Khi nghĩ về những khác biệt to lớn giữa người và tinh tinh, chắc hẳn nhiều bạn sẽ trả lời ngay là bộ não, đi lại bằng 2 chân thay vì bốn chân. Thế nhưng các nhà khoa học mới đây đã công bố thêm một tính năng khác nữa là hiệu quả sử dụng nước. Lần đầu tiên, các nhà nghiên cứu đã đo lường được chính xác lượng nước mà cơ thể con người mất và thay thế mỗi ngày so với họ hàng động vật gần nhất của chúng ta.
Cơ thể chúng ta liên tục mất nước qua các hoạt động như đổ mồ hôi, đi vệ sinh, thậm chí là ngay cả khi đang thở. Vì thế nước rất cần thiết để giữ cho thể tích máu và các chất lỏng trong cơ thể có thể hoạt động bình thường. Tuy nhiên, trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Current Biology cho thấy cơ thể con người sử dụng ít nước hơn hẳn 30% đến 50% so với các loài linh trưởng, động vật họ hàng gần nhất với con người. Nói cách khác, trong số các loài linh trưởng, con người đã tiến hoá thành mô hình có dòng chảy thấp.
Herman Pontzer - Tác giả chính của nghiên cứu, đồng thời là phó giáo sư nhân chủng học tiến hoá tại đại học Duke đã cho biết từ thời cổ xưa, cơ thể con người đã có sự thay đổi về khả năng bảo tồn nước, chính điều này đã giúp tổ tiên chúng ta có thể săn bắn hái lượm, và thực hiện nhiều chuyến đi mạo hiểm hơn các con suối và hố nước xung quanh để tìm thêm nguồn thức ăn. “Ngay cả khi chỉ có thể di chuyển lâu và xa hơn một chút trong điều kiện thiếu nước cũng đã là một lợi thế lớn của con người khi bắt đầu chuyển sang sinh sống tại các khu vực thảo nguyên khô cạn.”
Con người đã tiến hoá để sử dụng ít nước hơn
Cơ thể chúng ta liên tục mất nước qua các hoạt động như đổ mồ hôi, đi vệ sinh, thậm chí là ngay cả khi đang thở. Vì thế nước rất cần thiết để giữ cho thể tích máu và các chất lỏng trong cơ thể có thể hoạt động bình thường. Tuy nhiên, trong một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Current Biology cho thấy cơ thể con người sử dụng ít nước hơn hẳn 30% đến 50% so với các loài linh trưởng, động vật họ hàng gần nhất với con người. Nói cách khác, trong số các loài linh trưởng, con người đã tiến hoá thành mô hình có dòng chảy thấp.
Herman Pontzer - Tác giả chính của nghiên cứu, đồng thời là phó giáo sư nhân chủng học tiến hoá tại đại học Duke đã cho biết từ thời cổ xưa, cơ thể con người đã có sự thay đổi về khả năng bảo tồn nước, chính điều này đã giúp tổ tiên chúng ta có thể săn bắn hái lượm, và thực hiện nhiều chuyến đi mạo hiểm hơn các con suối và hố nước xung quanh để tìm thêm nguồn thức ăn. “Ngay cả khi chỉ có thể di chuyển lâu và xa hơn một chút trong điều kiện thiếu nước cũng đã là một lợi thế lớn của con người khi bắt đầu chuyển sang sinh sống tại các khu vực thảo nguyên khô cạn.”
Nghiên cứu đã so sánh lượng nước luân chuyển của 309 người với nhiều lối sống khác nhau từ nông dân, thợ săn đến nhân viên văn phòng, với 72 con vượn tại các vườn thú và khu bảo tồn.
