Hôm thứ 2 vừa rồi, Nintendo đã gửi đơn kiện lên tòa án bang Rhode Island, kiện Tropic Haze LLC, công ty phát triển ứng dụng giả lập game Switch mang tên Yuzu. Cáo buộc của Nintendo trong đơn kiện các nhà phát triển Yuzu, là ứng dụng này cũng như những người làm ra phần mềm đã và đang “cổ súy vi phạm bản quyền ở một quy mô cực lớn.”
Đây có lẽ là vụ kiện với quy mô lớn nhất, và cáo buộc đáng chú ý nhất, nhưng lại chống lại một công nghệ giả lập phần mềm. Theo Nintendo, Yuzu “biến thiết bị điện toán thông thường trở thành những công cụ vi phạm bản quyền sở hữu trí tuệ những sản phẩm của Nintendo và các hãng khác.” Với vụ kiện này, Nintendo đòi nhà phát triển Yuzu dừng làm việc, quảng bá và phân phối ứng dụng giả lập này, cùng khoản bồi thường khổng lồ theo đạo luật DMCA.
Nếu thành công, những luận điểm trong vụ kiện này hoàn toàn có thể lật đổ rất nhiều năm án lệ trước đây, những luận điểm đã bảo vệ bản thân phần mềm giả lập, còn việc dùng phần mềm giả lập để chơi những tựa game vi phạm bản quyền thì vẫn là hành vi vi phạm pháp luật.
luật sư Jon Loiteman của Foundation Law cho rằng: “Nintendo về cơ bản là đang nghiêng về lập luận rằng bản thân phần mềm giả lập là thứ phạm pháp. Nhưng đây hoàn toàn không phải lý thuyết pháp lý chủ chốt trong vụ kiện này.”
Đây có lẽ là vụ kiện với quy mô lớn nhất, và cáo buộc đáng chú ý nhất, nhưng lại chống lại một công nghệ giả lập phần mềm. Theo Nintendo, Yuzu “biến thiết bị điện toán thông thường trở thành những công cụ vi phạm bản quyền sở hữu trí tuệ những sản phẩm của Nintendo và các hãng khác.” Với vụ kiện này, Nintendo đòi nhà phát triển Yuzu dừng làm việc, quảng bá và phân phối ứng dụng giả lập này, cùng khoản bồi thường khổng lồ theo đạo luật DMCA.
Nếu thành công, những luận điểm trong vụ kiện này hoàn toàn có thể lật đổ rất nhiều năm án lệ trước đây, những luận điểm đã bảo vệ bản thân phần mềm giả lập, còn việc dùng phần mềm giả lập để chơi những tựa game vi phạm bản quyền thì vẫn là hành vi vi phạm pháp luật.
luật sư Jon Loiteman của Foundation Law cho rằng: “Nintendo về cơ bản là đang nghiêng về lập luận rằng bản thân phần mềm giả lập là thứ phạm pháp. Nhưng đây hoàn toàn không phải lý thuyết pháp lý chủ chốt trong vụ kiện này.”
Cài giả lập và làm theo hướng dẫn
Một phần lớn và quan trọng của luận điểm Nintendo đưa ra là Yuzu đã thành công trong việc vượt qwua nhiều lớp bảo mật mã hóa để bảo vệ phần mềm chạy trên máy Switch không bị bẻ khóa, để những người không bỏ tiền mua game, tải bản lậu trên internet về máy có thể chơi được. Điều này khả thi nhờ vào key mã hóa “prod.keys” lấy từ phần cứng máy Switch. Nhờ đó, Yuzu có thể giải mã một cách linh động những bản ROM game Switch. Theo Nintendo, hành vi này vi phạm điều khoản cấm vượt rào những giải pháp bảo vệ bản quyền phần mềm, được đưa ra trong đạo luật DMCA.
