máy có thể hát tốt, tuy nhiên với người mới thì thiết lập sai cũng là điều dễ hiểu, sai thì làm lại, không sao cả 😁
Giải pháp
Một số yếu tố có thể gây ra lỗi skipping mà bạn cần chú ý bao gồm:
Lực tỳ (tracking force)
Lực tỳ là lực nhấn của kim stylus lên bề mặt đĩa khi chơi. Nếu lực tỳ quá nhẹ, hiện tượng skipping có thể sẽ xảy ra. Tuy nhiên nếu lực tỳ quá nặng thì rãnh đĩa sẽ nhanh mòn.
Lực tỳ có thể được tùy biến bằng cách chỉnh tạ đối trọng theo các thông số danh định được cung cấp bởi nhà sản xuất. Bạn cũng có thể mua cân lực tỳ để tinh chỉnh chính xác hơn.
Chỉnh sai anti-skate (chống trượt kim)
Tương tự như lực tỳ, chỉnh sai thông số anti skate sẽ gây ra các lỗi khi chơi đĩa. Về lâu dài còn có thể làm lệch cán kim (cantilever) hoặc mau mòn một mặt rãnh đĩa. Thường mình sẽ để anti-skate bằng 1/2 lực tỳ kim mà thôi, vì rãnh đĩa hình chữ V cũng đã có lực giữ rồi.
LỖI 5: MÂM BỊ RUNG
Tùy theo nơi mà bạn đặt mâm, nó có thể bị ảnh hưởng từ các rung động xung quanh và gây ra hiện tượng nhảy đĩa.
Giải pháp
Đầu tiên là tìm ra điều gì khiến chiếc chiếc mâm bị rung. Ví dụ có thể do đặt gần tường với phòng tắm có máy giặt (bị ảnh hưởng rung từ máy giặt), hoặc xung quanh nhà bạn là đường xá đông đúc nhiều xe cộ chạy ngang qua, hoặc để mâm quá gần loa, để loa và mâm trên cùng một mặt phẳng…Di chuyển vị trí sẽ cải thiện điều này.
LỖI 6: BỀ MẶT ĐẶT MÂM KHÔNG PHẲNG
Chiếc turntable đặt trên bề mặt không phẳng sẽ khuếch đại các rung động và làm kim stylus bị nhảy, gây ra hiện tượng skipping. Các chân chống rung của mâm trên 10.000.000 thường có thể tăng giảm chiều cao được.
Giải pháp
Giải pháp duy nhất là chọn một bề mặt thật phẳng để đặt turntable, đồng thời tránh bị nghiêng về một bên. Nhớ sử dụng cái bubble level, đặt trên platter mà điều chỉnh chiều cao của bàn, chân mâm cho đến khi nào cân bằng.