Herman cho biết: "Để duy trì sự cân bằng chất lỏng trong ngưỡng khoẻ mạnh, cơ thể con người hay bất kỳ động vật nào khác đều cần phải đảm bảo lượng nước nạp vào phải bằng lượng thải ra. Chẳng hạn như khi mất nước bằng cách đổ mồ hơi, cơ thể sẽ xuất hiện tín hiệu khát và yêu cầu chúng ta uống nước để nạp vào. Con người thường có xu hướng uống nhiều nước hơn những gì cơ thể cần và thận sẽ chịu trách nhiệm loại bỏ lượng nước thừa đó.
Ngay cả khi không làm gì, các loài linh trưởng vẫn tiêu thụ gấp đôi lượng nước của con người
Với mỗi đối tượng nghiên cứu, các nhà khoa học đã tính toán kỹ lượng nước hấp thụ qua thức ăn và đồ uống, đồng thời cũng tính luôn lượng nước thất thoát qua mồ hôi, nước tiểu và cả đường tiêu hoá. Kết quả sau đó cho thấy trung bình con người tiêu thụ khoảng 3L nước, tương đương khoảng 12 ly nước mỗi ngày, trong khi đó một con tinh tinh hoặc khỉ đột sống trong vườn thú tiêu thụ gấp đôi con số đó.
Hơn nữa, những con vượn lớn như tinh tinh, khỉ đột và đười ươi có cuộc sống khá lười biếng “Hầu hết những loài này sẽ dành từ 10-12 giờ mỗi ngày chỉ để nghỉ ngơi hoặc ăn, sau đó ngủ trong 10 giờ, và chúng thật ra chỉ dành vài giờ để di chuyển." Vì thế Herman cùng nhóm nghiên cứu đã rất ngạc nhiên trước kết quả này bởi cứ trên mỗi 6,4 cm2 da, con người có số tuyến mồ hôi nhiều gấp 10 lần tinh tinh. Do vậy con người có thể đổ 1,8L mồ hơi trong một buổi tập thể dục kéo dài một giờ đồng hồ.
Các nhà nghiên cứu cũng đã tính thêm sự khác biệt về khí hậu, kích thước cơ thể và các yếu tố khác như mức độ hoạt động và lượng calo đốt cháy mỗi ngày của cả người và vượn để đưa ra kết luận rằng việc tiết kiệm nước ở con người là có xảy ra, không phân biệt hoàn cảnh cũng như hoạt động thể chất của họ ra sao.
Sự thay đổi diễn ra trong quá trình tiến hoá
Quảng cáo
Phát hiện cho thấy rằng có một điều gì đó trong quá trình tiến hoá của con người đã làm thay đổi lượng nước mà cơ thể cần để duy trì sức khoẻ. Để giờ đây, con người chúng ta vẫn có thể sống sót vài ngày mà không cần uống. Một giả thuyết khác được đưa ra dựa trên các dữ liệu thu thập cho thấy phản ứng khát của cơ thể con người đã được điều chỉnh lại để lượng nước trên mỗi calo ít hơn so với họ hàng động vật. Ngay cả khi còn là trẻ sơ sinh, trong khoảng thời gian dài trước khi chúng ta có thể tiêu thụ thức ăn rắn đầu tiên, tỷ lệ nước tính trên calo của sữa mẹ vẫn thấp hơn 25% so với sữa của các loài vượn lớn khác.
Ngoài ra, bằng chứng hoá thạch cho thấy khoảng 1,6 triệu năm trước, với sự ra đời của loài Homo Erectus, con người đã bắt đầu phát triển một chiếc mũi cao hơn so với những loài vượn, khỉ đột. Chính sống mũi cao của loài người đã giúp giữ lượng nước bằng cách làm mát và ngưng tụ hơi nước từ không khí khi thờ ra, biến nó thành chất lỏng đọng lại bên trong mũi, nơi nó có thể được tái hấp thu trở lại. Việc sở hữu một chiếc mũi nhô cao hơn đã giúp con người giữ được nhiều độ ẩm hơn với mỗi hơi thở ra.
Theo Duke.Edu