Quan trọng hơn ở đây, là bản thân phần mềm Yuzu khi anh em tải về từ trên mạng internet, hoàn toàn không có file “prod.keys”. Nintendo hiểu rằng người dùng phải cung cấp file này cho phần mềm để nó giải mã. Vì thế, Yuzu khác biệt với Dolphin, phần mềm giả lập game Wii, bị gỡ khỏi Steam vào năm ngoái sau khi Nintendo chứng minh trong file cài đặt có bản copy của Wii Common Key, dùng để giải mã file game khi chơi.
Tạm bỏ qua khả năng vượt hàng rào DRM bảo vệ bản quyền game, thì dựa trên những án lệ trong vài thập kỷ qua, một ứng dụng giả lập được pháp luật bảo vệ, khi những phán quyết của tòa án trước đây đều khẳng định quyền giả lập một hệ thống phần cứng trên một hệ thống phần cứng khác nhờ đảo ngược công nghệ.
Nhưng khi có khả năng vượt hàng rào DRM thì mọi chuyện sẽ thay đổi. Bản chất luận điểm “tự cung cấp file giải mã game” của Yuzu cũng chưa chắc đã là một lời bào chữa có trọng lượng.
Trong đơn kiện của Nintendo, họ nói rất nhiều về hướng dẫn khởi đầu sau khi tải Yuzu về máy tính, mà các nhà phát triển đã viết và công bố trên trang web chính thức. Trong đó là những hướng dẫn cực kỳ chi tiết về cách chơi “game thương mại” với Yuzu bằng cách hack chiếc máy Switch rồi dump file giải mã cùng file ROM của trò chơi. Hướng dẫn này cũng dẫn nguồn tới những công cụ bên ngoài, có tác dụng bẻ khóa chiếc máy hoặc bẻ khóa kỹ thuật mã hóa của game.
Quảng cáo
Nintendo cho rằng, thông qua những bước hướng dẫn này, “các nhà phát triển Yuzu đã thẳng thắn thừa nhận rằng sử dụng phần mềm này cần tới việc hack hoặc bẻ khóa một chiếc máy Nintendo Switch.” Nintendo cũng chỉ vào server Discord của Yuzu, nơi những lập trình viên và người dùng bàn luận và chia sẻ cách chạy game bản quyền trên ứng dụng giả lập, cùng lúc công khai thừa nhận với bằng chứng rằng giả lập của họ hầu hết được dùng để chơi game lậu.
Luật sư Loiteman nói rằng “bản thân hướng dẫn không phải là cách qua mặt”, nhưng cũng cho biết thêm “Yuzu càng không liên quan tới những kênh phân phối key mã hóa game bản quyền, thì họ càng an toàn về mặt pháp lý. Những hướng dẫn chi tiết, server Discord và kiến thức được dùng vào mục đích gì hoàn toàn có thể chống lại họ trước tòa án." Ông cho biết thêm: “Vấn đề mấu chốt của vụ kiện này, theo tôi, là Yuzu có phải chịu trách nhiệm cho tình trạng vi phạm bản quyền chỉ bằng việc viết và công bố những hướng dẫn cho người dùng hay không.”
Backup copy từ máy Switch thì sao?
Trong đơn kiện, Nintendo cho rằng “hoàn toàn không có phương pháp nào tuân thủ luật pháp để sử dụng Yuzu chơi game Nintendo Switch.” Nhưng tuyên bố này có thể có vài lỗ hổng, từ đó biến thành luận điểm bào chữa cho phía nhà phát triển Yuzu.
Một, văn phòng sáng chế và bản quyền Mỹ cho phép người dùng tạo ra bản copy của những phần mềm đã mua bản quyền để lưu trữ, với vài yêu cầu đi kèm. Đây có thể sẽ là luận điểm để phía Yuzu bám vào trước tòa.
Còn về phần Nintendo, họ phủ nhận quan điểm này bằng cách, mua game Switch đồng nghĩa với việc họ chỉ “có quyền và sự cho phép của Nintendo để chơi bản game đơn lẻ đó trên một chiếc máy Nintendo Switch không được chỉnh sửa.” Theo họ, bất kỳ bản copy nào khác cũng là vi phạm bản quyền, kể cả khi nó được tạo ra bởi người mua ban đầu, phục vụ mục đích sử dụng cá nhân.
