ABS bảo vệ tính mạng người chạy xe như thế nào
Khái niệm “Phương tiện an toàn hơn” có nghĩa là các hoạt động thúc đẩy việc triển khai phổ biến công nghệ an toàn được cải tiến trên phương tiện thông qua việc hài hòa hóa các tiêu chuẩn an toàn phương tiện toàn cầu có liên quan và các chương trình thúc đẩy để đẩy nhanh việc tiếp nhận các công nghệ mới (3). Hệ thống chống bó cứng phanh trên xe máy (antilock braking system - ABS) ngăn chặn hiện tượng bó cứng bánh xe, giảm quãng đường phanh và quan trọng nhất là tăng độ ổn định. Nó giải quyết cả hai trường hợp phanh quá gấp và hay hệ thống phanh không hoạt động, hai yếu tố chính trong các vụ va chạm và chấn thương xe máy. Khi ABS được áp dụng, nó có thể giúp giảm thiểu chấn thương do sai sót và hành vi của con người gây ra, đặc biệt là khi lái xe trên các cung đường khác nhau và trong điều kiện lái xe khó khăn. Một nghiên cứu ở Thái Lan xác nhận rằng xe máy có ABS cho phép điều khiển phương tiện tốt hơn và có khả năng tránh chướng ngại vật cao hơn.
![[IMG]](https://photo2.tinhte.vn/data/attachment-files/2022/06/6028331_abssaveslives_12.jpg)
ABS được xem là một trong những giải pháp đã được kiểm chứng để bảo vệ tính mạng cho người sử dụng xe máy. ABS là một trong tám tiêu chuẩn ưu tiên mà tất cả các phương tiện phải đáp ứng theo Ban công tác của Diễn đàn Thế giới về hài hòa các quy định về phương tiện –WP.29. Quy định về Phương tiện của Liên hợp quốc đã khuyến nghị áp dụng các yêu cầu ABS hiện có cho tất cả các loại xe thuộc Nhóm 3 (xe hai bánh có động cơ trên 50 cc, hoặc tốc độ trên 50 km/giờ). Vào năm 2016, EU đã thông qua luật bắt buộc lắp đặt ABS trên tất cả các xe máy có dung tích động cơ lớn hơn 125 cc. Các quốc gia khác, bao gồm Ấn Độ, Nhật Bản, và Australia, cũng đã thực hiện các quy định tương tự.
Một lý do chính khiến ABS xe máy có hiệu quả xuất phát từ thực tế là hầu hết các vụ tai nạn xe máy chỉ cho phép con người phản ứng trước khi va chạm trong thời gian rất ngắn. Trung bình, người chạy xe chỉ có 0,75 giây “thời gian suy nghĩ” để đưa ra quyết định. Gần một nửa người chạy không hề có phản ứng; trong khi trong số những người có cơ hội để phản ứng, hầu hết họ đều đạp sai phanh (ví dụ 41,2% chỉ sử dụng phanh sau, và 36,6% quyết định chuyển hướng phương tiện mà không bóp phanh).
Có thể nói, trang bị ABS bắt buộc trên xe máy ở nước ta liên quan mật thiết đến an toàn đường bộ . Ở nước ta, phần lớn các vụ va chạm liên quan đến xe máy là do va chạm bên hông và do không thể kiểm soát được chiếc xe khi băng qua giao lộ. Sai sót và các hành vi nguy cơ của con người cũng làm tăng nguy cơ tai nạn xe máy. Nghiên cứu năm 2019 về hành vi của người sử dụng xe máy ở Phuket, Thái Lan, cũng đã xác nhận rằng một nửa số người dùng xe máy từng gặp tai nạn liên quan đến xe máy đề cập đến các hành vi nguy cơ và sai lầm của con người là nguyên nhân quan trọng nhất. ABS trên xe máy có thể tránh được 39% tổng số ca chấn thương nghiêm trọng và tử vong trên xe máy.
