Review lần này không phải là máy ảnh hay ống kính nữa mà một món đồ chơi âm thanh từ Mỹ, tai nghe Grado SR325x, làm thủ công tại New York. Mặc dù cũng có biết sơ sơ về những hãng âm thanh cầm tay nhưng mình chưa bao giờ nghe tới tên Grado Labs cho tới khi cách đây 2 tháng. Mình thấy ảnh của một con tai nghe bằng gỗ, tìm hiểu sơ mới biết là từ Grado Labs. Kiểu thiết kế cổ điển đúng thứ mình thích nên cũng mua thử 1 chiếc SR60 cũ, rồi gần đây mình nâng cấp lên SR325X. Bài viết và video sẽ không phân tích chuyên sâu về âm thanh hay thú chơi Audiophile mà sẽ nhấn mạnh chất âm và phong cách của Grado tương đối hợp với những người thích chụp ảnh màu film, thích những thứ đồ kiểu retro.
Thiết Kế
Ngay từ ban đầu chúng ta nhận ra phong cách thiết kế của Grado phản ánh phần nào triết lý của Grado, một dạng hoài cổ, có phần bất cần, mang đặc trưng phong cách Mỹ. Grado sản xuất tai nghe từ những năm đầu thập niên 90, nhưng không thay đổi thiết kế trong suốt 30 năm. Tai nghe Grado Labs được cấu tạo đơn giản từ 2 củ tai (housing / can), chất liệu từ nhựa, nhôm, gỗ sồi. 2 củ tai nối với dây cáp, và gắn với vòng đầu bằng 1 khớp nối nhựa hơi lỏng lẻo. Nhìn giống kiểu tai nghe trong thư viện, trong phòng nghe nhìn của trường cấp 2 mình, rất là lỏng lẻo, mỏng manh với hơi cũ.
Mà kiểu này tùy gu mỗi người, người thích tại vì nó đơn giản, dễ sửa chữa, dễ mua đồ mod lại. Mà đồ mod Grado thì bao la, từ chế dây cáp rời, chế sang housing nhôm, gỗ, sang vòng đầu với khớp nối bằng nhôm hết (cái này mình cũng tính đổi sang nhìn cho cứng cáp). Nói chung là do Grado đơn giản quá thành ra ngừoi dùng mua về tùy biến nó dễ hơn mấy loại tai nghe khác thiết kế phức tạp hơn, cứng cáp hơn nhưng không tùy biến được. Viết tới đây thấy kiểu Grado giống với phím cơ.
Về kiểu thiết kế liên quan đến âm thanh, Grado là dạng tai nghe mở (Open-Back), củ loa có lưới thông với bên ngoài, giống như tạo một buồng nhỏ nằm giữa trình điều khiển (drivers, mình đang nghĩ dịch thành "vi loa"), làm âm thanh thoáng, có âm trường rộng với tự nhiên. Bù lại thiết kế này thì không có cách âm lắm, ngồi nghe nhạc nghe được tiếng động bên ngoài. Mình thích kiểu này vì đỡ ngộp, ngồi cà phê nghe được tiếng lách cách ly tách với tiếng người đỡ bí bách. Người bên ngoài có thể nghe tiếng từ củ loa phát ra nhưng nhỏ xíu, không thể nào to bằng tiếng động môi trường như nhiều người hay làm quá lên.
Thông số kỹ thuật
Loại trình điều khiển DynamicNguyên tắc Hoạt động Mở Không khí
Tần số đáp ứng 18 - 24.000 Hz
SPL 1mW 99,8 dB
Trở kháng Định danh 32 ohm
Quảng cáo
Đồng bộ ( dB)0,05 dB
SR325x thuộc dòng Prestige, dùng chung "loại" driver với SR80,SR60, SR125, SR225, theo hãng thì SR325x có driver thuộc hàng "tuyển", đồng bộ hai bên trái phải nhất so với mẫu khác. Ngoài ra 325x dùng housing nhôm. Nằm trên Prestige về phân phúc có Hemps (gỗ gai dầu ép), dòng References, dòng Professional, dòng Statement.
Cảm giác khi mang tai nghe
Cảm giác đeo tương tự như thiết kế kiểu cũ của Grados, trung bình, lạ, không thoải mái lắm mà cũng không khó chịu lắm. Nhưng vì thiết kế không cầu kỳ phức tạp nên bạn có thể mua đồ về thay đổi cho hợp gu cũng được.Quay lại trải nghiệm của mình thì mình hài lòng với kiểu thiết kế này, vì lúc đầu là do mình thích thiết kế cũ, nhìn như tai nghe thập niên 80s mới mua nên không phàn nàn. Bông đệm tai Grado thay thế được, cũng làm thay đổi chất âm một chút, bông F đi kèm nghe âm bass hay nhưng mang đau tai sau 2-3 tiếng, mình đổi qua bông L mua trên Shopee 90K mềm hơn, thoải mái hơn. Còn lại không có gì để phàn nàn.
Để ý là dây của Grado dày với cứng, không tháo được. Mình cũng không thấy có vấn đề gì, chỉ có đặt mua cọng cáp nhỏ có jack cắm chữ L để bẻ lại bỏ vào túi áo cho dễ hơn.
