Mời anh em đọc tiếp Phần 2 về những khám phá khoa học nổi bật năm 2022.
Phần 1 anh em có thể đọc ở đây.
Khi đến nơi, các nhà nghiên cứu phát hiện con cá đuối cái này dài 4 m tính từ mõm đến đuôi và nặng tới 300 kg, khiến nó trở thành loài cá nước ngọt lớn nhất từng được ghi nhận, được chứng nhận bởi Kỷ lục Guinness Thế giới vào ngày 24 tháng Sáu.
Phần 1 anh em có thể đọc ở đây.
Tìm thấy loài cá nước ngọt lớn nhất thế giới
Kể từ năm 2005, nhà thám hiểm Zeb Hogan của National Geographic đã đi khắp thế giới để tìm ra loài cá nước ngọt lớn nhất thế giới. Vào giữa tháng Sáu, nhóm của anh nhận được cuộc gọi từ một ngư dân tên là Moul Thun, người đang đánh cá ở sông Mekong khi người này vô tình bắt được một con cá đuối nước ngọt khổng lồ “to hơn nhiều” so với bất kỳ con cá nào anh từng thấy trước đây.
Khi đến nơi, các nhà nghiên cứu phát hiện con cá đuối cái này dài 4 m tính từ mõm đến đuôi và nặng tới 300 kg, khiến nó trở thành loài cá nước ngọt lớn nhất từng được ghi nhận, được chứng nhận bởi Kỷ lục Guinness Thế giới vào ngày 24 tháng Sáu.
Bằng chứng mới về vụ va chạm của tiểu thiên thạch tiêu diệt loài khủng long
Sáu mươi sáu triệu năm trước, sự sống đột ngột rẽ sang một hướng khác khi một tiểu hành tinh rộng 10 km lao xuống vùng biển ngoài khơi Bán đảo Yucatán của Mexico. Cú va chạm này bắt đầu quá trình tuyệt chủng hàng loạt, giết chết hơn ba phần tư tất cả các loài, bao gồm tất cả các loài khủng long trừ chim. Di chứng còn lại là một miệng núi lửa khổng lồ dưới đáy biển được gọi là Chicxulub.
Vào tháng Hai, các nhà nghiên cứu khi nghiên cứu một bộ cá hóa thạch chết trong vụ nổ đã kết luận rằng tiểu hành tinh đã lao vào Trái Đất vào mùa xuân ở Bắc Bán Cầu. Vào tháng Ba, các nhà khoa học đưa ra một cái nhìn khác về sự tàn phá của tiểu hành tinh này: Trong vòng vài phút sau khi va chạm, những tảng đá được hình thành ở nhiệt độ rất cao đã lao xuống cách trung tâm miệng núi lửa gần 2000 km. Và vào tháng Tám, các nhà nghiên cứu đã thông báo rằng họ đã tìm thấy dấu hiệu của một miệng núi lửa khác có thể dưới đáy biển ngoài khơi bờ biển Tây Phi có cùng độ tuổi với Chicxulub - có lẽ là bằng chứng cho thấy một phần của một tiểu hành tinh đã vỡ ra và đâm vào Trái Đất theo hướng khác.
Vi nhựa được tìm thấy trong cơ thể người
Nhựa đã được tìm thấy ở đỉnh Everest. Nhựa được tìm thấy ở nơi sâu nhất của đại dương. Và giờ đây, lần đầu tiên, nhựa có trong máu và phổi của con người. Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy nhựa nano, có đường kính chưa đến một micromet trong máu, có thể bị hít vào hoặc ăn phải. Họ cũng tìm thấy những sợi nhựa dài khoảng 2 mm trong phổi của bệnh nhân phẫu thuật. Vẫn chưa rõ làm thế nào hoặc thậm chí liệu những mẩu nhựa này có thể gây hại cho sức khỏe của chúng ta hay không nhưng điều này buộc con người nên lo ngại vì hựa không nên có trong máu của chúng ta.Núi lửa phun trào ở Iceland báo trước nhiều thập kỷ tiếp tục phun trào
Trong gần 800 năm, những ngọn núi lửa ở bán đảo Reykjanes của Iceland ngủ yên. Nhưng chúng thức dậy vào năm 2021, phun dung nham trong sáu tháng; và vẫn tiếp tục phun trong năm 2022 với nhiều đợt mãnh liệt hơn. Núi lửa ở khu vực này ngủ và thức dậy theo chu kỳ, và đợt phun trào dung nham thứ hai trong vòng chưa đầy một năm cho thấy quốc đảo này có thể đã trải qua nhiều thập kỷ chứng kiến núi lựa hoạt động.