Mình không tìm thấy được số liệu hay nghiên cứu được công bố về ABS ở Việt Nam nên dẫn tạm số liệu của nước bạn Thái Lan, quốc gia gần gũi với Việt Nam về số lượng xe máy cũng như điều kiện đường sá. Viện Nghiên cứu và Phát triển Thái Lan (TDRI) đã báo cáo rằng trang bị ABS bắt buộc trên xe máy mới có thể cứu 6.000–9.000 mạng người trong năm năm. Một đánh giá khác cho thấy chi phí tiết kiệm cho xã hội khi trang bị ABS cho xe máy: có thể tiết kiệm 10,211-15,316 triệu baht (tương đương 290.000 - 435.000 USD) trong năm đầu tiên và 150-230 tỷ THB (4,2 - 6,5 tỷ USD) trong năm năm. Do chi phí xã hội cao vì thương tích và tử vong do xe máy gây ra, đánh giá này cũng xác nhận rằng chính sách ABS bắt buộc mang lại lợi ích cao gấp khoảng bốn lần số tiền chi để có ABS. Nghiên cứu gần đây về lợi ích của hiệu quả ABS ở các quốc gia khác cũng cho thấy ABS có thể làm giảm tử vong do xe máy từ 26% đến 39%.
Với giả định tỷ lệ tử vong giảm một phần ba, 27.349 người có thể thoát tử vong ở Thái Lan từ năm 2020 đến năm 2030 nếu hệ thống ABS bắt buộc được áp dụng cho tất cả các xe máy mới được bán ra. Tuy nhiên, số người thoát tử vong sẽ giảm xuống còn 5.470 người nếu quy định này chỉ được thực hiện đối với xe mô tô phân khối lớn với dung tích động cơ trên 126 cc. Thái Lan sẽ bỏ lỡ nhóm mục tiêu chính của mình với 21.879 sinh mạng có thể được cứu với dòng xe mô tô dưới 126 cc.
Phần 1: Hiện trạng giao thông ở Đông Nam Á
Khái niệm “Phương tiện an toàn hơn” có nghĩa là các hoạt động thúc đẩy việc triển khai phổ biến công nghệ an toàn được cải tiến trên phương tiện thông qua việc hài hòa hóa các tiêu chuẩn an toàn phương tiện toàn cầu có liên quan và các chương trình thúc đẩy để đẩy nhanh việc tiếp nhận các công nghệ mới (3). Hệ thống chống bó cứng phanh trên xe máy (antilock braking system - ABS) ngăn chặn hiện tượng bó cứng bánh xe, giảm quãng đường phanh và quan trọng nhất là tăng độ ổn định. Nó giải quyết cả hai trường hợp phanh quá gấp và hay hệ thống phanh không hoạt động, hai yếu tố chính trong các vụ va chạm và chấn thương xe máy. Khi ABS được áp dụng, nó có thể giúp giảm thiểu chấn thương do sai sót và hành vi của con người gây ra, đặc biệt là khi lái xe trên các cung đường khác nhau và trong điều kiện lái xe khó khăn. Một nghiên cứu ở Thái Lan xác nhận rằng xe máy có ABS cho phép điều khiển phương tiện tốt hơn và có khả năng tránh chướng ngại vật cao hơn.
ABS được xem là một trong những giải pháp đã được kiểm chứng để bảo vệ tính mạng cho người sử dụng xe máy. ABS là một trong tám tiêu chuẩn ưu tiên mà tất cả các phương tiện phải đáp ứng theo Ban công tác của Diễn đàn Thế giới về hài hòa các quy định về phương tiện –WP.29. Quy định về Phương tiện của Liên hợp quốc đã khuyến nghị áp dụng các yêu cầu ABS hiện có cho tất cả các loại xe thuộc Nhóm 3 (xe hai bánh có động cơ trên 50 cc, hoặc tốc độ trên 50 km/giờ). Vào năm 2016, EU đã thông qua luật bắt buộc lắp đặt ABS trên tất cả các xe máy có dung tích động cơ lớn hơn 125 cc. Các quốc gia khác, bao gồm Ấn Độ, Nhật Bản, và Australia, cũng đã thực hiện các quy định tương tự.
ABS xe máy hiệu quả như thế nào?
