Là một phần của chương trình phát triển Tàu săn ngầm theo dõi liên tục không người lái (ACTUV) của Cơ quan các dự án phòng thủ tối tân (DARPA), Leidos - công ty có trụ sở chính tại Virginia đang tiến hành chế tạo con tàu tự động đầu tiên với khả năng xác định và theo dõi các tàu ngầm diesel vận hành siêu êm dưới mặt nước.
Lợi thế chiến lược của tàu ngầm chính là khả năng biến mất dưới làn nước sâu và vận hành gần như vô hình. Do đó, việc xác định và theo dõi tàu ngầm ngay cả trong thời bình là một nhiệm vụ rất quan trọng của các lực lượng hải quân trên thế giới. Đây là một nhiệm vụ mang tính sống còn, tốn nhiều thời gian và chi phí. Một bằng chứng là trong suốt cuộc chiến tranh lạnh, hải quân Hoàng gia Anh đã từng huy động gần như toàn bộ lực lượng để săn tìm tàu ngầm.
Trở lại với chương trình ACTUV của DARPA, Leidos đã nhận được sự đồng ý của Cơ quan thuộc bộ quốc phòng Hoa Kỳ này hồi tháng 2 để phát triển nguyên mẫu tàu săn ngầm tự động đầu tiên với khả năng theo dõi các tàu ngầm chạy diesel ở độ sâu lớn trong nhiều tháng liền.
Chiếc tàu 3 thân được chế tạo bằng sợi carbon tổng hợp với thiết kế dạng mô-đun. Tàu được trang bị các cảm biến định hướng và điều khiển tự động, hệ thống điện-quang học và các radar tầm ngắn/tầm dài. Để phát hiện tàu ngầm, ACTUV sẽ dựa trên các cảm biến tích hợp và các phao sonar được máy bay săn ngầm hay tàu săn ngầm thả xuống biển. Với khả năng bao phủ hiệu quả một khu vực lớn, các phao sonar sẽ cung cấp thông tin ban đầu về sự hiện diện của mục tiêu khả nghi. Sau đó, ACTUV sẽ được điều đến khu vực khoanh vùng và triển khai các cảm biến sonar chủ-bị động tầm dài hoạt động ở tần số trung bình được gắn trong các pod đặt 2 bên thân tàu nhằm xác nhận sự có mặt của tàu ngầm địch và ước định khu vực tình nghi (AOU) có thể bị đe dọa, đồng thời hạn chế di chuyển của các tàu trên mặt biển tại khu vực này.
Với 2 máy dò sonar tần số cao đặt trong vỏ tàu chính, độ chính xác và độ tin cậy của hoạt động theo dõi được cải thiện đáng kể. Một khi tiến gần đến mục tiêu, hệ thống từ kế trên ACTUV được sử dụng để cung cấp thông tin thêm về hoạt động của mục tiêu. Sau khi hoàn tất thiết lập theo dõi liên tục, ACTUV sẽ dùng các máy dò sonar tần số cao để vẽ lại hình ảnh bằng âm thanh của mục tiêu, qua đó giúp nhận biết và phân loại tàu ngầm. Khi khu vực tình nghi được xác định và mối đe dọa ngầm được nhận biết, biên giới khu vực tinh nghi AOU sẽ được thiết lập và vùng biển còn lại sẽ an toàn. Hoạt động theo dõi của ACTUV sẽ đặt các tàu ngầm địch vào tình thế nguy hiểm và dễ bị tấn công nếu đối phương có ý định công kích.
Trên thực tế, ACTUV sẽ nắm giữ vai trò của một loạt các tàu săn ngầm có người lái vận hành trên mặt biển (ASW) thường được dùng để bảo vệ các tàu chiến và tàu sân bay trong các hạm đội biển trước mối đe dọa từ tàu ngầm. Khả năng vận hành tự động của ACTUV sẽ cho phép Hải quân Mỹ ủy thác các lực lượng có sự tham gia của con người vào các hoạt động công kích và các vai trò hỗ trợ khác, để lại nhiệm vụ săn ngầm cho một nền tảng tự động.
Ngoài ra, theo Leidos thiết kế mô-đun của ACTUV không chỉ cho phép tàu thực hiện các nhiệm vụ săn ngầm mà còn có thể được tái trang bị nhằm phục vụ cho các nhiệm vụ trinh sát và do thám. Thêm vào đó, con tàu còn có thể báo cáo về tình huống và điều kiện hoạt động của nó cùng các máy tính được lập trình để nhận biết các tàu khác và dự đoán tác vụ phải thực hiện tiếp theo. Nói về cấp độ tự động của ACTUV, quản lý chương trình Scott Littlefield cho biết công nghệ tự động tiên tiến trên ACTUV cho phép hệ thống triển khai tự động để thực hiện các nhiệm vụ kéo dài nhiều tháng trong phạm vi hàng nghìn dặm dưới sự giám sát của mô hình điều khiển từ xa. Ông cho biết thêm trên thực tế, thời điểm duy nhất ACTUV cần đến sự can thiệp của thủy thủ là lúc khởi động và đưa tàu ra khỏi cảng. Các máy tính trên tàu sẽ kiểm soát phần còn lại của nhiệm vụ.
ACTUV hiện đang được chế tạo tại nhà máy đóng tàu Christensen Shipyard, Vancouver, Washington dưới sự giám sát của công ty chủ quản Leidos và Oregon Iron Works. Hoạt động chế tạo theo kế hoạch sẽ mất 15 tháng và tàu sẽ được hạ thủy vào năm sau tại sông Columbia.
Chủ tịch Leidos - John Fratamico cho biết: "Công nghệ cảm biến tiên tiến của ACTUV sẽ cho phép tàu giám sát liên tục và kết hợp với cấu trúc và thiết kế, con tàu được kỳ vọng sẽ mang lại giải pháp định hướng tự động an toàn hỗ trợ cho các nhiệm vụ của hải quân Mỹ trên phạm vi toàn cầu."
Nguồn: Leidos