Mỗi đợt phun trào mới mở ra một cửa sổ mới để nhìn vào hoạt động bên trong hành tinh của chúng ta và các nhà khoa học đã bắt đầu khám phá độ sâu bên dưới Iceland, một trong số ít nơi trên thế giới có một phần sống núi giữa đại dương nhô lên trên biển. Dọc theo ranh giới này, các mảng kiến tạo tách ra, làm cho bọt nóng trào lên và phun lên bề mặt. Hòn đảo này cũng nằm trên đỉnh một khối đá nóng, làm thúc đẩy các vụ phun trào. Bằng cách nghiên cứu những hiện tượng này, các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ hiểu rõ hơn về các yếu tố đã hình thành cảnh quan của hòn đảo này.
Quảng cáo
Nhện có thể mơ
Daniela Roessler, nhà sinh thái học tại Đại học Konstanz, thường đi thực địa ở rừng nhiệt đới Amazon. Nhưng trong đợt phong tỏa do vi-rút corona năm 2020, cô đã chuyển sự chú ý của mình sang những con nhện nhảy sống trên cánh đồng gần nhà ở Trier, Đức. Cô nhận thấy rằng đôi khi khi những con nhện nhỏ ngủ, chúng treo lủng lẳng trên một sợi tơ với đôi chân cuộn lại, và thỉnh thoảng giật giật như thể đang trong cơn mơ màng.
Roessler nói: “Cách chúng giật giật khiến tôi nghĩ đến những giấc mơ của chó và mèo." Vì vậy, cô đã lập một phòng thí nghiệm để quan sát chúng, và kết quả nghiên cứu được công bố trong năm nay cho thấy rằng những con nhện nhảy trải qua trạng thái giống như đang ngủ với chuyển động mắt nhanh tương tự như những gì được quan sát thấy ở những người đang mơ.
Phát hiện hóa thạch khủng long lâu đời nhất Châu Phi
Vào tháng Tám, một nhóm nghiên cứu đã tìm thấy một hóa thạch đáng chú ý: loài khủng long lâu đời nhất được phát hiện ở Châu Phi. Sinh vật cổ đại này, được gọi là Mbiresaurus raathi, sống cách đây khoảng 230 triệu năm trong kỷ Trias, và nó được tìm thấy trong các tảng đá ở Zimbabwe, được gọi là Hệ tầng Pebbly Arkose. Mặc dù Mbiresaurus là một trong những tổ tiên sớm nhất được biết đến của loài sauropod, nhóm bao gồm những con khủng long cổ dài khổng lồ như Brontosaurus, bản thân nó không phải là loài khổng lồ. Các chuyên gia ước tính con vật này cao chưa đến 0,6 mét tính đến hông, cho thấy sự khởi đầu của quá trình tiến hóa của một nhóm động vật mà sau này sẽ bao gồm những sinh vật lớn nhất từng tồn tại trên Trái Đất.
'Cây thần kỳ' được cho là đã bị ăn đến tuyệt chủng có thể đã được tìm thấy lại
Loại cây này có giá trị bằng vàng theo đúng nghĩa đen, được cất giữ cùng với các kim loại quý trong ngân khố hoàng gia của La Mã cổ đại. Silphion, một loài thực vật có hoa được cho là có khả năng chữa bệnh và làm cho thức ăn có hương vị đặc biệt, rất phổ biến ở thế giới Địa Trung Hải cổ đại đến nỗi nó có khả năng bị tuyệt chủng cách đây gần 2.000 năm.Quảng cáo
Mahmut Miski, giáo sư nghiên cứu về các loại thuốc có nguồn gốc tự nhiên tại Đại học Istanbul tin rằng ông đã tái khám phá ra loại cây này trong một khu đất đá nhỏ ở vùng quê Thổ Nhĩ Kỳ. Và mặc dù quá trình nhân giống và hình dáng của nó phù hợp với các mô tả cổ xưa về loài cây này, nhưng chỉ được xác nhận khi loài cây này được sử dụng như một thành phần trong các món ăn cổ xưa cần đến silphion, và đã tạo ra hương vị dễ chịu có thể thực sự khiến người La Mã thích thú. Chuyên gia ẩm thực cổ đại Sally Grainger cho biết: “Việc tìm thấy silphion nguyên bản và trải nghiệm lại các công thức nấu ăn cổ xưa với nó chẳng khác gì tìm được Chén Thánh.”