Mình có dùng SR60 trong 1 tháng, mua lại cũ cũng rẻ 800k thấy chất âm đã ổn lắm rồi so với tầm giá. Có điều housing nhựa làm âm tần số cao hơi rung, đổi qua housing nhôm thì hết. Mua SR60 cũ và một bộ kit nhôm hoặc gỗ rồi thay driver vô có vẻ kinh tế hơn đó, nhưng mà phải biết hàn, quen thợ và đợi ship lâu.
Quảng cáo
Vài hình ảnh từ SR60i mình đã mua
Cảm giác âm thanh & Thể loại nhạc phù hợp
Đây tất nhiên là phần mọi người quan tâm nhất trong bài, mình thật sự không thể phân tích từng thông số cũng như tính cách của âm thanh Grado như nhiều chuyên gia khác đã làm. Mình sẽ tóm gọn phong cách âm thanh của Grado thành 3 ý chính, một là chất âm tạo cảm giác cũ, ít điện tử; hai là chất âm thiên sáng, ít bass, chi tiết nhưng phù hợp với nhạc cụ và giọng hát ít autotune như nhạc acoustics, nhạc cổ điển, jazz, cá nhân mình thích nhạc indie Việt như Cá Hồi Hoang, Vũ, Ngọt, Trang, Thịnh Suy, Vũ Thanh Vân, Lê Cát Trọng Lý, Mối v v.
Ý thứ ba là Grado được "tuning" theo tính cách John Grado, hoàn toàn thủ công không qua số liệu khoa học gì lắm. Phần Mid của âm thanh đẩy cao, nếu nhìn vào biểu đồ sẽ thấy 2 đỉnh nhọn tầng số 2hz, và 5hz. Đây là thứ khiến nhiều người không hợp âm thanh Grado, thiếu tự nhiên hoặc không trung thực. Còn phía người yêu thích coi 2 đỉnh nhọn này tạo cho âm trường rộng hoặc tạo lớp hơn. Tùy sở thích mỗi người nhưng chắc chắn Grado sẽ không gần gũi hoặc trung thực như Sennheiser HD6xx. Mình thấy kiểu tuning này mang tính Mỹ hơn, kiểu phong cách americana, nghe những bài của Mỹ như của Lana Del Rey, Hotel California, We Are Young, và những bản thu âm cũ trước khi có autotune khá hợp. Nghe nhạc mới, đặc biệt loại nhạc thu âm có dùng nhiều hiệu ứng khá khó chịu khi nghe, có thể do dải mid lộ quá, hoặc âm treble nhiều sibilance quá (âm thanh như "s," "sh," "ch," và "z", tần số cao).
Âm bass nổi bật nhất với F -cushion đi kèm, dùng đệm tai L bass nhẹ hơn cùng mid lộ nhưng mang trên tai êm hơn. Âm bass hợp nhất với nhạc cụ trống, bass từ plugin hay midi vào nghe chói, thiếu tự nhiên.
Nếu được bạn nên thử Grado với nhạc Waltz, nghe vẫn đủ rộng rãi, thoải mái nhưng nội dung nhẹ nhàng hơn nghe nhạc giao hưởng hàn lâm. Nhạc cụ thích nhất khi chơi trên Grado là các loại đàn, từ Guitar, Violin, Cello. Mình chưa thử với đàn cổ truyền Việt Nam và đàn Trung Quốc, ai nghe rồi để lại comment đánh giá nha.
Nói riêng nhạc Việt, mình chỉ nghe được nhạc Indie Việt vì nhẹ nhàng, âm thanh hay, giọng cũng dễ chịu và lời nhạc không quá sáo rỗng. Nhiều nghệ sĩ indie cũng rất chịu đầu tư vào âm thanh phòng thu. Ví dụ mình thích chất giọng của Trang trong EP "Người Tình", của Vũ trong "Vũ Trụ Song Song", ngoài ra những bài nhạc của Thịnh Suy, Ngọt nghe cũng tự nhiên, thoải mái hơn với Grado. Mình đặc biệt thích nghe Chillies trên Grado, Có nhiều track của Chillies dùng nhiều nhạc cụ, từ trống đến nhiều đoạn guitar điện vang lên, thể hiện rõ ràng màu sắc của Grado.Track "Giá như" làm mình thấy thể hiện ưu điểm của Grado nhất, nhạc cụ xuất hiện như trong một không gian rộng rãi vang đến tai, tiếng trống rõ, tách bạch, chi tiết.
"Cá Hồi Hoang" là đơn cử cho thể loại nhạc hợp với Grado ,giọng của Thành Luke trong "Tầng thượng 102" nghe chi tiết, nhạc cụ hòa hợp với giọng hát, không có cái nào nổi hơn cái nào thì hợp với kiểu âm của Grado. Track "Dốc Tiên Long" của Mối cũng rất hợp với chất âm của Grado. Có những track nhạc khi nghe trên loa iMac một kiểu nhưng lại có thể xuất hiện nhiều chi tiết đằng sau giọng hát trên tai nghe.
Cuối bài mình muốn viết nhanh về chất âm và những tai nghe khác của Grado. Nếu bạn thích chất âm của Grado, có thể lên Facebook tìm SR60, SR80 hàng cũ để nghe cũng được, chất âm của những mẫu đó là 98% so với SR325 và nghe nói cũng thể hiện rõ ràng phong cách Grado Labs rồi. Con tai nghe SR60 mình mua lúc đầu có vài trăm còn hợp với sinh viên nữa.
Về nguồn phát mình dùng AK SR15, nghe từ file FLAC, dạo này hay dùng Apple Music Lossless.