Quảng cáo
Thêm nữa, Nintendo cho rằng dùng Yuzu để chơi game bản quyền Switch trên một nền tảng khác như Android và Windows cũng bị cấm: “Nintendo có quyền quyết định việc tham gia thị trường game trên các nền tảng khác.”
Luật sư Loiterman cho rằng luận điểm này của Nintendo đi hơi quá xa: “Nintendo có lẽ muốn nói rằng thỏa thuận bản quyền với mọi người dùng đã giới hạn việc sử dụng, chỉ được chơi game trên máy Switch. Điều đó là vấn đề, vì luật bản quyền sở hữu trí tuệ Mỹ, mục 37, điều 201 đưa ra những trường hợp ngoại lệ và giới hạn dành cho những thỏa thuận bản quyền.”
Hack máy Switch chỉ để chạy homebrew thì sao?
Luật sư bào chữa cho Yuzu có thể bám vào quan điểm cho rằng phần mềm giả lập có thể chạy được nhiều ứng dụng homebrew người dùng tự phát triển, từ ứng dụng theo dõi thời tiết cho tới bản port game Doom không chính thức. Những homebrew này không cần key giải mã game bản quyền.
Còn trong đơn kiện thì Nintendo cho rằng “tuyệt đại đa số người dùng Yuzu đều sử dụng phần mềm này để chơi những game vi phạm bản quyền và bị bẻ khóa.” Lấy ví dụ, đơn kiện của Nintendo chỉ ra dữ liệu cho thấy, trước cả khi The Legend of Zelda: Tears of the Kingdom được phát hành chính thức, lượng lượt tải bản bẻ khóa trên các trang chia sẻ ROM đã đạt 1 triệu lượt. Cùng thời điểm đó, hàng nghìn người đã đóng tiền ủng hộ trên Patreon của Yuzu để tải những bản cập nhật mới nhất của phần mềm giả lập, cho phép chạy game mới mượt mà hơn.
Với dữ liệu này, Nintendo cho rằng Yuzu là đơn vị phải chịu trách nhiệm ở mức thứ cấp đối với tình trạng vi phạm bản quyền game Switch.
Luật sư kiêm nhà phân tích thị trường game Mark Methenitis cho rằng, việc chạy homebrew tự phát triển có thể là luận điểm bảo vệ cho Yuzu: “Chúng ta có rất nhiều món đồ có thể dùng trong tất cả những mục đích tuân thủ pháp luật hay vi phạm pháp luật. Công cụ bẻ khóa là một ví dụ, trong tay thợ khóa thì nó có ích, còn trong tay tội phạm thì nó trở thành công cụ phạm pháp. Và nước Mỹ không cấm việc sở hữu công cụ bẻ khóa. Những sẽ cần nhiều bằng chứng hơn để tìm ra góc nhìn cân bằng, sau khi luận điểm của cả hai bên đều đã được đưa ra.”
Luật sư Loiterman cho rằng đây không phải một luận điểm chắc chắn: “Những công dụng thay thế cho máy Switch chắc chắn có ích, và nếu luật sư chịu tìm hiểu, họ có thể tìm ra thêm nhiều ví dụ tiền lệ đáng quan tâm. Nhưng tôi cảm thấy nghi ngờ việc Yuzu chạy được homebrew sẽ là luận điểm bảo vệ nhà phát triển ứng dụng khỏi cáo buộc vượt rào giải pháp mã hóa bảo vệ bản quyền theo đạo luật DMCA.”
Một luận điểm khác, các nhà phát triển Yuzu hoàn toàn có thể tranh luận rằng việc tồn tại ứng dụng giả lập cho phép game trên Switch đến được với những cá nhân bị tàn tật hoặc không thể sử dụng máy Switch mà Nintendo tạo ra. Năm 2021, văn phòng sáng chế và bản quyền Mỹ đưa ra những ngoại lệ để vượt qua hàng rào mã hóa bảo vệ bản quyền, chẳng hạn như “cho phép những người tàn tật sử dụng những thiết bị điều khiển khác để chơi game.”