Ba loài rắn mới được phát hiện ở… nghĩa địa
Nhà sinh vật học Alejandro Arteaga và các đồng nghiệp của ông đang đi qua các khu rừng trên mây ở Ecuador vào tháng Mười Một 2021 để tìm kiếm những con cóc. Họ dừng lại ở một thị trấn nhỏ và được chào đón bởi một người phụ nữ thân thiện, người mà sau đó đã tiết lộ cho họ rằng bà đã nhìn thấy những con rắn kỳ lạ trườn quanh nghĩa địa.
Các nhà nghiên cứu, bị hấp dẫn bởi cảnh tượng xung quanh, đã tìm kiếm loanh quanh trong khu vực và phát hiện ra ba loài rắn mới đầy màu sắc —hai loài sống trong vùng đất mềm của nghĩa địa bên sườn đồi và loài thứ ba ở gần đó. Cả ba loài, được mô tả trong một bài báo khoa học năm nay, đều là rắn đất thuộc chi Atractus, một nhóm bò sát trong đất mà vẫn còn ít hiểu biết. Các nhà sinh vật học dự định đặt tên cho loài mới như sau: A. discovery, có đôi mắt đặc biệt nhỏ và bụng màu vàng với một đường màu đen; A. zgap, có bụng màu vàng không có vạch; và A. michaelsabini, là “con mập nhất trong ba con.
Nghệ thuật cổ tuyệt đẹp được phát hiện ở nơi bị tàn phá bởi chiến tranh
Các nhà khảo cổ trong khi đào bới đống đổ nát của một cánh cổng nguy nga cổ xưa bị phá hủy đã phát hiện ra những tác phẩm nghệ thuật tuyệt đẹp đằng sau cánh cửa được mở lần cuối cách đây khoảng 2.600 năm. Nhóm khảo cổ đã tìm thấy bảy tấm đá chạm khắc có niên đại khoảng 700 năm trước Công nguyên. Được cho là đến từ Cung điện Tây Nam của thành phố cổ Nineveh ở miền bắc Iraq, các tấm bảng mô tả các chiến dịch quân sự của vua Assyria Sennacherib. Những tấm tương tự từ cung điện này được coi là bước ngoặt trong lịch sử nghệ thuật và là điểm nhấn trong bộ sưu tập của Bảo tàng Anh.
Làm sáng tỏ 'vật chất tối' của vũ trụ protein
Các công ty công nghệ lớn đã thực hiện các bước quan trọng trong năm nay để tiết lộ các khối xây dựng của cuộc sống. Công ty mẹ của Facebook là Meta và DeepMind, một công ty con của Alphabet, công ty mẹ của Google, đều đã phát hành cơ sở dữ liệu gồm hàng trăm triệu cấu trúc protein—nhiều trong số chúng trước đây khoa học chưa biết đến. Các công ty đã sử dụng trí tuệ nhân tạo để dự đoán hình dạng của các protein này, một công cụ có thể giúp các nhà khoa học hiểu chức năng của chúng và hỗ trợ phát triển các loại thuốc mới.Các nhà nghiên cứu đã cung cấp cho các mô hình các chuỗi protein đã biết để hệ thống AI có thể tìm hiểu các mẫu và tạo cấu trúc 3D chính xác. Meta cũng sử dụng các mô hình để lấp đầy các chỗ còn trống trong các chuỗi protein bị thiếu đơn vị axit amin trước khi dự đoán cấu trúc của chúng.
Chỉ trong hai tuần, hệ thống của Meta đã dự đoán cấu trúc của hơn 600 triệu protein từ vi rút, vi khuẩn, và các vi sinh vật khác. Dữ liệu protein này có thể được truy cập công khai thông qua ESM Metagenomic Atlas của Meta. Trong khi đó, DeepMind đã dự đoán cấu trúc của khoảng 220 triệu protein được tìm thấy ở khoảng một triệu loài khác nhau, bao gồm thực vật, động vật, nấm, và vi khuẩn.
Theo NG.