ABS dành cho xe máy được quốc tế công nhận là một biện pháp đã được chứng minh để giảm thiểu tai nạn va chạm cũng như hậu quả, thương tích và tử vong của những tai nạn này. Bằng chứng ở Đức, Ấn Độ, và Indonesia cho thấy ABS giúp ngăn ngừa tai nạn xe máy lần lượt là 26, 33 và 26 %. Về hậu quả, các nghiên cứu về hiệu quả của ABS đã phát hiện ra rằng ABS về mặt lý thuyết có thể giảm tử vong do xe máy khoảng 1/4 đến 1/3. Tỷ lệ tai nạn chết người của xe máy có trang bị ABS thấp hơn 37% so với xe không có phanh ABS.Một lý do chính khiến ABS xe máy có hiệu quả xuất phát từ thực tế là hầu hết các vụ tai nạn xe máy chỉ cho phép con người phản ứng trước khi va chạm trong thời gian rất ngắn. Trung bình, người chạy xe chỉ có 0,75 giây “thời gian suy nghĩ” để đưa ra quyết định. Gần một nửa người chạy không hề có phản ứng; trong khi trong số những người có cơ hội để phản ứng, hầu hết họ đều đạp sai phanh (ví dụ 41,2% chỉ sử dụng phanh sau, và 36,6% quyết định chuyển hướng phương tiện mà không bóp phanh).
Có thể nói, trang bị ABS bắt buộc trên xe máy ở nước ta liên quan mật thiết đến an toàn đường bộ . Ở nước ta, phần lớn các vụ va chạm liên quan đến xe máy là do va chạm bên hông và do không thể kiểm soát được chiếc xe khi băng qua giao lộ. Sai sót và các hành vi nguy cơ của con người cũng làm tăng nguy cơ tai nạn xe máy. Nghiên cứu năm 2019 về hành vi của người sử dụng xe máy ở Phuket, Thái Lan, cũng đã xác nhận rằng một nửa số người dùng xe máy từng gặp tai nạn liên quan đến xe máy đề cập đến các hành vi nguy cơ và sai lầm của con người là nguyên nhân quan trọng nhất. ABS trên xe máy có thể tránh được 39% tổng số ca chấn thương nghiêm trọng và tử vong trên xe máy.
Mình không tìm thấy được số liệu hay nghiên cứu được công bố về ABS ở Việt Nam nên dẫn tạm số liệu của nước bạn Thái Lan, quốc gia gần gũi với Việt Nam về số lượng xe máy cũng như điều kiện đường sá. Viện Nghiên cứu và Phát triển Thái Lan (TDRI) đã báo cáo rằng trang bị ABS bắt buộc trên xe máy mới có thể cứu 6.000–9.000 mạng người trong năm năm. Một đánh giá khác cho thấy chi phí tiết kiệm cho xã hội khi trang bị ABS cho xe máy: có thể tiết kiệm 10,211-15,316 triệu baht (tương đương 290.000 - 435.000 USD) trong năm đầu tiên và 150-230 tỷ THB (4,2 - 6,5 tỷ USD) trong năm năm. Do chi phí xã hội cao vì thương tích và tử vong do xe máy gây ra, đánh giá này cũng xác nhận rằng chính sách ABS bắt buộc mang lại lợi ích cao gấp khoảng bốn lần số tiền chi để có ABS. Nghiên cứu gần đây về lợi ích của hiệu quả ABS ở các quốc gia khác cũng cho thấy ABS có thể làm giảm tử vong do xe máy từ 26% đến 39%.
Với giả định tỷ lệ tử vong giảm một phần ba, 27.349 người có thể thoát tử vong ở Thái Lan từ năm 2020 đến năm 2030 nếu hệ thống ABS bắt buộc được áp dụng cho tất cả các xe máy mới được bán ra. Tuy nhiên, số người thoát tử vong sẽ giảm xuống còn 5.470 người nếu quy định này chỉ được thực hiện đối với xe mô tô phân khối lớn với dung tích động cơ trên 126 cc. Thái Lan sẽ bỏ lỡ nhóm mục tiêu chính của mình với 21.879 sinh mạng có thể được cứu với dòng xe mô tô dưới 126 cc.
Phần 1: Hiện trạng giao thông ở Đông Nam Á