Luật sư Methenitis cho biết: “Tôi nghĩ rằng Nintendo sẽ gặp khó khăn trong việc phủ nhận những giải pháp dùng giả lập và thiết bị điều khiển của bên thứ ba để giúp người tàn tật chơi game. Liên quan đến luận điểm này, đương nhiên quan trọng nhất sẽ là việc xác định khả năng tiếp cận người tàn tật của chiếc máy chơi game.”
Để bám được vào luận điểm này, luật sư Loiterman cho rằng “Yuzu phải đưa ra được những ví dụ cụ thể về việc phần mềm giả lập của họ cho phép người tàn tật tiếp cận với game của Nintendo phát hành. Tôi không nghĩ rằng luật sư của Yuzu sẽ đề cập đến khả năng tiếp cận ở tòa án.”
Đơn kiện này là lời cảnh báo của Nintendo
Nintendo, với cương vị là một tập đoàn, không hề thiếu những lần khởi kiện những trang chia sẻ ROM lậu, game do fan làm ra, và những modder phần cứng máy game. Nhưng đây là lần đầu tiên Nintendo tấn công pháp lý một đơn vị phát triển ứng dụng giả lập.
Nếu vụ kiện của Nintendo ở tòa án tạo ra phán quyết có lợi cho họ, thì đây sẽ là một tiền lệ đủ để khiến tất cả những nhà phát triển ứng dụng giả lập hiện giờ lo sợ. Loiterman cho rằng “chưa chắc vụ kiện này sẽ được xét xử tại tòa án. Trừ phi Yuzu có túi tiền không đáy, khả năng cao là họ sẽ chấp nhận thỏa thuận với Nintendo và dừng phát triển, phân phối ứng dụng giả lập. Phần mềm có thể sẽ tiếp tục tồn tại, nhưng không phải do các nhà phát triển Yuzu tự phân phối trên mạng internet như bây giờ.”
Phương pháp kiện tụng để ép buộc những đơn vị thấp cổ bé họng hơn của Nintendo hoàn toàn có thể trở thành phương pháp mà các nhà sản xuất máy chơi game khác học theo, từ đó ngăn chặn những nhà phát triển ứng dụng giả lập trong tương lai. Tuy nhiên vụ kiện của Nintendo, kiện một nhà phát triển ứng dụng giả lập một hệ máy vẫn còn đang bán rộng rãi trên thị trường là Switch, chắc chắn sẽ khác việc Sony kiện nhà phát triển PPSSPP, ứng dụng giả lập máy PSP, vốn đã ngừng bán từ năm 2014.
Methenitis cho rằng: “Nintendo có lẽ đã cho rằng tình trạng dùng Yuzu vi phạm bản quyền đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc kinh doanh của họ.” Ông cho biết thêm, dù những nỗ lực kiện những nhà phát triển giả lập trước kia thường không thành công, nhưng gần đây cũng có vài vụ kiện với kết quả có lợi cho hãng game, chẳng hạn như Blizzard thắng kiện nhà phát triển công cụ bot tự động chơi game WoWGlider, hay Bungie thắng kiện những lập trình viên viết công cụ hack cheat trong Destiny.
Ông Loiterman cho biết thêm: “Nintendo không nhắm tới việc phát triển ứng dụng giả lập, hay tính pháp lý của công cụ giả lập. Họ đang nhắm vào những công cụ và kỹ thuật mà mọi người cần để giả lập vận hành. Từ lúc tải ứng dụng giả lập về cho tới khi chơi được game là một quy trình dài. Nintendo muốn nhắm vào và phá hủy mọi mắt xích của quá trình ấy. Dù tôi không nghĩ cửa thắng của Nintendo là chắc chắn, tôi cũng không muốn bị họ kiện một chút nào.”
Theo ArsTechnica
